زمستان قطعي گاز داريم؟
با نزديك‌شدن به فصل سرما، پايداري شبكه گاز كشور به موضوعي حياتي براي بخش خانگي، نيروگاهي و صنعتي تبديل شده است. بررسي عملكرد شركت ملي گاز ايران در سال گذشته نشان مي‌دهد كه با وجود اقدام‌هاي فني و مديريتي گسترده، صنعت گاز همچنان با ناترازي روزانه ۳۵۰ تا ۴۰۰ ميليون مترمكعبي انرژي روبرو است؛ مساله‌اي كه عبور پايدار از زمستان‌هاي آينده را در هاله‌اي از ابهام قرار مي‌دهد.
با نزديك‌شدن به فصل سرما، پايداري شبكه گاز كشور به موضوعي حياتي براي بخش خانگي، نيروگاهي و صنعتي تبديل شده است. بررسي عملكرد شركت ملي گاز ايران در سال گذشته نشان مي‌دهد كه با وجود اقدام‌هاي فني و مديريتي گسترده، صنعت گاز همچنان با ناترازي روزانه ۳۵۰ تا ۴۰۰ ميليون مترمكعبي انرژي روبرو است؛ مساله‌اي كه عبور پايدار از زمستان‌هاي آينده را در هاله‌اي از ابهام قرار مي‌دهد.
به‌گزارش ايسنا، سال گذشته، به دليل كمبود منابع و فشار بالاي تقاضا، تعميرات اساسي تجهيزات و خطوط انتقال تا آبان‌ماه ادامه پيدا كرد؛ موضوعي كه به گفته توكلي، مديرعامل شركت ملي گاز، در تاريخ اين شركت بي‌سابقه بوده است. بخشي از اين تعميرات حتي به‌صورت آنلاين و با پذيرش ريسك مهندسي انجام شد. در خط هشتم سراسري، با وجود شناسايي ۱۲ ترك جوش، عمليات بدون توقف انتقال گاز و با رعايت استانداردهاي ايمني اجرا شد.
همچنين موعد تعميرات ۲۲ واحد توربوكمپرسور سپري شده بود اما با مديريت ريسك، اين واحدها از مدار خارج نشدند و توان عملياتي آنها تا ۲۱ درصد افزايش يافت. اين اقدامات باعث شد بيش از ۲۰۸ توربوكمپرسور به‌طور همزمان در سرويس باشند؛ با اين حال، كارشناسان تأكيد مي‌كنند كه اين رويكرد راه‌حل موقت بوده و نمي‌تواند جايگزين سرمايه‌گذاري در نوسازي تجهيزات و توسعه ظرفيت توليد شود.
يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي زمستان گذشته، ناترازي روزانه ۳۵۰ تا ۴۰۰ ميليون مترمكعبي گاز بود؛ كسري كه مي‌توانست شبكه انتقال را با بحران جدي مواجه كند. براي مديريت شرايط، شركت ملي گاز ۵۰ گروه عملياتي ۲۴ساعته را در نقاط حساس مستقر كرد تا جريان پايدار گاز تا ورودي شهرها حفظ شود.
اين اقدام‌ها موجب شد قطعي گسترده براي مشتركان خانگي رخ ندهد؛ اما توكلي تأكيد كرده كه اين موفقيت به معناي رفع ريشه‌اي مشكل نيست، چرا كه ناترازي انرژي در كوتاه‌مدت قابل حل نخواهد بود و تداوم اين وضعيت، امنيت انرژي كشور را تحت تأثير قرار مي‌دهد. درحال حاضر ضريب نفوذ گاز در كشور بيش از ۹۵ درصد است و حدود ۸۰ درصد نيروگاه‌هاي ايران براي توليد برق به گاز وابسته‌اند؛ در حالي كه ميانگين جهاني اين وابستگي تنها حدود ۲۳ درصد است. اين اختلاف قابل‌توجه نشان مي‌دهد كه هرگونه اختلال در تأمين گاز مي‌تواند به سرعت به ساير بخش‌هاي اقتصادي و صنعتي سرايت كند. كارشناسان معتقدند كه تنوع‌بخشي به سبد انرژي و توسعه ظرفيت‌هاي جايگزين بايد به اولويت تبديل شود؛ چرا كه ادامه روند فعلي، فشار مضاعفي را در سال‌هاي آينده بر شبكه انتقال و نيروگاه‌ها وارد خواهد كرد.
بايد توجه داشت كه افزايش توليد به‌تنهايي پاسخگوي نياز روبه‌رشد مصرف نيست و بدون اصلاح الگوي مصرف، چالش ناترازي همچنان ادامه خواهد داشت. در همين راستا، شركت ملي گاز اقدام به اجراي مشوق‌هايي براي بهينه‌سازي مصرف كرده است. از جمله اين اقدامات مي‌توان به بهبود راندمان بخاري‌ها و تجهيزات گرمايشي، استفاده از در و پنجره‌هاي دوجداره براي كاهش اتلاف انرژي، پرداخت نقدي مشوق‌ها بدون تحميل بار مالي به دولت و عرضه بيش از ۸۰۰ ميليون مترمكعب گاز در بورس انرژي در قالب گواهي صرفه‌جويي اشاره كرد. هرچند اين طرح‌ها در كوتاه‌مدت مي‌تواند اثرگذار باشد، اما بدون تدوين برنامه‌اي جامع براي كاهش شدت مصرف انرژي، خطر ناترازي همچنان پابرجا خواهد ماند.
محمدرضا جولايي - مدير هماهنگي و نظارت بر توليد شركت ملي گاز ايران - در اين راستا با اشاره به نقش محوري مجتمع گاز پارس جنوبي در تأمين گاز زمستان امسال گفت: تمامي تيم‌ها با آمادگي كامل در حال آماده‌سازي براي فصل سرد هستند تا تأمين پايدار و مطمئن انرژي براي مشتركان تضمين شود. وي بر اهميت تعميرات اساسي پالايشگاه‌ها تأكيد كرد و گفت دقت در جزييات، برنامه‌ريزي دقيق و اجراي به‌موقع مي‌تواند علاوه بر افزايش طول عمر تجهيزات، هزينه‌هاي تعميرات دوباره را كاهش دهد. او همچنين از اتمام زودهنگام تعميرات پالايشگاه پنجم و پيشرفت پروژه خط اتصال خوراك از پالايشگاه‌هاي يازدهم و دوازدهم به عنوان دستاوردهاي مهم امسال ياد كرد و افزود اين اقدامات نقش قابل‌توجهي در پايداري توليد گاز و تأمين انرژي كشور در زمستان پيش‌رو دارند.
بررسي داده‌ها نشان مي‌دهد كه صنعت گاز ايران توانسته است در زمستان گذشته با اقدامات اضطراري و مديريت ريسك، پايداري شبكه را حفظ كند؛ اما اين موفقيت پايدار نيست و چالش ناترازي انرژي همچنان به عنوان مساله‌اي راهبردي باقي مانده است. در شرايطي كه وابستگي ۸۰ درصدي نيروگاه‌ها به گاز، فشار مضاعفي بر شبكه وارد مي‌كند، عبور پايدار از زمستان‌هاي آينده نيازمند سرمايه‌گذاري در توسعه ظرفيت توليد، تنوع‌بخشي به سبد انرژي و اجراي سياست‌هاي موثر مديريت مصرف خواهد بود. در غير اين صورت، تداوم روش‌هاي كوتاه‌مدت، امنيت انرژي كشور را در سال‌هاي آتي با تهديد جدي مواجه مي‌كند.
