سبز اما كم رمق

پس از روزها سرخ پوشي بالاخره شاخص‌هاي بازار سرمايه رخت سبز بر تن كردند و نتوانستند با اعداد مثبت‌تري حركت كنند اما همچنان ماهيت بازار منفي است. در اصل اگر مثبت‌هاي بازار بيش از 10 روز ادامه داشته باشد و از سوي ديگر ارزش معاملات نيز افزايش يابد مي‌توان به صعود بورس اميدوار بود و اكنون فقط رنگ تابلوها تغيير كرده است. در اين شرايط بسياري از فعالان بازار سرمايه به دنبال نوسان‌گيري هستند و بازگشت بازار را واقعي نمي‌دانند و عقيده دارند كه بازار مجدد تغيير روند مي‌دهد. به گفته كارشناسان اقدامات حمايتي همچون توقف اجباري فروش توسط صندوق‌ها يا تزريق نقدينگي، تجربه‌اي منسوخ است كه حتي پس از جنگ و با وجود ورود منابع مالي نيز نتوانست جلوي افت شديد بازار را بگيرد. از سوي ديگر، عملكرد حقوقي‌ها و نبود نظارت موثر از جمله صدور كدهاي معاملاتي كه طي روزهاي گذشته فشار فروش ايجاد كرده‌اندعامل مهم بي‌اعتمادي است. علاوه بر اين، ريسك‌هاي ژئوپوليتيك و سيستماتيك همچنان سرمايه‌گذاران را محتاط كرده و خروج آنها از بازار را تشديد كرده است. درحال حاضر بسياري از سهامداران از ترس ناشي از ريسك‌هاي سياسي در تلاش هستند كه‌به صورت موقت و بلندمدت از بازار خارج شوند. معضل تامين انرژي و افت حاشيه سود شركت‌ها نيز دلايل ديگر عدم استقبال از بورس محسوب مي‌شود. اين در حالي است كه از ديدگاه تكنيكال، شاخص كل و بسياري از نمادها اكنون در محدوده حمايت‌هاي قوي و شرايط اشباع فروش قرار دارند، اما بازار همچنان چشم‌انتظار عاملي بنيادين براي تغيير روند است و در عين حال ارزش دلاري بازار روز به روز كاهش مي‌يابد كه اين موضوع زيان‌سازي را در پي دارد. طي پنج سال گذشته ارزش ريالي و دلاري بورس تهران روند اصلاحي داشته و اين موضوع درحالي است كه بازارهاي موازي همواره روند صعودي را تجربه كردند، همين موضوع نقدينگي را از بورس فراري و جذب بازارهاي موازي مي‌كند. بررسي آمار و ارقام نشان مي‌دهد كه با وجود مثبت شدن تابلوي معاملات نسبت شاخص كل به دلار سال 1398 رسيده است. بررسي اين نسبت از سال 1397 نشان مي‌دهد كه اين عدد در شروع كار رسمي نيما 2.2 واحد بوده كه در اوج آن يعني مرداد 1399 به 10.6 واحد رسيده است.پس از آن و با نزول بازار اين نسبت به حدود 4.4 واحد در شهريور 1403 رسيد.در حال حاضر، با سقوط شديد بازار، اين نسبت به 3.6 واحد رسيده است كه پايين‌ترين سطح از دي ماه 1398 است.

ريسك در بورس

احسان طاهري كارشناس بازار سرمايه به بورس نيوز گفت: ريزشي كه اين روز‌ها بازار تجربه مي‌كند را مي‌توان از دو منظر بررسي كرد. نخست آنكه وقوع جنگ، همانند اغلب نقاط دنيا، تأثير منفي فوري بر بازار سهام داشته و طبيعي است كه شدت و تداوم اين اثر منفي بستگي به ابعاد و طولاني بودن اين بحران دارد.در چنين شرايطي سرمايه‌گذاران معمولا با رويكردي محتاطانه‌تر عمل مي‌كنند و رفتار هيجاني بر تصميم‌گيري‌ها غالب مي‌شود. به گفته طاهري، تا زماني كه چشم‌انداز سياسي و امنيتي شفاف نشود، بازار سرمايه نيز نمي‌تواند ثبات لازم را به دست آورد و همين موضوع ريزش يا اصلاح فعلي را به يكي از چالش‌هاي اصلي فعالان بازار تبديل كرده است.

طاهري با اشاره به وضعيت فعلي بازار اظهار داشت: هرچند در حال حاضر آتش‌بس برقرار است، اما نبود چشم‌انداز روشن از پايان قطعي جنگ باعث شده بازار وارد يك روند فرسايشي شود. به گفته وي، تا زماني كه سرمايه‌گذاران اطمينان حاصل نكنند اين بحران به پايان رسيده، بازار همچنان در شرايط مبهم و پرريسكي باقي خواهد ماند.در اين شرايط احتمال دارد فشار بر بازار بيشتر به شكل اصلاح زماني نمايان شود تا اصلاح قيمتي. او با يادآوري رخداد‌هاي سال گذشته ميان ايران و اسراييل توضيح داد: آن زمان پس از هر درگيري، بازار و تحليلگران اين برداشت را داشتند كه موضوع پايان يافته و به همين دليل شاهد واكنش مثبت بورس بوديم. اما اكنون به دليل نبود چنين چشم‌اندازي، بازار واكنش متفاوتي نشان داده و در روندي فرسايشي گرفتار شده است.

اين كارشناس بازار سرمايه در ادامه تحليل وضعيت بورس به بررسي روند‌هاي تاريخي بازار پرداخت و گفت: در ۲ تا ۳ سال اخير، پس از ارديبهشت‌ماه معمولا بازار وارد يك روند نزولي چند ماهه مي‌شده و سپس در ميانه‌هاي پاييز با بهانه‌هاي مختلف (گاهي سياسي و گاهي اقتصادي) واكنش مثبت نشان مي‌داده و رشد خود را از سر مي‌گرفته است. اين سيكل‌هاي تكرارشونده نشان مي‌دهد كه بازار پس از دوره‌هاي ركود، همواره توان بازيابي بخشي از ارزش خود را داشته است.اصلاح قيمتي را مي‌توان در چارچوب سيكل‌هاي چندساله بازار سهام نيز بررسي كرد. وي افزود: رخداد‌هاي جنگي اخير، شدت اين روند نزولي را تشديد كرده است. نمي‌توان صرفا گفت بازار وارد بحران اعتماد شده يا در وضعيت بحراني است؛ اين شرايط تنها محدود به بورس نيست و بازتاب ركود حاكم بر اقتصاد كشور است.

اين كارشناس بازار سرمايه با اشاره به ناترازي‌هاي موجود در بخش انرژي گفت: اين موضوع نيز به‌شدت بر وضعيت بورس اثر گذاشته است. مجموع اين مشكلات باعث شده توليد كشور تحت فشار قرار گيرد و در نتيجه بازار سهام نيز تحت تاثير قرار گيرد. اگر مشكلات كلان اقتصادي و انرژي حل شود، وضعيت بازار سهام نيز بهبود پيدا خواهد كرد. با اين حال، او يادآور شد كه اين مسائل گسترده و كلان هستند و زمان دقيقي براي حل آنها قابل پيش‌بيني نيست، از اين رو كمك‌ها و تدابيري كه در كوتاه‌مدت به بازار ارايه مي‌شود، تنها اثرات مقطعي دارند و توان ايجاد تغييرات پايدار در روند بلندمدت بورس را ندارند.

احسان طاهري درباره تاثير متغير‌هاي كلان اقتصادي مانند نرخ ارز، نرخ بهره و قيمت‌گذاري‌هاي دستوري بر بازار سهام توضيح داد. وي اشاره كرد: قيمت‌گذاري دستوري در صنايع مختلف متفاوت است و به همين دليل امكان ارايه اعداد دقيق كمي محدود است، اما هر تغيير مثبت در اين زمينه مي‌تواند رشد صنايع مختلف را به همراه داشته باشد، از جمله در صنعت سيمان كه نمونه‌اي از اين اثرات است.

بازار از نگاه معاملات

طي دومين روز كاري هفته يعني يكشنبه شاخص كل بورس تهران با افزايش 45 هزار و 743 واحدي معادل 1.86 درصدي روبه رو شد و به تراز 2 ميليون و 500 هزار واحدي رسيد.همچنين شاخص كل هم وزن نيز 8 هزار و 24 واحد افزايش يافت يافت و در جايگاه 767 هزار و 703 واحدي ايستاد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس 192 واحد رشد كرد و به عدد 23 هزار و 235 واحدي رسيد.

ارزش كل معاملات روز گذشته بازار 16,833 ميليارد تومان بوده كه از اين مبلغ 2,795 ميليارد تومان يعني 17 درصد آن مربوط به معاملات خرد سهام و حق تقدم و صندوق‌هاي سهامي بوده است.

از ميان 622 نماد بازار سرمايه در اين روز 490 نماد مثبت و 133 نماد نيز منفي بودند. همچنين 300 نماد معادل 44 درصد از نمادها در صف خريد و 78 نماد معادل 11 درصد از نمادها در صف فروش قرار داشتند.

بيشترين بازه روز مثبت نيز به صنايع توليد فلزات گرانبهاي غيرآهني، بانك‌ها و موسسات اعتباري، فعاليت‌هاي مرتبط با اوراق بهادار، فعاليت مهندسي، سخت افزار و تجهيزات، توليد كود و تركيبات نيتروژن، فرآورده‌هاي نفتي، پيمانكاري صنعتي، سرمايه‌گذاري، مخابرات، خدمات رفاهي متنوع، آهن و فولاد، شيرينيجات، محصولات كشاورزي، نوشيدني، ساير محصولات كاني غيرفلزي، سيمان، آهك و گچ رسيد.