تهران فقيرترين استان از منظر سرانه منابع آب تجديد پذير داخلي

مدير آب دانشگاه تهران گفت: از منظر سرانه منابع آب تجديد پذير داخلي تهران فقيرترين استان است.

به گزارش مهر، بنفشه زهرايي مدير آب دانشگاه تهران گفت: ما در اقليم خشك و نيمه خشك قرار داريم و كشور ما از نظر سرانه آب تحديد پذير نيمه خشك است نيمه از شهرهاي ما منطقه بسيار خشك و نيمه خشك هستند و آب تجديد پذير در اين منطقه ۶۰۰ ميليون متر مكعب سهم هر فرد در سال است.

وي ادامه داد: اگر اين شاخص به ۵۰۰ ميليون متر مكعب در سال براي هر فرد برسد به معناي آن است كه وضعيت آب به خطر افتاده است.
زهرايي خاطرنشان كرد: امسال بارش‌هاي كشوري ۴۰ درصد كمتر از حد نرمال بوده است و استان‌هاي فارس، سمنان و يزد ۵۰ درصد كمتر از حد نرمال بوده است در تهران وضعيت سخت‌تري وجود دارد زيرا ۴ سال گذشته هم خشكسالي‌هاي پياپي وجود داشت با وجود اين شرايط تغييري در روند زندگي مردم و وضعيت درختان احساس نمي‌كنيم به معناي آنكه تغييري در الگوي مصرف آب رخ نداده است.
به گفته اين استاد دانشگاه استان‌هاي البرز بدون شهرهاي جديد جز فقيرترين شهرهاي كشور از لحاظ منابع آبي هستند.
اين استاد دانشگاه تاكيد كرد: آب مثل برق نيست كه نياز به سرمايه‌گذاري داشته باشد آب بايد وجود داشته باشد و وزارت نيرو نبايد بابت دريافت پول تأمين آب كند و نگاه درآمدي داشته باشد.

وي ادامه داد: انتقال آب از طالقان به تهران به معناي پر آب بودن آن سد و آب مازاد داشتن نيست زيرا استان‌هاي البرز و قزوين كه آب شربشان از سد طالقان تأمين مي‌شد ركورددار فرونشست هستند.
زهرايي با اشاره به اينكه از منظر سرانه منابع آب تجديدپذير داخلي فقيرترين استان تهران است، خاطرنشان كرد: ما براي تهران ۵ سد احداث كرديم و هيچيك از اين سدها به صورت طبيعي به تهران نمي‌آمد به اين معنا كه مكان‌هايی كه آب را دريافت مي‌كردند ديگر دريافت‌كننده آب اين سدها نيستند به عنوان مثال دشت ورامين كه از سد ماملو تغذيه مي‌كرد.

وي در پاسخ به اين سوال كه آيا خشكسالي در سال آينده ادامه‌دار خواهد بود، گفت: پيش بيني‌هاي هوا‌شناسي براي مدت زمان طولاني دقيق نيست و پاييز خشكي پيش بيني شده است اما با نگاهي به گذشته اين استان به نظر نمي‌رسد كه خشكسالي ادامه داشته باشد.
به گفته اين استاد دانشگاه در ميانه دهه ۷۰ تغيير محسوسي در بارندگي‌هاي تهران رخ داد به‌طوري كه ۱۹ سال بارندگي‌ها زير متوسط بوده و تنها ۷ سال بالاي متوسط بوده است و در شرايط فعلي اگر جنبه‌هاي اصلاحي آب صورت نگيرد تحولي نخواهيم داشت.
مدير موسسه آب دانشگاه تهران با اشاره به سرانه ۳۹۰۰ مترمكعبي آب تجديد پذير در زمان انقلاب گفت: اين سرانه اكنون در كشور با احتساب جمعيت حدود ۸۶ ميليون نفري و منابع آب تجديد پذير ۱۰۰ ميليارد مترمكعبي به حدود ۱۱۶۰ مترمكعب به ازاي هر ايراني به‌طور متوسط رسيده است؛ البته در ۵۰ درصد كشور اين سرانه ۶۰۰ مترمكعب است.
زهرايي با انتقاد از جانمايي شهرهاي جديد در كنار شهرهاي بزرگ داراي محدوديت در تأمين آب گفت: بايد طرح‌هايي مثل مسكن ملي را در كنار سواحل و شهرهايي بدون تنش آبي جانمايي مي‌كردند تا موجب انتقال جمعيت از شهرهاي بزرگ داراي محدوديت تأمين آب شود، اما آمدند در شهرهاي بزرگي چون تهران و حاشيه آن، شهرهاي متعددي را ايجاد كردند كه به تشديد مشكلات آبي منجر شده است.
وي افزود: هم‌اكنون استاني وجود ندارد كه كم‌آبي نداشته باشد حتي استان‌هاي شمالي نيز با مشكل كم آبي در تأمين آب شرب مواجه‌اند؛ چرا كه ويلاسازي‌هاي گيلان و مازندران بسيار بيشتر از ظرفيت‌هاي اين دو استان صورت گرفته است.

مدير موسسه آب دانشگاه تهران در پاسخ به‌اينكه چرا در شوراي عالي معماري و شهرسازي، نماينده وزارت نيرو با ايجاد شهرهايي كه مشكل در تأمين آب خواهند داشت، مخالفت نمي‌كند، گفت: نماينده وزارت نيرو در اين شورا، آب را مثل برق مي‌بيند و مي‌گويد پول تأمين آن را بدهيد تا تأمين كنيم.
وي افزود: اينكه مي‌گويند انگشت اتهام را به سمت مردم نگيريد، حرف درستي نيست، اصلاً بحث اتهام‌زني نيست، وقتي مي‌گوئيم در يك جاي خشك قرار داريم كه منابع آبي هم نداريم، اصلاح الگوي مصرف و رعايت آن، يك ضرورت است.

مدير موسسه آب دانشگاه تهران در پاسخ به اينكه آيا نبايد از كشاورزي اصلاح الگوي مصرف را شروع كنيم، گفت: موضوع افزايش بهره‌وري آب در كشاورزي يك موضوع جدي و مهم است اما ربطي به شرايط تنش آبي تهران ندارد.

وي ادامه داد: اگر تمام كشاورزي ايران الان يك‌باره تعطيل شود، مشكل آب تهران حل نخواهد شد، چرا كه تهران استاني است كه منابع تأمين آب شرب و كشاورزي آن يكي نيست و اغلب منابع سدهاي آن براي استفاده شرب تخصيص پيدا مي‌كند و از منابع زيرزميني نيز يا برداشت شرب مي‌شود يا برداشت فضاي سبز شهري صورت مي‌گيرد.
مدير موسسه آب دانشگاه تهران گفت: خيلي‌ها مي‌گويند اگر آب و كشاورزي در يك‌وزارتخانه باشد، هماهنگي‌ها بيشتر مي‌شود، تجارب جهاني و حتي ملي نشان مي‌دهد كه اگر همكاري‌ها شكل نگيرد، صرف وجود در يك وزارتخانه همكاري محسوب نمي‌شود، همانطور كه بسياري از سياست‌گذاري‌ها در بخش برق با بخش آب و الزامات آن، همخواني نداشته و ندارد.
ه
وي ادامه داد: بايد به مردم شهرهاي بزرگ داراي تنش آبي مثل تهران مداوم اعلام كنيم كه در يك شهر با سرانه آب پايين و خشك زندگي مي‌كنيد پس بايد نحوه زندگي شما متناسب با اين شرايط باشد، دولت و وزارت نيرو بايد بسيار بيشتر، پرحجم‌تر و شديدتر موضوع كم‌آبي تهران و ضرورت اصلاح مصرف را به مردم اعلام مي‌كردند. زهرايي خاطرنشان كرد: متأسفانه مساله مصرف آب در كشور متولي ندارد، ما اگر يك نظام حكمراني مطلوب آب در كشور داشتيم بايد با بدمصرف‌هاي آب شديداً برخورد مي‌شد؛ نداشتن متولي مصرف آب در كشور، بزرگ‌ترين نقيصه‌اي است كه به حكمراني آب كشور وارد است.
وي افزود: هزينه‌هاي بسياري در طرح‌هاي آبخيزداري و شبكه آبياري تحت فشار شده، اما خروجي آن مطلوب نبوده و اينجاست كه در نبود متولي، هيچ دستگاهي پاسخگو نيست.

مدير موسسه آب دانشگاه تهران تغيير قيمت را ابزار موثري براي كنترل مصرف آب شرب ندانست و گفت: در طي دو- سه سال اخير ۴ يا ۵ بار قيمت آب تغيير كرده، اما در مصرف آب تأثيري نداشته؛ آن افرادي كه بسيار پرمصرف هستند هم اصلاً تحت فشار قرار نگرفته‌اند و حتي اقشار آسيب‌پذير كه مصرفي بعضاً متعادل دارند، بيشتر تحت فشار افزايش تعرفه‌ها باشند؛ اين با وجودي است كه تعرفه‌گذاري آب در كشور پلكاني است؛ اما بدمصرف‌ها، با اين ابزار قيمتي مصارف خود را كاهش نداده‌اند.
وي ادامه داد: كساني كه كشورهايي چون عربستان را براي افزايش نمك‌زدايي از دريا و تأمين آب شيرين مثال مي‌زدند، مدنظر ندارند كه عربستان ابتدا برداشت از منابع غيرتجديدشونده خود را به‌شدت كاهش داد، مديريت مصرف را به‌شدت اعمال كرد و سپس افزايش سطح نمك‌زدايي را اجرايي كرد؛ اما فقط بخش شيرين‌سازي آب دريا را مي‌بينند و به دو اقدام مهم ديگر اين كشور توجهي نمي‌كنند.زهرايي خاطرنشان كرد: ما نبايد هزينه‌هاي مديريت مصرف و تأمين بهينه سبد غذايي را در شيرين‌سازي آب دريا هزينه كنيم، بلكه شيرين‌سازي آب دريا در كشوري مثل ايران كه ۱۰۰ ميليارد مترمكعب مصرف سالانه آب دارد، در افق خود تنها ۳ ميليارد مترمكعب مي‌تواند تأمين كند؛ پس ضرورت اصلاح روند مصرف نبايد فراموش شود.