بورس به پول پايدار نياز دارد
اصولا تنازعات و جنگ‌ها چه تاثيري بر نظم و نظامات بازارها و فضاي كسب و كار دارد؟ پاسخ‌هاي مختلفي را در مواجهه با اين موضوع مي‌توان مطرح كرد، از جمله اينكه جنگ و سايه جنگ، انتظارات تورمي ايجاد كرده و باعث رشد تورم مي‌شود يا اينكه جنگ باعث ترس سرمايه‌گذاران از سرمايه‌گذاري مي‌شود.
اصولا تنازعات و جنگ‌ها چه تاثيري بر نظم و نظامات بازارها و فضاي كسب و كار دارد؟ پاسخ‌هاي مختلفي را در مواجهه با اين موضوع مي‌توان مطرح كرد، از جمله اينكه جنگ و سايه جنگ، انتظارات تورمي ايجاد كرده و باعث رشد تورم مي‌شود يا اينكه جنگ باعث ترس سرمايه‌گذاران از سرمايه‌گذاري مي‌شود. روند خروج سرمايه تسريع مي‌شود و ساير مواردي كه در چنين مواردي در خصوص تاثير بي‌ثباتي و جنگ در بازارها مي‌توان مطرح كرد. اما واقع آن است كه اقتصاد كشور‌ها در زمان جنگ را كه مطالعه مي‌كنيم، مي‌بينيم كاهش سرمايه‌گذاري در بازارهاي مالي، ركود بازارهاي مالي، كاهش سرمايه‌گذاري ثابت، كاهش موقت نرخ بهره (به دليل عدم وجود تقاضا) و افزايش بيكاري از اولين پيامد‌هاي جنگ بر اقتصاد در كوتاه‌مدت است، اما رفته‌رفته به دليل كاهش درآمدهاي دولت، چاپ پول افزايش مييابد و تورم با شيب قابل ملاحظه‌اي افزايش مييابد و بازارهاي مالي بازدهي واقعي خود را از دست مي‌دهند در واقع ما امروز در فاز نخست و كوتاه‌مدت تاثيرات جنگ بر اقتصادمان هستيم و اگر چاره‌اي انديشيده نشود، مشكلات ميان‌مدت و بلندمدت بيشتري در انتظار اقتصاد بي‌جان كشور است. در صورت عدم ارايه راهكارهاي جامع براي سياست و اقتصاد كشور، بايد منتظر بيدار شدن مجدد تورم، افزايش بيكاري و تلاطم در بازارها باشيم. تاثير جنگ و تهديد بر بورس‌هايي اثر ريزشي شديد دارد كه اين خبرها در آن بازارها تازگي داشته باشد، يك تهديد محسوب شود و به نوعي بازار را دچار پنيك و ترس كند! وقتي عاملي باعث ترس عمومي شود، واكنش‌ها در بورس بيشتر مي‌شود. آيا اوضاع در بازار ما متفاوت است؟حدود ۱۰-۱۲ سال پيش خبر يك تحريم معمولي هم بازار را مي‌ترساند، فشار فروش قابل توجهي ايجاد مي‌كرد و تا مدت‌ها بازار گيج بود. خبر پيوستن يا نپيوستن ايران به FATF هم مدتي باعث نوسانات بازار مي‌شد. توجه داشته باشيد كه تاثير اين اخبار وقتي براي بار اول اتفاق مي‌افتد در بيشترين حالت است و به مرور با افزايش دفعات ارسال خبر در اين زمينه، اثرات اين خبرها به مرور كمتر و كمتر مي‌شود تا اينكه ديگر تاثيري در بازار ندارند.
قبلا گفتم تنها اثري كه مي‌توانست بازار را دچار ريزش شديد كند، جنگ واقعي و همه‌جانبه و مستقيم ايران و اسراييل بود، تجربه تلخي كه سرانجام بازارهاي ايران آن را تجربه كردند و در رابطه آن تحولاتي را از سر گذراندند. از منظر معاملاتي بازار ما در حال حاضر علاوه بر عقب‌ماندگي از ساير بازارها، از عملكرد تاريخي خود هم عقب مانده و بنابراين به نظر من حتي با تنش‌هاي محدود در ميان‌مدت هم مستعد نزول نيست. در كوتاه‌مدت هم اخبار اينچنيني در بازار فشار فروش موقتي و نوسان ايجاد مي‌كند مگر اينكه دامنه اتفاقات به شكل غيرقابل پيش‌بيني افزايش يابد. در شرايط فعلي وضعيت سياسي و اقتصادي كشور درست شبيه وقتي شده كه دوشاخه راديو را از برق درآوردي و چند لحظه براي خود كار كرده و در نهايت خاموش مي‌شود! در دوران پساجنگ اقتصاد ايران بيشتر از هر زمان ديگري مستعد نزول شاخص‌ها و بروز مشكلات جدي در بازارهاي مختلف است. در شرايطي كه ناترازي برق و آب و گاز، اقتصاد را آزار مي‌دهد و هر روز خبر تازه‌اي از جدول خاموشي‌ها و تداوم تحريم‌ها و نزول شاخص‌ها منتشر مي‌شود، نيازمند يك حركت جدي در سياستگذاري و تصميم‌سازي هستيم. نه شور و هيجان و حوصله‌اي در مردم مانده و نه رونقي در بازارهاي مسكن، خودرو، سكه و طلا. قبلا هم عرض كردم كه دولت فقط با تزريق نقدينگي مي‌تواند بورس را به حركت درآورد، خوشبختانه بخشي از اين حركت ضروري انجام شد. تصميمات اخير وزارت اقتصاد را به عنوان اولين سيگنال دولت براي رشد بورس مي‌توان در نظر گرفت. شايد سيگنال ورود بلندمدتي‌ها و ميان‌مدتي‌ها به بازار صادر شده باشد، اما براي ورود «پولِ پايدار» به بازار هنوز سيگنال‌ها كافي نيست و تداوم ورود پول مهم است.
