منافع حضور شركت‌هاي فعال اقتصاد ديجيتال در بازار سرمايه
ميثم كريمي، مديرعامل شركت مشاور سرمايه‌گذاري هوشمند آبان، با اشاره به پذيرش «مايكت» در بازار سهام، گفت: قطعاً حاكميت نگران است كه اين بيگ‌ديتاهايي كه جمع‌آوري مي‌شوند، كجا و چگونه مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
ميثم كريمي، مديرعامل شركت مشاور سرمايه‌گذاري هوشمند آبان، با اشاره به پذيرش «مايكت» در بازار سهام، گفت: قطعاً حاكميت نگران است كه اين بيگ‌ديتاهايي كه جمع‌آوري مي‌شوند، كجا و چگونه مورد استفاده قرار مي‌گيرند. اينكه يك شركت استارتاپي داوطلبانه بپذيرد نظارت نهادي كه هيچ منفعتي در عملكردش ندارد اعمال و وارد بازار سرمايه شود، قابل ستايش است. اما اي‌كاش اين شرايط براي تمام شركت‌ها فراهم باشد. كريمي ادامه داد: تأمين مالي از بازار سرمايه ابزاري است كه مخصوصاً در دو دهه اخير رشد زيادي داشته و حتي در يك دهه اخير روش‌ها و ابزارهاي متنوعي معرفي شده است. عموماً فعالان حوزه اقتصاد ديجيتال جواناني هستند كه ابزارهاي جديد دنيا را ديده‌اند و وقتي وارد بازار سرمايه مي‌شوند، با اين ابزارها مواجه شده و علاقه‌مند به استفاده از آنها هستند.
وي افزود: زماني كه يك استارتاپ وارد بازار مي‌شود و اجازه رشد مي‌گيرد-مثلاً همين شركتي كه اخيراً پذيرش و درج آن انجام شد-ارزش‌گذاري حدود شش تا هفت همت براي آن در نظر گرفته شد. اين موضوع مشابه تجربه ديگر شركت‌هاست؛ براي مثال «آپ» (آسان پرداخت) در سال ۱۳۹۵ حدود ۱۰۰ ميليارد تومان تأمين مالي انجام داد يا «رايان هم‌افزا» كه اگر اشتباه نكنم در سال ۱۳۹۹ پذيرش شد و ارزش روز آن به حدود 300 ميليارد تومان رسيده است. اين روند نشان مي‌دهد ورود به بازار سرمايه چه اندازه مي‌تواند در رشد مجموعه‌ها اثرگذار باشد. كريمي ادامه داد: شفاف‌تر شدن عملكرد، مشاركت مردم از طريق سهام‌داري، استفاده از روش‌هاي مختلف تأمين مالي در بازار و در نهايت سرريز شدن اين آثار مثبت به ساير شركت‌هاي رقيب، از جمله پيامدهاي حضور استارتاپ‌ها در بازار سرمايه است. كريمي گفت: در شركت‌هايي كه به عنوان فروشگاه اپليكيشن فعاليت مي‌كنند، توسعه‌دهندگان يا دولوپرها حضور دارند كه بالاي ۹۵ درصد آنها ايراني هستند. اين نخبگان به‌صورت فردي يا گروهي يك بازي يا كاربرد را خلق كرده و به يكي از فروشگاه‌ها مانند «مايكت» ارايه مي‌دهند. مايكت آن را بررسي و كنترل مي‌كند و در صورت وجود بدافزار يا مشكل، به توسعه‌دهنده اعلام مي‌كند. اين روند باعث مي‌شود توسعه‌دهندگان از منافع فروش آثار خود بهره‌مند شوند. مديرعامل شركت مشاور سرمايه‌گذاري هوشمند آبان، افزود: اميدوارم از تجربه‌هاي جهاني درس بگيريم؛ به عنوان مثال در نزدك، شركت‌هايي مانند گوگل، آمازون و تسلا وارد شدند، تأمين مالي انجام دادند، بزرگ شدند و حتي توانستند استارتاپ‌هاي كوچك‌تر را خريداري و توسعه دهند. انتظار مي‌رود چنين فرآيندي در ايران هم ادامه يابد و در كنار فعالان حوزه اقتصاد ديجيتال، بازار سرمايه نيز بزرگ‌تر شود. كريمي خاطرنشان كرد: بازار سرمايه نيازمند ورود صنايع جديدي است، به‌ويژه صنايعي كه مردم به‌طور روزمره از آنها استفاده مي‌كنند. حتي هنگام پذيرش شركت مورد نظر، در هيات پذيرش اين سوال مطرح شد كه اگر تحريم‌ها برداشته شود، آيا اپليكيشن دچار سقوط يا نابودي مي‌شود يا رشد خواهد كرد؟ دوستان مجموعه مايكت استدلال كردند كه در صورت رفع تحريم‌ها، امكان همكاري با خارج از ايران و رقابت سالم فراهم مي‌شود و مسير رشد هموارتر خواهد شد.
وي افزود: در بحث ارزش‌گذاري نيز چنين چالش‌هايي مطرح است. دارايي‌هاي بزرگ نامشهودي وجود دارد كه ارزش‌گذاران بر اساس روش‌هاي موجود به آنها ورود مي‌كنند. مشابه همين موضوع در ارزش‌گذاري نماد پرسپوليس و استقلال نيز وجود داشت. اين يك مشكل هم‌زمان با رشد شركت‌هاست، اما جاي نگراني جدي ندارد، زيرا اپليكيشن‌ها به‌مرور با افزايش كاربر و مراجعه‌كننده، ارزش خود را نشان مي‌دهند. كريمي يادآور شد: پيش از ورود اين مدل شركت‌ها به بازار سرمايه، برندهاي بزرگي با سابقه ۵۰ تا ۶۰ ساله وارد بورس شدند و در ارزش‌گذاري آنها نيز چالش‌هاي مشابه وجود داشت. با اين‌حال، فعالان حوزه اكوسيستم اقتصاد ديجيتال حتي حاضرند ارزش پايين‌تري از آنچه مدنظرشان است بپذيرند تا بتوانند از فضاي بازار سرمايه استفاده كنند. كريمي ادامه داد: در گذشته براي پذيرش شركت‌ها در بورس، تأييد بودجه پنج‌ساله كافي بود و هنگام درج نيازي به نظر حسابرس وجود نداشت. اما امروز حسابرسان نيز درگير اين موضوع هستند و خود را متعهد مي‌دانند نظر دهند. با اين حال، نبايد سخت‌گيري بيش از حد داشت. وي تأكيد كرد: شركتي كه طي ۱۰ تا ۱۵ سال در بازار فعاليت كرده، از ۱۰ نهاد مختلف مجوز گرفته و در بزنگاه‌هاي تاريخي درست عمل كرده است، اكنون كه مي‌خواهد از يكي از شفاف‌ترين ابزارهاي كشور استفاده كند، بايد با نگاه كلان‌تري به آن نگريست. حضور اين شركت‌ها مي‌تواند مثمر ثمر باشد و لازم است هر دو طرف، يعني هم نهادهاي ناظر و هم فعالان حوزه ديجيتال، با ديدي بازتر و به دور از نگاه فردي، همكاري كنند.
