هوشمندسازي ماليات؛ مطالبه اصلي صنف املاك
در شرايطي كه سازمان امور مالياتي كشور با شعار «هوشمندسازي نظام مالياتي» به‌دنبال افزايش شفافيت، عدالت مالياتي و كاهش فرارهاي مالياتي است، يكي از مهم‌ترين اصناف كشور يعني مشاوران املاك همچنان درگير روش‌هاي قديمي و بروكراسي فرسايشي پرداخت ماليات هستند.
در شرايطي كه سازمان امور مالياتي كشور با شعار «هوشمندسازي نظام مالياتي» به‌دنبال افزايش شفافيت، عدالت مالياتي و كاهش فرارهاي مالياتي است، يكي از مهم‌ترين اصناف كشور يعني مشاوران املاك همچنان درگير روش‌هاي قديمي و بروكراسي فرسايشي پرداخت ماليات هستند. كيانوش گودرزي، رييس اتحاديه مشاوران املاك تهران، در گفت‌وگويي با ايسنا از عدم تحقق وعده‌هاي سازمان امور مالياتي براي الكترونيكي كردن دريافت ماليات كميسيون مشاوران املاك انتقاد كرده و خواستار اجراي فوري اين طرح شده است. به گفته گودرزي، سال‌هاست كه اتحاديه مشاوران املاك از سازمان امور مالياتي درخواست كرده است تا با ايجاد يك درگاه آنلاين، ماليات بر ارزش افزوده كميسيون مشاوران املاك را در لحظه و به شكل سيستمي دريافت كند. اما تاكنون اين درخواست نه‌تنها به نتيجه نرسيده، بلكه مشاوران املاك ناچارند براي پرداخت ماليات خود، هر سه ماه يك‌بار با صرف وقت، انرژي و هزينه، به اداره ماليات مراجعه كرده و مراحل خسته‌كننده ثبت اظهارنامه، تشخيص، اعتراض و نهايتاً پرداخت در بانك را طي كنند. او تصريح مي‌كند: از مدت‌ها قبل طي رايزني با سازمان امور مالياتي درخواست كرديم تا ۱۰ درصد ماليات بر ارزش افزوده مشاوران املاك را هنگام دريافت كميسيون طرفين معامله، از مشاوران املاك كسر كنند تا درگير كارهاي اداري و اتلاف وقت و انرژي نشويم اما تاكنون اين پيشنهاد به نتيجه نرسيده است.
هوشمندسازي ماليات؛ رويا يا واقعيت؟
رييس اتحاديه مشاوران املاك با اشاره به ادعاي سازمان امور مالياتي در خصوص هوشمندسازي فرآيندها مي‌گويد كه اين وعده‌ها بيشتر در حد حرف باقي مانده‌اند: هوشمندسازي ماليات كه سازمان امور مالياتي داعيه آن را دارد و اقداماتي هم مثل راه‌اندازي سامانه موديان در اين زمينه انجام داده، به عدالت و انصاف نزديك‌تر است و دقيق عمل مي‌كند، اما در صنف مشاوران املاك اين موضوع از سوي سازمان مالياتي پياده‌سازي نشده است. اين در حالي است كه زيرساخت‌هاي لازم براي اجراي اين فرآيند، به‌ويژه با راه‌اندازي سامانه‌هايي مانند «كاتب» كه قراردادهاي معاملات در آن ثبت مي‌شوند، تا حد زيادي فراهم شده است. فرآيند فعلي پرداخت ماليات از سوي مشاوران املاك، نه‌تنها وقت‌گير و هزينه‌بر است، بلكه به گفته بسياري از فعالان صنف، باعث سردرگمي، نارضايتي و حتي كاهش شفافيت در معاملات شده است. گودرزي در اين خصوص توضيح مي‌دهد: در حال حاضر فرآيند دريافت ماليات از مشاوران املاك كاملاً به صورت سنتي است. او ادامه مي‌دهد: مشاوران املاك براي پرداخت ماليات بر ارزش افزوده هر سه ماه يك‌بار به اداره ماليات مراجعه مي‌كنند، اظهارنامه مي‌دهند، سپس تشخيص داده مي‌شود، بعد ممكن است به آن مبلغ اعتراض شود، مرحله بعد پرداخت در بانك است كه اين فرآيند انرژي زيادي از مشاوران املاك مي‌گيرد. رييس اتحاديه مشاوران املاك اظهار مي‌كند: بر اين باور است كه تداوم اين شيوه، با اهداف كلان حاكميتي همچون تحقق دولت هوشمند و ديجيتال در تناقض آشكار است.
سامانه «ادعا» و پايان اسناد عادي
از ديگر تحولات پيش رو، مي‌توان به سامانه «ادعا» اشاره كرد؛ سامانه‌اي كه قرار است بزودي راه‌اندازي شود و تمامي اسناد عادي را از چرخه معاملات خارج كند. بر اساس گفته گودرزي، بر اين اساس هر لحظه كه قرارداد در سامانه منعقد مي‌شود، سامانه حق‌الزحمه مشاوران املاك را محاسبه و پرداخت خواهد كرد. دقيقاً مشابه اين عملكرد را مي‌توان در پرداخت ماليات انجام داد. به عبارتي، همانطور كه ثبت قرارداد به صورت لحظه‌اي انجام مي‌شود، ماليات بر ارزش افزوده نيز مي‌تواند در لحظه محاسبه و كسر شود، بدون آنكه نياز به مراجعه‌هاي حضوري و ثبت اظهارنامه وجود داشته باشد.
درگاه بانكي اختصاصي؛ گامي رو به جلو
يكي ديگر از پيشنهادات مهمي كه اتحاديه مشاوران املاك به سازمان امور مالياتي ارايه كرده، ايجاد درگاه بانكي اختصاصي براي پرداخت ماليات بر ارزش افزوده در زمان انجام معامله است. گودرزي با تأكيد بر اهميت اين موضوع مي‌گويد: اگر اينگونه شود دولت يك سال مالي زودتر به مالياتش مي‌رسد، تخفيف هم نداده و به مشتري هم فشار كمتري مي‌آيد؛ زيرا وقتي ماليات تجميع مي‌شود پرداخت يك‌باره آن فشار مالي به موديان وارد مي‌كند. اين موضوع مي‌تواند يك بازي برد-برد براي دولت و فعالان صنفي باشد. دولت سريع‌تر به درآمد خود مي‌رسد و مشاوران املاك نيز از پيچيدگي‌هاي نظام سنتي نجات مي‌يابند.
مساله مهم رضايتمندي شهروندان
شايد مهم‌ترين نكته‌اي كه رييس اتحاديه مشاوران املاك بر آن تأكيد دارد، رابطه ميان اصلاح نظام مالياتي با افزايش رضايتمندي مردم و فعالان اقتصادي است. به گفته گودرزي، تلاش حاكميت بر رضايتمندي شهروندان است. وقتي به همين سادگي مي‌شود در بخش ماليات، رضايتمندي ايجاد كرد، چرا سازمان مالياتي از آن غافل است؟ او همچنين اشاره مي‌كند كه در گفت‌وگو با رييس سازمان امور مالياتي، نظر مساعدي نسبت به اين تغييرات دريافت كرده و در حال حاضر، مكاتباتي در جريان است تا طي جلساتي، بستر اجرايي اين طرح فراهم شود. هوشمندسازي نظام مالياتي در صنف املاك اهميت فراواني دارد، چرا كه با اتصال مستقيم سامانه‌هاي ثبت قرارداد به سامانه مالياتي، شفافيت در پرداخت ماليات به‌طور قابل توجهي افزايش يافته و زمينه كاهش فرارهاي مالياتي و تخلفات فراهم مي‌شود. اين روند باعث مي‌شود فرآيندهاي دستي و كاغذبازي‌هاي طولاني حذف شود و در نتيجه مشاوران املاك وقت و انرژي بيشتري براي تمركز بر ارايه خدمات تخصصي خود داشته باشند، كه به بهبود بهره‌وري كل صنف منجر مي‌شود. علاوه بر اين، نظام مالياتي هوشمند به دليل كاهش تفسيرپذيري و خطاي انساني، محاسبه دقيق‌تر و عادلانه‌تري را ممكن مي‌سازد، در حالي كه سيستم سنتي به‌دليل پيچيدگي‌ها و عدم شفافيت گاهي منجر به ناعدالتي در پرداخت ماليات مي‌شود. همچنين، اين هوشمندسازي گامي مهم در تحقق شعار دولت الكترونيك و دولت هوشمند است كه نه تنها براي صنف املاك بلكه مي‌تواند الگوي موفقي براي ساير بخش‌ها و اصناف كشور باشد و به توسعه اقتصاد ديجيتال كمك كند.
گام آخر را برداريد
با توجه به اظهارات رييس اتحاديه مشاوران املاك و روند كند تغييرات در سازمان امور مالياتي، به‌نظر مي‌رسد وقت آن رسيده كه گام نهايي براي هوشمندسازي ماليات در صنف املاك برداشته شود. زيرساخت‌ها آماده‌اند، اراده صنفي وجود دارد، و حتي سازمان امور مالياتي نيز ظاهراً مخالفتي ندارد. حال تنها اراده‌اي اجرايي براي عملياتي‌كردن اين اصلاح ساده اما حياتي لازم است. ماليات سنتي، نماد يك دوران گذشته است. هوشمندسازي ماليات، نماد آينده‌اي شفاف، عادلانه و كارآمد. صنف املاك آماده عبور از اين گذار تاريخي است، آيا دولت نيز همراه خواهد شد؟
