ركود بورس زيرسايه رشد شاخص‌ها
بازار سهام همچنان سبزپوش است، اما اين سبزپوشي نتوانسته نقدينگي را روانه تالار شيشه‌اي كند و همچنان شاهد خروج نقدينگي از بازار سهام هستيم. تحليلگران اين موضوع را نشانه افت انگيزه و افزايش تردد ميان سهامداران مي‌دانند.
بازار سهام همچنان سبزپوش است، اما اين سبزپوشي نتوانسته نقدينگي را روانه تالار شيشه‌اي كند و همچنان شاهد خروج نقدينگي از بازار سهام هستيم. تحليلگران اين موضوع را نشانه افت انگيزه و افزايش تردد ميان سهامداران مي‌دانند. در حالي كه نمادهاي بنيادي كوچك همچنان مورد توجه بخشي از معامله‌گران قرار گرفته‌اند، بازار در فضايي آميخته از اميد و بي‌اعتمادي روزگار تلخ تابستان را طي مي‌كند. كارشناسان عقيده دارند كه با نگاهي به الگوي رفتاري سهامداران حقيقي، مي‌توان دو مسير اصلي را شناسايي كرد: نخستين گروه، معامله‌گراني هستند كه همچنان در اين شرايط به دنبال شناسايي سود در نمادهاي كوچك و بنيادي‌اند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه اين گروه كوچك اما فعال، با استفاده از اطلاعات بنيادي و رصد سياست‌هاي اقتصادي شركت‌ها، تلاش مي‌كند از فرصت‌هاي معاملاتي مقطعي بهره‌مند شود. در مقابل گروه دوم نيز بخش وسيعي از معامله‌گران حقيقي و تازه‌واردان هستند كه با توجه به نوسانات سياستي، ابهامات اقتصادي و همچنين تجربه زيان‌هاي گذشته، تمايل و اشتياق خود را براي حضور در بورس از دست داده‌اند. بررسي روزانه ارزش و حجم نيز طي روزهاي اخير به صورت قابل توجهي در بازار سرمايه كاهش يافته است و كارشناسان عقيده دارند كاهش نقدشوندگي و ناتواني در جذب سرمايه‌هاي خرد، يكي از جدي‌ترين ريسك‌هايي است كه ظرفيت تضعيف بازار را دارد. اين سقوط ادامه‌دار ارزش معاملات، عمدتا از ناكارآمدي سياست‌هاي حمايتي و فقدان محرك‌هاي اساسي ناشي مي‌شود. با عبور ارزش معاملات خرد از كف ميانگين تاريخي خود، سيگنال هشدار به سياستگذاران مخابره مي‌شود كه تداوم اين روند، مي‌تواند بازار سرمايه را با خطر بي‌رمقي عميق‌تري مواجه سازد؛ امري كه در نهايت، پيامدهاي اقتصادي و حتي اجتماعي قابل توجهي به دنبال خواهد داشت.
ركود در بازارها
پيام الياس كردي، كارشناس بازار سرمايه به «تعادل» گفت: ذات بازارها بر آينده‌نگري استوار است و «بازارها پيش‌بيني‌ها و آرزوها را مي‌خرند». وقتي چشم‌انداز آينده مثبت نباشد، بالطبع كسي حاضر نيست براي خريد دست به جيـب شود و وارد بازاري مانند سهام شود. الان دقيقا چنين شرايطي را داريم؛ مردم نگاه خوش‌بينانه‌اي به آينده بازار سهام ندارند و براي همين سرمايه جديد وارد اين بازار نمي‌شود. وي ادامه داد: اتفاقا همين رفتار در ميانه شرايط بي‌ثبات (مثل وضعيت شبه‌جنگ يا ريسك‌هاي سياسي اخير) هم مشهود بود. ما عملاشاهد كوچ دسته‌جمعي پول از بورس به بازارهاي موازي نيستيم، چون آن هيجان و رونقي كه انتظارش مي‌رفت، فعلا در بازارهاي ديگر هم وجود ندارد و اتفاق خاصي نيفتاده است. سرمايه‌گذاران ترجيح داده‌اند فعلاتماشاچي باشند تا فعال. اين كارشناس بازار سرمايه اظهار كرد: ما الان در وضعيت يك ركود عميق هستيم. گزارش مديران خريد يا همان شامخ هم اين نكته را به خوبي تاييد مي‌كند. آخرين داده‌هاي شامخ نشان مي‌دهد كه ركود فقط محدود به بورس نيست؛ بلكه بر دامان كليت اقتصاد و حتي عرصه سرمايه‌گذاري هم سايه انداخته است. پول جديد فعلا در هيچ بازاري جريان ندارد و فعلاسرمايه‌ها يا در حالت انتظار و نظاره هستند. الياس كردي تاكيد كرد: بايد چشم‌انداز آينده كمي شفاف‌تر، با ثبات‌تر و البته مثبت‌تر شود تا بار ديگر بازارها جذابيت سرمايه‌گذاري پيدا كنند. هر بازار به اميد و اعتماد زنده است. تا وقتي اين دو مولفه برنگردد و سياستگذار هم علامت روشن و مطمئني به فعالان بازار ندهد، همين فضا ادامه پيدا خواهد كرد. وي در نهايت گفت: براي همه مردم و فعالان اقتصادي، اميدوارم روزهاي پربركت، سرشار از رزق و اطمينان دوباره از مسيرهاي سرمايه‌گذاري در پيش باشد. واقعيت اين است كه فعلا بايد واقع‌بين بود و عجله يا هيجان بي‌دليل را كنار گذاشت تا شرايط روشن‌تر شود.
تغيير روند در بازارهاي جهاني
نگاهي به بازارهاي جهاني كالا طي روزهاي اخير نشان مي‌دهد كه اغلب كالاهاي پايه و فلزات اساسي از جمله آلومينيوم، مس، روي و برخي محصولات فولادي با بازدهي مثبت بسته شدند. اين رشد قيمتي را مي‌توان تا حد زيادي به تعديل انتظارات تورمي در دنيا، كاهش فشار نرخ بهره در ايالات متحده و بهبود نسبي شاخص‌هاي كلان اقتصادي امريكا نسبت داد. از سوي ديگر، اظهارنظرهاي فدرال رزرو در خصوص كاهش تدريجي نرخ بهره، به همراه پيشنهاد ترامپ براي كاهش نرخ تا محدوده يك درصد و تاكيد رييس‌جمهور امريكا بر تقويت شاخص دلار، همگي سيگنال‌هاي مثبتي به بازارهاي جهاني مخابره كردند. افزايش قيمت اوره و ركورد جديد آن در بازارهاي جهاني نيز مي‌تواند خبر خوشي براي شركت‌هاي اوره‌ساز حاضر در بورس تهران باشد. برخلاف ماه‌هاي گذشته كه افت قيمت جهاني محصولات، به عنوان چالش جدي مطرح بود، در شرايط فعلي بازار سهام ايران نسبت به تحولات جهاني از جمله سقوط قيمت نفت و گاز در اروپا و كاهش طلاي جهاني، تهديدي قابل ملاحظه حس نمي‌كند. كارشناسان بر اين باورند كه ثبات نسبي قيمت كالاهاي پايه، به ويژه فلزات و محصولات معدني تا حد زيادي مانع از بروز فشار مضاعف بر صنايع بورسي شده است. البته وابستگي شديد برخي شركت‌ها به نرخ ارز و تحولات سياست خارجي، همچنان ريسك‌هاي غيرقابل پيش‌بيني را پيش‌روي بازار قرار مي‌دهد؛ به‌طوري‌كه هرگونه تغيير ناگهاني در سياست‌هاي پولي و مالي جهاني يا منطقه‌اي مي‌تواند مسير بازار سرمايه را در كوتاه‌مدت و حتي ميان‌مدت تغيير دهد.
بازار سرمايه در گردنه تصميمات
درحال حاضر آينده بازار سهام به علت عدم قطعيت سياسي و اقتصادي در هاله‌اي از ابهام قرار دارد. از يك سو روند معاملات در بازارهاي جهاني صعودي است و مي‌تواند فضا را براي تداوم رشد بازار فراهم سازد، اما در سوي ديگر ضعف تقاضا، رشد انتظارات تورمي داخلي ترديد در سياستگذاري كلان اقتصادي و نبود چشم‌انداز روشن از سودآوري صنايع بزرگ همچنان به عنوان عواملي بازنده براي ورود به بازار سهام هستند. تنها راه فرار از شرايط فعلي و ورود مجدد سرمايه به بازار سرمايه را مي‌توان افزايش اعتماد سهامداران نسبت به بازار دانست. بازار سرمايه ايران در حالي روزهاي پاياني تيرماه ۱۴۰۳ را پشت سر مي‌گذارد كه همزمان با رشد نسبي شاخص‌هاي اصلي، وزن ترديد و نااطميناني بر رفتار فعالان بازار سايه افكنده است. خروج پول حقيقي، افت حجم معاملات و نبود چشم‌انداز روشن براي سرمايه‌گذاري، از مهم‌ترين چالش‌هاي پيش‌روي بازار است. با اين حال، نشانه‌هايي از اميد در دل بازار ديده مي‌شود؛ رشد نرخ جهاني برخي محصولات، مقاومت نمادهاي بنيادي كوچك و همچنين تقويت نسبي اقتصاد جهاني در كنار مذاكرات سياسي داخلي و خارجي، احتمال ايجاد فضاي مثبت را براي ماه‌هاي آينده تقويت مي‌كند. كارشناسان عقيده دارند كه در بلندمدت اعتمادسازي مي‌تواند روند معاملات را تغيير كرد و بقيه مولفه به صورت موقت روي بازار ثاثير دارند و در بلندمدت تنها مولفه اعتمادسازي مي‌تواند مسير سرمايه‌گذاري در بورس را تغيير دهد.
بازار از نگاه معاملات
طي سومين روز كاري هفته يعني دوشنبه 30 تير ماه شاخص كل بورس تهران با افزايش 14 هزار و 625 واحدي معادل 0.52 درصدي نسبت به معاملات روز گذشته به تراز 2 ميلون و 838 واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن نيز 5 هزار و571 واحد معادل 0.66 درصد افزايش يافت و در جايگاه 850 هزار و 224 واحدي ايستاد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس 123 واحد افزايش يافت و به عدد 25 هزار و 296 واحدي رسيد. از ميان 526 نماد بازار سرمايه در اين روز 283 نماد مثبت و 155 نماد نيز منفي بودند. همچنين 155 نماد معادل 29 درصد از نمادها در صف خريد و 59 نماد معادل 11 درصد از نمادها در صف فروش قرار داشتند. تركيب ارزش معاملات نشان مي‌دهد كه ارزش كل معاملات برابر با ۶۸۲ هزار و ۳۴۵ ميليارد تومان كه حدود يك درصد از آن يعني ۴ هزار و ۹۴۲ ميليارد آن مربوط به ارزش معاملات خرد است. طي روز دوشنبه صنايع خرده فروشي به استثناي وسايل نقليه موتوري، سيمان آهك و گچ، هتل و رستوران، لاستيك و پلاستيك، چاپ و نشر، شيريني‌جات، خدمات رفاهي-برق، نرم افزار و خدمات، فرآورده‌هاي نفتي، مواد شيميايي-متنوع، ماشين‌آلات الكتريكي، توليد كود و تركيبات نيتروژن، قطعات خودرو، محصولات پاك‌كننده، تجهيزات صنعتي، محصولات لبني، سرمايه‌گذاري، چوب و ليزينگ بيشترين بازه مثبت يك روز را تجربه كردند.