تكرار روزمرّگي در بورس

داستان بورس تهران تكرار روزمرّگي است. از سال ۹۹ هر روز مي گوييم كه در اين بازار اعتماد نيست و سهامداران به واسطه هر روشي سرمايه‌هاي خود را از بازار خارج مي‌كنند، اين درحالي است كه بازارهاي موازي شرايط بهتر از بورس دارند و هر روز شاهد ورود نقدينگي و سرمايه‌ها به اين بازارها هستيم.

در اصل زماني كه بازارهاي موازي سودهاي آنچناني به سرمايه‌گذاران خود مي‌دهند و بورس چيزي جز زيان براي سرمايه‌گذاران خود پديد نمي‌آورد، در معناي ديگر مي‌توان گفت كه چندين سال است كه بازار سرمايه زيان ساز و بازارهاي موازي سودساز است.

بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه بازدهي بازارهايي چون طلا، سكه، دلار در بازه شش ماهه مثبت و در مقابل معاملات تالار شيشه‌اي زيان ساز بوده است. علت اين موضوع نيز به ساختار بورس بازمي‌گردد. سال‌هاست ساختار اين بازار به گونه‌اي تعيين شده كه در اصل متولي ندارد و هر فرد و مسوولي به راحتي مي‌تواند در اين بازار دخالت كند.
زمستان سال ۹۸ بود كه رييس‌جمهور وقت يعني حسن روحاني از سودهاي بالا و بدون ريسك بودن بورس سخن گفت، همين موضوع باعث شد كه سرمايه‌ها روانه اين بازار شوند. در روزهاي اول همه‌چيز عادي بود؛ اما پس از چند هفته شاهد آن بوديم كه مردم ملك و ماشين خود را به فروش مي گذارند و براي دريافت سود چند برابري وارد بورس مي‌شوند. روزهاي اول همينطور بود هر فردي حتي با اندك سرمايه خود يعني حدود ۵۰۰ هزار تومان مي‌توانست سود بيش از ۱۰۰ درصدي در چند روز دريافت كند و همين سودها باعث شد كه خانه، طلا و ماشين تبديل به پول نقد شده وارد بورس شوند. اين روند تا اولين روزهاي تابستان سال ۹۹ ادامه داشت و همه از سود بورس سخن مي گفتند اما روز جهنمي بازار سهام فرا رسيد و روز ۱۹ مرداد ماه سال ۱۳۹۹ بورس سقوط سنگين خود را ثبت كرد و از آن روز تا به امروز بازار يك روز خوش به خود نديده است.
 از آن دوران تا به امروز بارها مديران مختلف درخصوص بورس سخن گفته‌اند و هر كدام با يك بسته جديد در تلاش بوده‌اند كه از بازار حمايت كنند اما اين حمايت‌ها به جايي نرسيده و تنها به بي‌اعتمادي در بازار دامن زده است. در اصل هر وزير اقتصادي و رييس سازمان بورس در دوران خود چندين بسته حمايتي از اين بازار داد اما هيچ يك نتوانست براي بازار نتيجه بخش باشد و همواره شاهد آن بوديم كه اين بسته‌هاي حمايتي به صورت نصفه و نيمه اجرايي شده و همين موضوع باعث شده كه زيان مهمان هميشگي پرتفوي سهامداران باشد. 
بورس از دوران سختي گذر كرد و درحال رسيدن به آرامش بود كه بازهم عوامل مختلف دست به دست يكديگر دادند و بازار روند اصلاحي را تجربه كرد. البته نبايد فراموش كرد كه ريسك‌هاي سياسي نيز روي بورس تاثيرگذار بودند، اما بيشترين عاملي كه توانست بازار را منفي سازد عملكرد سازمان بورس بود كه بي‌اعتمادي در بازار را افزايش داد و در نهايت باعث شد كه بازار اصلاحي شود.

جنگ ۱۲ روز باعث شد كه بورس تهران حدود دو هفته تعطيلي را تجربه كند. درست است که مسوولان سازمان بورس اعلام كردند كه اين روند در راستاي صيانت از سهامداران است. اما در اصل خبري از صيانت نبود و بازگشايي بازار سرخ پوشي و خروج نقدينگي به صورت سنگين و قابل توجهي در بازار اجرايي شد.
شايد اگر به جاي تعطيلي دو هفته‌اي سازمان بورس يك تصميم درست حمايتي مي‌گرفت بازار اين روزگار تلخ را تجربه نمي‌كرد. با وجود اين شرايط كه بازار اصلاحي شود سازمان بورس همواره از عملكرد خود دفاع مي‌كرد و سرخ پوشي بازار را طبيعي مي‌دانست. كارشناسان عقيده داشتند كه سازمان بورس به جاي اينكه يك هفته بورس را تعطيل كند لازم بود برنامه‌اي جامع براي بازار تدوين كند تا جلوي ريزش‌هاي ادامه‌دار گرفته شود و به نوعي در روزگار تلخ سهامدارن ترجيح دهند به جاي فروش سهام خود آن رانگهداري كنند. درست است در شرايط سخت حتي اگر حمايتي انجام شود برخي از سهامداران به فروش سهام خود هستند اما اگر برنامه حمايتي درست و جامع بود تا حدودي مي‌توانست جلوي ريزش‌هاي سنگين بازار را بگيرد و بازار يك روند مشخص داشته باشد. به‌طور كلي مي‌توان گفت كه سازمان بورس بهتر بود به جاي برنامه‌هاي يك شبه يك برنامه طولاني مدت براي حمايت از بورس تدوين مي‌كرد و در وهله اول با برنامه‌ريزي با بانك مركزي نقدينگي به بورس تزريق مي‌كرد ،آن زمان بازار يك روند جديد به خود مي‌گرفت و به نوعي جلوی زيان‌ها گرفته مي‌شد اما همه‌چيز به گونه‌اي ديگر پيش رفت و بازار سهام زيان ساز باقي ماند.

بازار از دريچه معاملات

طي دومين روز معاملاتي هفته يعني يكشنبه شاخص كل بورس تهران با كاهش ۱۵ هزار و ۸۶۲ واحدي معادل ۰.۶ درصدي نسبت به معاملات روز گذشته روبه رو شد و به تراز ۲ ميليون و ۶۳۹ هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن نيز ۵ هزار و ۷۹۴ واحد معادل ۰.۷۲ درصد نسبت به معاملات روز گذشته افت كرد و به عدد ۷۹۵ هزار و ۲۵۳ واحدي رسيد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس ۱۴۷ واحد نسبت به معاملات روز قبل كاهش يافت و در جايگاه ۲۳ هزار و ۸۷۴ واحدي ايستاد.  از ميان ۶۱۰ نماد بازار سرمايه طي روز اخير ۹۰ نماد مثبت و ۴۴۹ نماد نيز منفي بودند. همچنين ۲۸ نماد معادل ۴ درصد از كل نمادها در صف خريد و ۲۴۸ نماد معادل ۳۸ درصد از كل نمادها در صف فروش قرار داشتند.  ارزش كل معاملات روز اخیر بازار 23,335 ميليارد تومان بوده كه از اين مبلغ 7,569 ميليارد تومان آن مربوط به معاملات خرد سهام و حق تقدم و صندوق‌هاي سهامي بوده است. همچنين 32 درصد از كل ارزش معاملات مربوط به معاملات خرد بود.
در روز يكشنبه بيشترين ارزش بازار به صنايع پيمانكاري، حمل و نقل بارزميني، نوشيدني، خودرو، ساير محصولات غذايي، محصولات فلزي، تامين سرمايه، فعاليت مهندسي بازه مثبت را تجربه كردند و در بنادر و كشتيراني، مخابرات، محصولات كشاورزي، توليد فلزات گرانبهاي غيرآهن، چوب، دارويي، محصولات پاك‌كننده، بيمه، نساجي، بانك‌ها و موسسات اعتباري، چاپ و نشر، زغال سنگ، محصولات كاغذي و ماشين الكتريكي نيز بازه منفي را ثبت كردند.