دفاع از گاوصندوق ديجيتال ملت

معاون وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات در توسعه شبكه ملي اطلاعات برنامه‌هاي توسعه شبكه ملي اطلاعات را باتوجه به بحران هاي اجتماعي آينده اعلام كرد و گفت: اين شبكه «گاوصندوق ديجيتال ملت» است. رسول لطفي در گفت‌وگو با مهر در خصوص برنامه و اولويت‌هاي وزارت ارتباطات در توسعه شبكه ملي اطلاعات گفت: شبكه ملي اطلاعات يك پروژه نيست، بلكه فلسفه‌اي در حكمراني ديجيتال است. اولويت نخست ما اين است كه نگاه‌ها را از سطح تكنولوژي صرف به سطح حكمراني تغيير دهيم. شبكه ملي اطلاعات بايد به مثابه «زيرساخت حكمراني داده» و «ضامن استمرار حيات اقتصادي-اجتماعي در بستر ديجيتال» تلقي شود. وي افزود: برنامه اصلي ما بازتعريف معماري شبكه با اين رويكرد است كه كشور در وضعيت «تهاجم تركيبي مداوم» قرار دارد. بنابراين، توسعه شبكه نبايد صرفاً به افزايش ظرفيت اتصال خلاصه شود، بلكه بايد امنيت زنجيره تأمين، فرماندهي يكپارچه ديجيتال، بومي‌سازي خدمات پايه و تقويت قدرت مانور زيرساختي نيز در آن ادغام شود. لطفي به اصلاح ذهنيت عمومي نسبت به شبكه ملي اطلاعات تاكيد كرد و ادامه داد: شبكه ملي اطلاعات ابزار فيلترينگ نيست برعكس، اين شبكه «گاوصندوق ديجيتال ملت» است؛ حافظ دارايي‌ها، ارتباطات و هويت ديجيتال ايرانيان است.

آخرين آمار درصد پيشرفت شبكه ملي اطلاعات

وي به آخرين بررسي‌ها و درصد پيشرفت پروژه شبكه ملي اطلاعات چند درصد اشاره كرد و گفت: بر اساس گزارش‌هاي رسمي و ارزيابي‌هاي ميداني، پيشرفت شبكه ملي اطلاعات در ابعاد مختلف، بين ۵۰ تا ۶۰ درصد تخمين زده مي‌شود اما واقعيت اين است كه عددِ درصد به تنهايي گوياي وضعيت نيست. ما اكنون به مرحله‌اي رسيده‌ايم كه توسعه كيفي، معماري منطقي، و يكپارچگي زيرساخت‌ها مهم‌تر از صرفاً افزايش پوشش يا پهناي باند است. معاون توسعه شبكه ملي اطلاعات ادامه داد: آنچه در گام بعدي اهميت دارد، تكميل چرخه پايداري در شرايط بحراني، كاهش وابستگي فناورانه و خلق يك ابرملي بومي امن است كه خدمات ديجيتال را حتي در شرايط قطع جهاني تداوم ببخشد. لطفي همچنين در خصوص ارزيابي عملكرد شبكه ملي اطلاعات در ايام جنگ ۱۲ روزه گفت: شبكه ملي اطلاعات در ابعاد مشخصي، به‌ويژه در حفظ پايداري برخي خدمات پايه داخلي، عملكرد خوبي از خود نشان داد. خدمات بانكي، حمل‌ونقل ديجيتال و دسترسي به برخي پلتفرم‌هاي بومي در شرايط اختلال عمومي قابل اتكا بودند اما اين تجربه، چند نكته راهبردي را برجسته كرد كه از جمله آنها ضرورت حفظ پايدار مسيرهاي داده حياتي با مدل‌هاي توزيع‌شده و مقاوم؛ لزوم استقلال بسترهاي پلتفرمي از مسيرهاي بين‌الملل؛ نياز فوري به فرماندهي متمركز ديجيتال در سناريوهاي اختلال همزمان و مهم‌تر از همه، تمركز ويژه بر امنيت زنجيره تأمين سخت‌افزاري و نرم‌افزاري كشور، از نيروي انساني تا تأمين‌كنندگان تجهيزات است.

 نقاط قوت و ضعف

وي همچنين به نقاط ضعف و قدرت شبكه ملي اطلاعات اشاره كرد و افزود: از جمله نقاط قوت شبكه ملي اطلاعات شامل ايجاد زيرساخت‌هاي پايدار در لايه دسترسي و انتقال داده، توانمندي برخي بازيگران داخلي در ارايه خدمات ابري و ديتاسنتري و افزايش خوداتكايي در زيرساخت‌هاي نرم‌افزاري پايه است و از جمله اين نقاط ضعف مي‌توان به وابستگي در گلوگاه‌هاي حساس شبكه، عدم يكپارچگي در فرماندهي بحران‌هاي ديجيتال، نبود معماري نهايي مبتني بر سناريوي جنگ تركيبي و تأخير در تطبيق سياست‌هاي اجرايي سازمان‌ها با منطق شبكه ملي اطلاعات اشاره كرد.

 ۳  ماموريت پيش روي شبكه ملي اطلاعات

لطفي در خصوص چگونگي تقويت شبكه ملي اطلاعات در بحران‌هاي احتمالي آينده گفت: رويكرد آينده ما بر اساس سه محور كليدي شكل مي‌گيرد كه شامل باز مهندسي معماري شبكه با منطق كشور در معرض تهديد تركيبي دايم است كه اين يعني طراحي شبكه‌اي كه در برابر حملات سايبري، قطعي اينترنت جهاني، يا تهديدات فيزيكي نيز مقاوم بماند. وي افزود: از جمله محور كليدي ديگر براي تقويت شبكه ملي اطلاعات، توسعه لايه‌هاي تاب‌آوري در دو بُعد كوتاه‌مدت و بلندمدت است كه تدوين چارچوب جامع تاب‌آوري ديجيتال؛ بازآرايي خدمات حياتي در بستر داخلي؛ ارتقاي هماهنگي‌هاي عملياتي بين‌سازماني؛ ايجاد «كميته‌هاي تطبيق زيرساخت» در نهادهاي بزرگ براي اتصال به NIN از جمله بعد كوتاه‌مدت توسعه لايه‌هاي تاب آوري است. لطفي به بعد بلندمدت ديگر در توسعه و تقويت شبكه ملي اطلاعات اشاره كرد و افزود: تكميل زنجيره تأمين تجهيزات در داخل كشور، سرمايه‌گذاري در ظرفيت‌هاي ابري بومي و edge computing؛ و همچنين توسعه نيروي انساني متخصص در امنيت سايبري و شبكه‌هاي مقاوم از جمله بعدهاي بلندمدت در توسعه لايه‌هاي تاب‌آوري محسوب مي‌شود. وي به اولويت‌هاي سرمايه‌گذاري كلان براي آينده اشاره كرد و افزود: به منظور سرمايه‌گذاري براي آينده سه حوزه راهبردي در دستور كار اصلي قرار دارد كه از جمله آنها ايجاد مراكز داده تـــوزيع‌شـــده و مقاوم در برابر بحران‌ها، افزايش عمق شبكه داخلــي با ابزارهاي بومــي‌سازي‌شـــده و مـــستقل از بيرون و ايجاد سازوكارهاي واكنش سريع ملي (Digital Rapid Reaction Forces) با قدرت عمل در ثانيه‌هاي اول بحران است.