آب هم بورسي شد
مديرعامل بورس انرژي ايران در نشست خبري خود با اشاره به موقعيت ويژه ايران در حوزه انرژي گفت: ايران به عنوان يكي از بزرگ‌ترين دارندگان منابع انرژي فسيلي در جهان و همچنين برخوردار از ظرفيت‌هاي بالقوه در حوزه انرژي‌هاي تجديدپذير نظير انرژي باد، خورشيد و زمين‌گرمايي، سرزميني است كه مي‌تواند نقش مهمي در بازارهاي بين‌المللي انرژي ايفا كند.
محمد نظيفي، مديرعامل بورس انرژي ايران در نشست خبري خود با اشاره به موقعيت ويژه ايران در حوزه انرژي گفت: ايران به عنوان يكي از بزرگ‌ترين دارندگان منابع انرژي فسيلي در جهان و همچنين برخوردار از ظرفيت‌هاي بالقوه در حوزه انرژي‌هاي تجديدپذير نظير انرژي باد، خورشيد و زمين‌گرمايي، سرزميني است كه مي‌تواند نقش مهمي در بازارهاي بين‌المللي انرژي ايفا كند. وي با اشاره به اينكه ايران نخستين كشور منطقه در اكتشاف نفت است و ميدان نفتي مسجدسليمان به عنوان نخستين ميدان نفتي جهان در اين كشور كشف شده، تأكيد كرد: صنعت نفت و انرژي در ايران از قديمي‌ترين صنايع دوران مدرن به شمار مي‌آيد. با اين سابقه، انتظار مي‌رفت ايران نقشي محوري در بازار منطقه‌اي انرژي داشته باشد، اما متأسفانه نه‌تنها به اين جايگاه نرسيده‌ايم، بلكه در بسياري مواقع از تأمين نيازهاي صنايع و خانوار نيز ناتوان بوده‌ايم. مديرعامل بورس انرژي ايران ريشه اين وضعيت را در «سوء مديريت در تخصيص و مصرف منابع» دانست و گفت: اين موضوع در حوزه آب، با توجه به كمبود مزمن منابع آبي در كشور، اهميت دوچنداني دارد.در سال‌هاي اخير، بد مصرفي و تخصيص ناكارآمد در همه منابع، نمود خود را به‌صورت ناترازي نشان داده است.
نظيفي تأكيد كرد: ما در بورس انرژي معتقديم تنها راه برون‌رفت از اين ناترازي‌ها، استفاده از «سازوكار بازار» است. بورس انرژي مسووليت دارد با ايجاد بسترهاي شفاف و منصفانه، دسترسي متقابل عرضه و تقاضا را فراهم كرده و كارايي در مبادلات منابع انرژي را تضمين كند.
تنوع بازارها و ابزارهاي نوين مالي در بورس انرژي
محمد نظيفي، مديرعامل بورس انرژي ايران، با اشاره به توسعه روزافزون بازارهاي تخصصي در اين بورس اظهار داشت: تاكنون بورس انرژي ايران موفق به راه‌اندازي بازارهاي متنوعي در حوزه حامل‌هاي انرژي شامل نفت، گاز و مشتقات، همچنين بازار برق با تابلوهاي عادي، سبز و آزاد، بازار آب‌هاي نامتعارف و نيز ابزارهاي مالي و مشتقات مرتبط با اين حوزه‌ها شده است. وي افزود: بورس انرژي در راستاي ارتقاي بهره‌وري منابع كه يكي از پايه‌هاي اصلي رشد توليد داخلي محسوب مي‌شود، اقدام به طراحي و عرضه ابزارهايي در راستاي توسعه پايدار كرده است. نظيفي با اشاره به برخي از اين ابزارها گفت: گواهي‌هاي صرفه‌جويي در حوزه برق و گاز هم‌اكنون در حال معامله هستند و در حوزه آب نيز اين گواهي‌ها براي شركت‌هاي آب و فاضلاب قابل عرضه است. وي همچنين از همكاري بورس انرژي با سازمان حفاظت محيط زيست براي راه‌اندازي ابزارهاي مالي در زمينه انتشار كربن خبر داد و افزود: اين ابزارها در آينده نزديك به چرخه معاملات بورس انرژي افزوده خواهند شد.
تصميم‌گيري درباره منابع در اختيار مردم و صنايع
مديرعامل بورس انرژي با تأكيد بر نقش مردم و صنايع در مديريت منابع كشور گفت: فلسفه بنيادين بورس انرژي بر اين اصل استوار است كه هيچ برنامه متمركزي بهتر از مردم و صاحبان صنايع نمي‌تواند منابع كشور را مديريت كند.تنها راهكار علمي، فعال‌سازي بازار انرژي است و بستر اين تصميم‌سازي‌ها در بورس انرژي فراهم شده است. نظيفي، از ثبت ۳۳۰ هزار ميليارد تومان ارزش معاملات در بورس انرژي طي سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: از اين رقم، ۲۸۰ هزار ميليارد تومان مربوط به معاملات هيدروكربوري، ۱۹ هزار ميليارد تومان به بازار برق و نزديك به ۲۰ هزار ميليارد تومان نيز به معاملات گواهي‌هاي صرفه‌جويي و ابزارهاي مالي و مشتقات اختصاص داشته است.
نظيفي همچنين با اشاره به عملكرد بورس انرژي در سال جاري افزود: طي ۴ ماه نخست سال ۱۴۰۴، مجموع معاملات انجام‌شده در اين بازار به ۱۲۵ هزار ميليارد تومان رسيده كه از اين ميزان، ۸۵ همت در بازارهاي هيدروكربوري، ۲۶ همت در بازار برق و ۴،۲ همت در حوزه ابزارهاي مالي و گواهي‌ها ثبت شده است. وي با اشاره به مقايسه عملكرد سال جاري با مدت مشابه سال قبل، تأكيد كرد: اين ارقام نشان‌دهنده رشد ۲۶ درصدي ارزش معاملات بورس انرژي نسبت به سال گذشته است.
گاز مايع و نفتا در صدر رينگ بين‌الملل
محمد نظيفي، مديرعامل بورس انرژي ايران، اعلام كرد: بيش از ۸۰ درصد ارزش معاملات بورس انرژي ايران متعلق به بازار هيدروكربوري است كه بخش عمده‌اي از آن، معادل ۷۰ درصد، در رينگ بين‌الملل و با تسويه‌هاي ريالي و دلاري انجام شده است. به گفته وي، در رينگ بين‌الملل، گاز مايع با ۵۰ هزار ميليارد تومان، نفتا با ۳۵ هزار ميليارد تومان و نفت سفيد با ۲۲ هزار ميليارد تومان، بيشترين حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داده‌اند. مديرعامل بورس انرژي همچنين افزود: در رينگ داخلي نيز محصولات نفتي نظير نفت سفيد، متانول و نفتاي سنگين در صدر فهرست پرمعامله‌ترين كالاها قرار دارند. وي با اشاره به تنوع فعالان بازار گفت: بازيگران اين بازار شامل نهادهاي عمومي و خصوصي، پالايشگاه‌ها، پتروشيمي‌ها و صنايع مختلف هستند كه در نقش عرضه‌كننده و خريدار محصولات هيدروكربوري در بورس انرژي ايران حضور فعال دارند.
ورود بازار آب‌هاي نامتعارف به مرحله توسعه
محمد نظيفي، مديرعامل بورس انرژي ايران، با اشاره به عملكرد اين بازار در حوزه انرژي‌هاي نو و منابع غيرمتعارف اعلام كرد: در سال گذشته، ۶۶۰ هزار مگاوات‌ساعت برق سبز به ارزش بيش از ۲۶۰۰ ميليارد تومان در بورس انرژي ايران مورد معامله قرار گرفته است. وي افزود: همچنين در همين بازه زماني، ۱۸ ميليون مگاوات‌ساعت برق فيزيكي به ارزش ۵۴۰۰ ميليارد تومان و ۹۹ ميليون مگاوات‌ساعت برق در بازار مشتقه به ارزش ۱۱ هزار ميليارد تومان خريد و فروش شده است كه نشان‌دهنده گسترش بازارهاي برق در اين بورس است.
مديرعامل بورس انرژي همچنين از رشد تدريجي بازار آب‌هاي نامتعارف خبر داد و گفت: در سال جاري، ۳۰۰ هزار متر مكعب آب از سوي شركت آب و فاضلاب تهران در اين بازار عرضه شده كه بخش عمده آن توسط صنايع و شهرداري‌ها خريداري شده است. نظيفي با اشاره به آينده اين بازار افزود: با توسعه ابزارهايي نظير گواهي صرفه‌جويي آب و استفاده از اوراق سلف براي تأمين مالي پروژه‌هاي آب‌شيرين‌كني، پيش‌بيني مي‌شود بازار آب نيز در كنار بازارهاي برق و انرژي‌هاي فسيلي به يكي از مسيرهاي مهم تأمين منابع و مديريت مصرف در كشور تبديل شود.
تأمين مالي از طريق بورس انرژي
وي ادامه داد: سال گذشته، بورس انرژي ابزار تأمين مالي براي پروژه‌هايي به ارزش ۱۵ هزار ميليارد تومان را فراهم كرد. در سال جاري تاكنون نيز ۶ هزار ميليارد تومان تأمين مالي در اين بازار به ثبت رسيده است. مديرعامل بورس انرژي ايران با اشاره به نقش اين بورس به عنوان راه‌حلي براي ناترازي انرژي در كشور، از تعيين اهداف راهبردي براي ايفاي نقش موثرتر در اقتصاد انرژي خبر داد.
وي اظهار داشت: ايجاد مرجعيت براي تابلوهاي بورس انرژي، افزايش عمق بازارها، توسعه ابزارهاي نوين سرمايه‌گذاري، ارتقاي زيرساخت‌هاي فناوري، گسترش تعاملات بين‌المللي و جذب سرمايه‌گذاران خارجي از جمله مهم‌ترين اهدافي است كه در مسير تحقق برنامه‌هاي كلان بازار انرژي كشور در دستور كار قرار دارد. نظيفي افزود: ايفاي نقش مركزي بورس انرژي در نظام بازار انرژي كشور، هم‌راستا با اهداف تعيين‌شده در برنامه هفتم توسعه دنبال مي‌شود. به گفته وي، ارتقاي شاخص‌هاي تخصصي، بهبود كيفيت و كميت گزارش‌هاي آماري و توسعه معاملات در حوزه‌هاي گازوييل، بنزين و نفت خام از ديگر محورهاي مورد توجه در آينده خواهد بود. همچنين بهره‌گيري از ابزار گواهي سپرده نفت خام در دستور كار اين بورس قرار دارد تا تنوع ابزارهاي معاملاتي و امكان تأمين مالي براي فعالان بازار بيش از پيش فراهم شود. در پايان، مديرعامل بورس انرژي ايران اظهار داشت: براي افزايش سهم بورس انرژي در معاملات برق تا سطح ۶۰ درصد، تعامل موثر با نهادهاي تصميم‌گير از جمله كميسيون اقتصادي مجلس، كميسيون دولت، وزارتخانه‌هاي اقتصاد، نفت و نيرو برقرار شده و اميد مي‌رود اين همكاري‌ها به دستاوردهاي قابل توجهي منجر شود.
