آرامش طلاي داخل در ميانه سردرگمي جهاني
بهاي هر اونس طلا براي تحويل فوري، پس از ثبت افزايش ۰.۵ درصدي در روز گذشته، در معاملات روز جاري ۰.۱ درصد افزايش يافت و ۳۲۹۱ دلار و ۴۶ سنت رسيد. قيمت اين فلز ارزشمند از ابتداي هفته جاري تاكنون، ۱.۴ درصد كاهش يافته است. شاخص دلار بلومبرگ، تغيير چنداني نداشت.
بهاي هر اونس طلا براي تحويل فوري، پس از ثبت افزايش ۰.۵ درصدي در روز گذشته، در معاملات روز جاري ۰.۱ درصد افزايش يافت و ۳۲۹۱ دلار و ۴۶ سنت رسيد. قيمت اين فلز ارزشمند از ابتداي هفته جاري تاكنون، ۱.۴ درصد كاهش يافته است. شاخص دلار بلومبرگ، تغيير چنداني نداشت. دولت امريكا، حداقل تعرفه جهاني ۱۰ درصدي را حفظ خواهد كرد، در حالي كه واردات از كشورهايي كه با امريكا، مازاد تجاري دارند با تعرفه ۱۵ درصدي يا بالاتر مواجه خواهد شد. بازارها واكنش اوليه چنداني نداشتند كه نشان مي‌دهد سرمايه‌گذاران از اين اعلاميه، تعجب نكرده‌اند. دستور كار تعرفه‌هاي ترامپ و نگراني‌ها در مورد جنگ تجاري جهاني، عامل اصلي افزايش حدود يك چهارمي قيمت طلا در سال ميلادي جاري از جمله رسيدن به بالاترين ركوردش يعني بالاي ۳۵۰۰ دلار در هر اونس در آوريل، بوده است.
همزمان، درگيري‌هاي ژئوپليتيكي نيز تقاضا براي طلا را به عنوان دارايي امن را افزايش داده است. با اين حال، اين فلز گرانبها ماه‌هاست كه در بازه نسبتا محدودي معامله مي‌شود و نشانه‌هايي از افزايش تمايل سرمايه‌گذاران به تحولات تجاري وجود دارد. دلار در جولاي، بهترين عملكرد ماهانه خود را در سال ۲۰۲۵ داشت. بر اساس گزارش بلومبرگ، سرمايه‌گذاران علاوه بر مذاكرات تجاري، همچنين بر آمار اشتغال امريكا در ژوئيه كه روز جاري منتشر مي‌شود، تمركز خواهند كرد. پيش بيني مي‌شود اين آمار تعديل رشد مشاغل و افزايش بيكاري را نشان دهد. شوراي جهاني طلا اعلام كرد كه تقاضاي جهاني براي طلا در سه ماهه دوم سال ميلادي جاري، با رشد ۷۸ درصدي سرمايه‌گذاري، سه درصد افزايش يافته و به ۱۲۴۸.۸ تن رسيد. در بازار ساير فلزات ارزشمند، بهاي هر اونس نقره، تغيير چنداني نداشت، اما بهاي اونس پلاتين و اونس پالاديوم افزايش قيمت داشتند.
اين بخشي از خبرهايي است كه در روزهاي گذشته از بازارهاي جهاني و به‌طور خاص بازار طلا به گوش مي‌رسد. سياست‌هاي اقتصادي دولت ترامپ در تحت فشار قرار دادن كشورهاي مختلف براي رسيدن به يك توافق تعرفه‌اي جديد موجب شده اقتصاد جهاني در ماه‌هاي گذشته يك سردرگمي طولاني مدت را تجربه كند. هر بار كه خبر مثبتي مانند توافق امريكا با چين يا اروپا به گوش مي‌رسد، بازارها كاهشي مي‌شوند و هر بار كه ترامپ نسبت به اقدامات جديد تهديدي تازه مي‌كند ارقام صعودي مي‌شوند. همين موضوع باعث شده اقتصاد جهاني كه پس از پايان يافتن كرونا و البته دستيابي به ثباتي نسبي پس جنگ روسيه و اوكراين آماده بهبود عملكرد خود مي‌شد با چالش‌هايي تازه مواجه شود.
همزمان با اين تحولات، دولت امريكا عليه روسيه و چين و هند مواضعي گرفته كه هر يك از آنها مي‌تواند چالشي تازه براي اقتصاد جهاني به وجود بياورد. با اين حال فعلا روسيه توانسته بخشي از نگراني‌هاي خود در اين حوزه را برطرف كند. طبق اعلام بانك مركزي روسيه، سهم روبل در تجارت روسيه بر مبناي ماهانه، دو درصد افزايش يافت؛ سهم روبل در صادرات به اروپا ۲.۳ درصد نزول كرد و به ۵۹.۸ درصد رسيد و سهم اين ارز در تجارت با آفريقا ۱۴.۳ درصد كاهش يافت و به ۸۴.۶ درصد بالغ شد. در همين حال، داده‌ها نشان داد كه سهم روبل در تجارت با امريكاي شمالي و جنوبي، ۲.۳ درصد صعودي شد و به ۵۱.۹ درصد رسيد و همچنين سهم اين ارز در تجارت با اقيانوسيه، ۳.۱ درصد افزايش يافت و به ۹۴.۲ درصد رسيد.
كارشناسان مي‌گويند: روسيه با كاهش هزينه‌هاي اضافي مانند تبديل ارز و كميسيون‌هايي كه قبلا به دليل سهم كم روبل در تجارت خارجي‌اش اعمال مي‌شد، به برتري كنوني دست يافته است، اما قابليت تبديل پايين و نوسانات بالاي اين ارز، مشكلاتي را براي واردكنندگان ايجاد مي‌كند و خريداراني كه به دنبال اجتناب از ريسك‌هاي ارزي هستند، قيمت‌ها را به ارزهاي پايدارتري مانند يوان چين گره مي‌زنند تا ضررهاي احتمالي را به حداقل برسانند. روند دلارزدايي روسيه، به ويژه پس از آغاز جنگ روسيه و اوكراين در فوريه ۲۰۲۲، شتاب بيشتري گرفت، زيرا مسكو به دليل تحريم‌ها، به دنبال كاهش سهم دلار امريكا در تجارت خود بود. مقامات كشورهاي عضو بريكس (برزيل، روسيه، هند، چين و آفريقاي جنوبي) پيش از اين گفته بودند كه ايجاد ارز مشترك در دستور كار نيست، زيرا اين بلوك بر افزايش سهم ارزهاي ملي هر كشور در تجارت متقابل و دور شدن از دلار امريكا متمركز است.
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا، در هشتم جولاي گفت: بلوك بريكس براي تضعيف دلار امريكا و حذف دلار به عنوان يك استاندارد تشكيل شده است و تلاش مي‌كند تا دلار را نابود كند و ارز كشور ديگري بتواند جاي آن را بگيرد و استاندارد شود و ما قرار نيست استاندارد خودمان را از دست بدهيم؛ اگر رييس‌جمهور باهوشي داشته باشيد، هرگز استاندارد را از دست نخواهيد داد. تحليلگران مي‌گويند: تحريم‌ها و سياست‌هاي حمايت‌گرايانه ترامپ - به ويژه تعرفه‌ها - اعتماد جهاني به دلار امريكا را متزلزل كرده و به افزايش تقاضا براي دارايي‌هاي جايگزين مانند طلا، يورو و يوان چين منتهي شده است. محبوبيت يوان در روسيه به سرعت افزايش يافته است، زيرا كشورهاي غربي ذخاير روسيه را مسدود و معاملات دلار و يورو را محدود كردند، اما افزايش تقاضا براي يوان چين با اعمال تحريم‌هاي جديد بانكي امريكا در سال گذشته كاهش يافت. خبرگزاري آناتولي گزارش كرد، روبل روسيه نه فقط به ارز اصلي در تجارت خارجي اين كشور تبديل شده، بلكه بيشترين افزايش را در برابر دلار امريكا در سال جاري تجربه كرده و از ابتداي سال تاكنون، ۳۰ درصد افزايش يافته است.
همزمان با اين تحولات پر سرعت در عرصه جهاني، اقتصاد ايران پس از عبور از دوران جنگ ثباتي تازه را تجربه مي‌كند. در بازار طلا قيمت‌ها تا حدي ثابت شده‌اند هرچند كه به نظر مي‌رسد رسيدن به روزهاي پاياني ماه سفر نيز در اين موضوع بي‌تاثير نيست. براساس تحليل رييس اتحاديه طلا و جواهر تهران از وضعيت يك هفته اخير بازار سكه و طلاي داخلي، با وجود كاهش ۵۱ دلاري بهاي اونس جهاني طلا طي هفته گذشته، نرخ طلا و انواع سكه در بازار داخلي به دليل نوسانات ارزي روندي افزايشي داشته است. نادر بذرافشان درباره وضعيت يك هفته اخير بازار اظهار كرد: از چهارم تا دهم مردادماه، بهاي اونس جهاني طلا با كاهش ۵۱ دلاري همراه شد؛ اما در بازار داخلي به دليل نوسانات بازار ارز شاهد افزايش قيمت‌ها بوديم. رييس اتحاديه طلا و جواهر تهران ادامه داد: در اين مدت هر مثقال طلاي 18 عيار با ۷۴۰ هزار تومان رشد به ۳۱ ميليون و ۱۵۰ هزار تومان رسيد و هر گرم طلاي ۱۸ عيار نيز با ٧١ هزار تومان افزايش، هفت ميليون و ۱۹۰ هزار تومان معامله شد. وي افزود: در بازار سكه هم روند افزايشي وجود داشت؛ به‌طوريكه سكه طرح جديد با دو ميليون و ۵۰۰ هزار تومان رشد به ۸۰ ميليون و ۱۰۰ هزار تومان و سكه طرح قديم با دو ميليون تومان افزايش به ۷۳ ميليون تومان رسيد. همچنين نيم‌سكه با يك ميليون و ۲۰۰ هزار تومان رشد، ۴۳ ميليون و ۲۰۰ هزار تومان، ربع‌سكه با ۶۰۰ هزار تومان افزايش، ۲۵ ميليون و ۲۰۰ هزار تومان و سكه يك گرمي بانك مركزي با ۱۰۰ هزار تومان افزايش به ۱۴ ميليون و ۷۰۰ هزار تومان رسيد.
بذرافشان در رابطه با آخرين وضعيت حباب سكه نيز گفت: حباب سكه نيز طي هفته گذشته ۵۵۰ هزار تومان افزايش يافت و در حال حاضر به ۹ ميليون و ۹۵۰ هزار تومان رسيده است. اين مقام صنفي، درباره وضعيت تقاضا در بازار تصريح كرد: ركود و كاهش تقاضا در بازار هر هفته تشديد مي‌شود. با توجه به آغاز ماه محرم و ادامه آن در ماه صفر، تقاضا در اين دو ماه بيشتر كاهش يافته است. از اين پس هم با توجه به مراسم مذهبي پيش‌ِرو همچون اربعين و ۲۸ صفر، به نظر مي‌رسد تا پايان ماه صفر ركود و كاهش تقاضا در بازار ادامه داشته باشد. رييس اتحاديه طلا و جواهر تهران در پايان تاكيد كرد: همكاران ما در صنف طلا و جواهر روزهاي سختي را سپري مي‌كنند، اما اميدواريم با پايان يافتن ماه صفر شرايط تغيير كرده و بازار با رونق بيشتري همراه شود.پ
همزمان فعالان و تحليلگران اقتصاد ايران معتقدند كه عملكرد دولت در مديريت اقتصاد ايران در جنگ اخير در ثبات به وجود آمده موثر بوده است. نايب‌رييس اتاق بازرگاني ايران با تأكيد بر نقش ذخاير طلا در پايداري اقتصاد ملي، سياست‌هاي بانك مركزي در اين حوزه را از منظر كلان مثبت ارزيابي كرد و گفت: در بسياري از كشورها، از جمله ايران، افزايش ذخاير استراتژيك طلا به عنوان يكي از ابزارهاي مهم حفظ ثبات اقتصادي شناخته مي‌شود.
پيام باقري در گفت‌وگو با ایرنا اظهار داشت: اين ذخاير مي‌توانند به عنوان پشتوانه‌اي براي سياست‌هاي پولي و مالي عمل كرده و در مواجهه با بحران‌ها، ضريب تاب‌آوري اقتصادي كشور را افزايش دهند. وي با بيان اينكه اين سياست بايد با جديت پيگيري شود، خاطرنشان كرد: ذخاير طلا نه‌تنها نقش اقتصادي دارند، بلكه به لحاظ رواني نيز اعتماد بازار به پايداري ساختار پولي كشور را تقويت مي‌كنند. نايب‌رييس اتاق بازرگاني ايران در ادامه به راهكارهايي مانند استفاده از تهاتر طلا براي تسهيل فرايندهاي تجاري اشاره كرد و افزود: چنين راهكارهايي مي‌تواند هم در بازگشت منابع ارزي صادركنندگان موثر باشد و هم به افزايش ذخاير طلاي كشور كمك كند. اين فرآيند دو وجه مهم دارد؛ از يك سو، صادركنندگان مي‌توانند با سهولت بيشتري منابع حاصل از صادرات را به كشور بازگردانند و از سوي ديگر، ذخاير استراتژيك تقويت مي‌شود كه خود نوعي سرمايه‌گذاري بلندمدت براي اقتصاد كشور به شمار مي‌رود. وي تاكيد كرد كه چنين سياست‌هايي اگر به صورت ساختارمند اجرا شود، مي‌تواند به توسعه مبادلات تجاري كمك كرده و چالش‌هاي ناشي از محدوديت‌هاي ارزي را كاهش دهد. باقري با اشاره به اقدامات بانك مركزي در زمان جنگ ۱۲ روزه و مديريت بازار ارز در آن مقطع، رويكرد نهاد پولي كشور را قابل قبول و حرفه‌اي دانست و افزود: در شرايط خاص مانند دوران جنگ، اتخاذ تصميمات خاص امري اجتناب‌ناپذير است. دولت در آن مقطع با تدوين و اجراي يك بسته حمايتي منسجم، موفق شد ثبات نسبي در بازار ايجاد كند. اين بسته حمايتي كه مورد تأييد بخش خصوصي نيز قرار گرفته است، تلاشي در راستاي ايجاد تعادل ميان محدوديت‌هاي ارزي كشور و نيازهاي واقعي اقتصاد بود. او تصريح كرد: اين بسته با نگاهي واقع‌بينانه، تلاش دارد تا انتظارات فعالان اقتصادي را در مسير منطقي هدايت كرده و در عين حال، سياست‌هاي ارزي را با شرايط روز اقتصاد كشور هماهنگ سازد. هرچند تداوم تصميمات و تهديدات ترامپ عليه اقتصاد جهاني احتمالا تاثيرات خود را در هفته‌هاي آينده نيز نشان خواهد داد و نمي‌توان انتظار داشت كه اقتصاد ايران نيز كاملا از اين اتفاقات مصون بماند اما لااقل در كوتاه‌مدت يك ثبات جديد در بازار طلا شكل گرفته كه حفظ آن مي‌تواند به برنامه‌ريزي براي آينده اقتصادي كشور به‌شدت كمك كند.
