از ساخت تا پرتاب؛ پشت‌پرده پرتاب «ناهيد-۲» و آينده صنعت فضايي
رييس سازمان فضايي ايران با تشريح جزييات فني ماهواره ناهيد-۲ و برنامه‌ريزي براي پرتاب آن، از ورود كشور به فازهاي نهايي آزمايش اين ماهواره مخابراتي خبر داد و تأكيد كرد كه ايران به توانمندي طراحي، ساخت و توسعه ماهواره‌هاي عملياتي در مدار لئو به‌صورت كاملاً بومي دست يافته است.
رييس سازمان فضايي ايران با تشريح جزييات فني ماهواره ناهيد-۲ و برنامه‌ريزي براي پرتاب آن، از ورود كشور به فازهاي نهايي آزمايش اين ماهواره مخابراتي خبر داد و تأكيد كرد كه ايران به توانمندي طراحي، ساخت و توسعه ماهواره‌هاي عملياتي در مدار لئو به‌صورت كاملاً بومي دست يافته است. به گزارش ايسنا، در گام تازه‌اي از توسعه فناوري فضايي ايران، ماهواره «ناهيد-۲» نه‌تنها به عنوان يك گام ملي در مسير بومي‌سازي فناوري‌هاي پيشرفته مخابراتي معرفي مي‌شود، بلكه نمايانگر بلوغ فني و مهندسي ايران در طراحي، ساخت و عملياتي‌سازي ماهواره‌هاي نسل جديد نيز هست. دكتر حسن سالاريه، رييس سازمان فضايي ايران در گفت‌وگويي با ايسنا ضمن تشريح ابعاد فني و ماموريت‌هاي عملياتي اين ماهواره، از نقش مهم پژوهشگاه فضايي و شركت‌هاي دانش‌بنيان در شكل‌گيري اين دستاورد خبر مي‌دهد. ماهواره‌اي كه به‌واسطه بهره‌گيري از باند ارتباطي Ku و ساير سامانه‌هاي پيشرفته فضايي، گامي موثر در تحقق چشم‌انداز ارتباطات ماهواره‌اي، پرتاب‌هاي مستقل و توسعه پايدار صنعت فضايي كشور محسوب مي‌شود.
تحقق توسعه فناوري‌هاي مخابراتي با پرتاب «ناهيد- ۲»
حسن سالاريه، رييس سازمان فضايي ايران در گفت‌وگو با ايسنا با تشريح اهداف و كاربردهاي ماهواره «ناهيد-۲» كه به مدار زمين پرتاب شده است، اظهار كرد: اين ماهواره يك ماهواره مخابراتي است كه در باند فركانسي «Ku» طراحي شده و تمامي مراحل طراحي، ساخت، تست و تجميع آن با همكاري پژوهشگاه فضايي ايران و تعدادي از شركت‌هاي دانش‌بنيان داخلي انجام شده است. وي با بيان اينكه فرآيند توسعه زير سامانه‌هاي فضايي اين ماهواره در پژوهشگاه فضايي ايران انجام شده است، اظهار كرد: بخش قابل توجهي از توسعه زيرسامانه‌هاي اصلي اين ماهواره در پژوهشگاه فضايي ايران صورت گرفته و برخي قطعات و سيستم‌ها نيز از طريق همكاري با بخش خصوصي تأمين شده است. سالاريه با اشاره به كاربردهاي باند فركانسي Ku توضيح داد: اين باند به دليل پهناي باند وسيع و ويژگي‌هاي فركانسي خود، شرايط ايده‌آلي را براي كاربردهاي متنوع مخابراتي فراهم مي‌كند. از جمله اين كاربردها مي‌توان به انتقال داده‌هاي حجيم، ارتباطات تلفني ماهواره‌اي و پخش راديويي و تلويزيوني (برودكست) اشاره كرد. رييس سازمان فضايي ايران ادامه داد: ماهواره ناهيد-۲ با هدف توسعه اين فناوري‌هاي ارتباطي در باند Ku طراحي و ساخته شده و علاوه بر آن، ارزيابي ساير فناوري‌هاي فضايي نظير كنترل وضعيت سه‌محوره، برقراري ارتباط تله متري و تله كامند در باندهاي فركانسي S وU و V، سيستم‌هاي كنترل و توزيع توان الكتريكي، سامانه‌هاي كنترل دما و همچنين شبيه‌ساز موقعيت‌ياب و ساير زيرسامانه‌هاي پيشرفته نيز در اين پروژه مورد تست و ارزيابي قرار دارد. وي خاطرنشان كرد: برنامه فضايي كشور در حوزه مخابرات، توسعه نسل‌هاي بعدي اين نوع ماهواره‌ها را نيز در دستور كار دارد، بر اين اساس در حال حاضر، پروژه طراحي ماهواره «ناهيد-۳» در جريان است و نمونه دوم «ناهيد-۲» نيز پس از انجام تست‌هاي تكميلي روي نمونه اول، براي پرتاب آماده خواهد شد. وي تأكيد كرد: برنامه فضايي ايران در حوزه ماهواره‌هاي مخابراتي تا رسيدن به طراحي و بهره‌برداري از ماهواره‌اي مخابراتي در مدار ژئو (زمين‌ثابت) و همچنين توسعه منظومه‌هاي ماهواره‌اي مخابراتي به صورت منظومه‌اي در مدارهاي ارتفاع پايين (LEO) ادامه خواهد داشت.
دليل انتخاب ماهواره‌بر سايوز و پايگاه روسي براي پرتاب ناهيد-۲
رييس سازمان فضايي ايران در پاسخ به اين پرسش كه چرا براي پرتاب ماهواره ناهيد-۲ از ماهواره‌بر سايوز و پايگاه فضايي روسيه استفاده شده است، اظهار كرد: ما در كشور از ظرفيت‌هاي بسيار خوبي در حوزه پرتاب ماهواره برخوردار هستيم و از آنها بهره مي‌بريم. به عنوان نمونه، ماهواره‌برهاي «سيمرغ» و «قائم۱۰۰» به تثبيت فناوري رسيده‌اند و توانايي قرار دادن ماهواره‌هايي تا وزن حدود ۳۰۰ كيلوگرم در مدار را دارند. وي گفت: با وجود اين توانمندي‌ها، در كنار پرتابگرهاي داخلي، از پرتابگرهاي خارجي نيز به دلايل مختلفي استفاده مي‌كنيم. يكي از مهم‌ترين دلايل، نوع مداري است كه براي عمليات ماهواره در نظر گرفته مي‌شود. مداري كه براي ماهواره ناهيد-۲ درنظر شده بود، با استفاده از ماهواره‌بر سايوز و از طريق پايگاه انتخاب‌شده در روسيه قابل دسترسي بود. سالاريه افزود: اين موضوع در سطح بين‌المللي كاملاً رايج است. بسياري از كشورهايي كه خود توان پرتاب دارند، از ظرفيت پرتاب ديگر كشورها نيز بهره مي‌گيرند. اين يك رويه مرسوم و متداول در دنياست. به گفته وي، قرار است نمونه دوم ماهواره ناهيد-۲ با ماهواره‌بر سيمرغ پرتاب شود و در مدار تزريق شود. سالاريه ادامه داد: با توسعه پايگاه فضايي چابهار، دسترسي به مدارهاي متنوع به راحتي از داخل كشور تسهيل خواهد شد و در آينده مي‌توانيم از ظرفيت‌هاي اين پايگاه در پرتاب‌هاي بيشتري چه به‌صورت داخلي و چه خارجي استفاده كنيم. وي خاطرنشان كرد: روابط ما با كشور روسيه در حوزه پرتاب، ماهواره و فناوري فضايي نيز زمينه‌ساز اين همكاري شد. با توجه به تعاملات فني و توافق‌هاي صورت‌گرفته، تصميم گرفتيم از ظرفيت پرتابگر خارجي براي اين ماموريت بهره‌مند شويم. رييس سازمان فضايي ايران با اشاره به ماهواره‌هاي ساخته شده كه در نوبت پرتاب قرار دارند، تأكيد كرد: ما ماهواره‌هاي متعددي داريم كه در صف پرتاب قرار دارند و لازم است به سرعت فناوري‌هاي مرتبط با ماهواره در كشور توسعه يابد، به همين دليل نياز است كه پرتاب‌هاي بيشتري در طول سال داشته باشيم. اين امر باعث مي‌شود نه تنها از ظرفيت‌هاي پرتاب‌هاي داخلي بلكه از ظرفيت پرتاب‌هاي خارجي بهره مند شويم، ضمن آنكه قادر خواهيم بود تعدد پرتاب در طول سال داشته باشيم.
اكثر مراحل طراحي و ساخت ماهواره «ناهيد- ۲» در داخل كشور انجام شده است
سالاريه با تأكيد بر بومي‌سازي در حوزه فضايي كشور، گفت: بخش قابل توجهي از طراحي و ساخت عمليات ماهواره توسط متخصصان ايراني انجام شده است. وي افزود: ماهواره «ناهيد -۲» يك ماهواره بومي است كه طراحي، ساخت و اجراي عمليات آن توسط صنعت فضايي كشور و با محوريت پژوهشگاه فضايي و همكاري برخي شركت‌هاي دانش‌بنيان داخلي انجام شده است. سالاريه با اشاره به مراحل مختلف توسعه اين ماهواره ادامه داد: كل فرايند طراحي، ساخت سامانه، تجميع و تست اين ماهواره به‌طور كامل در داخل كشور صورت گرفته و بسياري از سيستم‌هاي آن نيز توسط پژوهشگاه فضايي و برخي شركت‌هاي دانش‌بنيان داخلي تأمين شده‌اند. وي گفت: در حوزه فناوري‌هاي سطح فضايي، ما تا حد بسيار زيادي از توانمندي‌هاي صنعت بومي كشور استفاده مي‌كنيم. البته ممكن است برخي المان‌ها و اجزا، به دليل صرفه اقتصادي، در داخل كشور توليد نشوند كه اين امر در سطح بين‌المللي نيز امري طبيعي است. وي افزود: با اين حال، كليه فرايندهاي طراحي و ساخت عملاً در داخل كشور انجام مي‌شود و اين موضوع از نقاط مثبت و قوت توسعه صنعت فضايي بومي ما محسوب مي‌شود. سالاريه ادامه داد: توانمندي ساخت ماهواره‌ها با اتكا به ظرفيت‌هاي داخلي، از جمله افتخارات كشورمان است و در حوزه پرتاب نيز بخش قابل توجهي از عمليات پرتاب ماهواره‌ها با استفاده از پرتابگرهاي كاملاً بومي انجام مي‌شود. وي گفت: در صنعت پرتاب نيز توسعه مطلوبي حاصل شده و اين روند ان‌شاءالله در آينده با شتاب بيشتري ادامه خواهد يافت.
توسعه ارتباطات فضايي
رييس سازمان فضايي ايران با اشاره به همكاري ايران با كشور روسيه در حوزه صنعت فضا اظهار كرد: همكاري ما با كشور روسيه در اين صنعت در طي چند سال گذشته برقرار بوده، به ويژه از ظرفيت پرتاب اين كشور هم استفاده كرده‌ايم و اين امر سرعت ما را در صنعت فضايي افزايش مي‌دهد. وي ادامه داد: ما پرتابگرهاي متعددي را در كشور توسعه داده‌ايم و در اين زمينه علاوه بر ظرفيت داخلي از ظرفيت‌هاي خارجي نيز استفاده مي‌كنيم تا تعداد پرتاب‌ها را افزايش دهيم. سالاريه ادامه داد: بخش قابل توجهي از طراحي، ساخت و اجراي عمليات ماهواره ناهيد ۲ و بسياري از ماهواره‌هايي كه در مدار قرار داديم، توسط متخصصان ايراني انجام مي‌شود و اين امر نيز پيشرفت ما را در صنعت ماهواره تسريع خواهد كرد؛ چرا كه هر يك ماهواره‌اي كه در مدار قرار مي‌گيرد، تست‌هاي متعددي بر روي آن انجام مي‌شود كه براي ما آورده‌هاي فني زيادي را به همراه دارد. رييس سازمان فضايي ايران خاطرنشان كرد: هر چه تعداد پرتاب‌هاي ما افزايش يابد، سرعت رشد ما در صنعت فضايي ارتقاء خواهد يافت. وي اضافه كرد: در حوزه‌هاي ديگر صنعت فضايي نيز تلاش مي‌كنيم با كشورهايي كه علاقه‌مند به همكاري با ما هستند، ارتباط برقرار كنيم و همكاري‌هاي لازم توسعه يابد. اين رويكرد براي كشور و به ويژه براي صنعت فضايي كشور بسيار ارزشمند خواهد بود.
پرتاب مستقل ماهواره «ناهيد ۲» با پرتابگر داخلي در دستور كار قرار دارد
رييس سازمان فضايي ايران درباره برنامه كشور براي انجام مستقل پرتاب ماهواره «ناهيد ۲» و ماهواره‌هاي مشابه، گفت: برنامه ما در حوزه صنعت فضايي، به‌ويژه در بخش پرتابگرهاي فضايي، كاملاً هدفمند و مشخص است. ما توسعه پرتابگرهاي كلاس «سيمرغ» را در دستور كار داشتيم و اكنون به سمت پرتابگرهاي سنگين‌تر از سيمرغ، مانند كلاس‌هاي «سرير» و «سروش» حركت كرده‌ايم كه در سال‌هاي گذشته آغاز شده و براي انجام پرتاب‌هاي سنگين‌تر طراحي شده‌اند. وي افزود: پرتابگر «سيمرغ» قادر است ماهواره‌هايي تا حدود ۳۰۰ كيلوگرم را در مدارهايي با ارتفاع پايين‌تر قرار دهد. به گفته اين محقق حوزه فضايي، پرتابگر قائم-۱۰۰ قادر به قرار دادن ماهواره‌هايي تا جرم حدود ۱۰۰ كيلوگرم در مدار است. سالاريه ادامه داد: يك بخش از برنامه توسعه، مربوط به پرتابگرهاست و بخش ديگر توسعه پايگاه‌هاي پرتاب است. در اين زمينه، پايگاه پرتاب چابهار را در حال توسعه داريم كه اين پايگاه، امكان دسترسي به مدارهاي مختلف را براي كشور فراهم مي‌كند. سالاريه گفت: در حال حاضر نيز ظرفيت داخلي لازم را براي پرتاب ماهواره‌هايي مانند «ناهيد ۲» در اختيار داريم و همانطور كه قبلاً هم گفته‌ام، بيشتر به دليل دستيابي به مدار مدنظرمان، از پرتاب خارجي استفاده كرديم. وي افزود: نمونه دوم همين ماهواره هم‌اكنون ساخته شده و آماده پرتاب است و ان‌شاءالله پس از دريافت نتايج پرتاب نخست و اعمال اصلاحات مدنظر، ماهواره دوم «ناهيد ۲» با استفاده از پرتابگر داخلي سيمرغ پرتاب خواهد شد.
