بازگشت بازار بي‌اثر بر صنعت شيميايي
صنعت محصولات شيميايي در سه بازه بحراني اخير بازار سرمايه، عملكردي ضعيف‌تر از شاخص كل داشت و ۱۵ نماد اين صنعت همچنان در صف فروش باقي مانده‌اند. براساس گزارش مهر، گروه محصولات شيميايي با ۶۸ نماد و سهمي قابل توجه از ارزش بازار، بزرگ‌ترين گروه بازار سرمايه ايران به شمار مي‌رود.
صنعت محصولات شيميايي در سه بازه بحراني اخير بازار سرمايه، عملكردي ضعيف‌تر از شاخص كل داشت و ۱۵ نماد اين صنعت همچنان در صف فروش باقي مانده‌اند. براساس گزارش مهر، گروه محصولات شيميايي با ۶۸ نماد و سهمي قابل توجه از ارزش بازار، بزرگ‌ترين گروه بازار سرمايه ايران به شمار مي‌رود. در يك ماه گذشته و همزمان با افت شاخص كل، عملكرد اين صنعت نيز تحت تأثير قرار گرفته است. اين گزارش با بررسي داده‌هاي معاملاتي، وضعيت صفوف فروش، و بازدهي نمادهاي مختلف در سه مقطع كليدي بازار، تلاش دارد تصويري روشن از وضعيت فعلي و مسير طي‌شده اين صنعت ارايه كند. بررسي تازه‌ترين وضعيت صنعت محصولات شيميايي در بازار سرمايه نشان مي‌دهد كه ۵ شركت بزرگ اين گروه بيش از ۵۸ درصد از كل ارزش بازار آن را در اختيار دارند؛ وضعيتي كه حاكي از تمركز قابل‌توجه در اين صنعت است.ارزيابي ارزش بازار ۶۸ شركت فعال در صنعت محصولات شيميايي، بر اساس قيمت‌هاي پاياني منتهي به ۲۵ تير ۱۴۰۴، نشان مي‌دهد كه مجموع ارزش بازار اين صنعت به بيش از ۲,۶۳۰ هزار ميليارد تومان (همت) رسيده است. در صدر فهرست بزرگ‌ترين شركت‌هاي اين گروه، ۵ نماد «فارس»، «نوري»، «پارسان»، «تاپيكو» و «پارس» قرار دارند كه به ترتيب با ارزش بازار ۷۴۴، ۲۵۰، ۲۱۲، ۱۷۰ و ۱۶۸ همتي، در مجموع ۱۵۴۶ همت از ارزش كل صنعت را به خود اختصاص داده‌اند؛ رقمي معادل ۵۸.۷ درصد كل بازار اين گروه. اين بدان معناست كه تنها اين پنج شركت، بيش از ۱.۵ برابر مجموع ارزش ۶۳ شركت ديگر صنعت محصولات شيميايي ارزش‌گذاري شده‌اند. پس از اين ۵ سهم، ۱۹ شركت بزرگ ديگر با ارزش بازاري بين ۱۳ تا ۱۵۵ همت در اين گروه حضور دارند كه مجموعاً ۹۷۰ هزار ميليارد تومان ارزش دارند و سهمي معادل ۳۷ درصد از بازار را به خود اختصاص داده‌اند. در طبقه‌بندي شركت‌هاي با اندازه متوسط، ۳۲ شركت با ارزش بازاري بين يك تا ۱۰ همت ديده مي‌شود كه مجموع ارزش آنها حدود ۱۰۷.۴ هزار ميليارد تومان است؛ اين شركت‌ها در مجموع تنها ۴ درصد از ارزش بازار اين صنعت را تشكيل مي‌دهند.
همچنين، ۱۲ شركت كوچك با ارزش بازار بين ۱۸۰ تا ۱,۰۰۰ ميليارد تومان نيز در اين گروه حضور دارند كه مجموع ارزش آنها به ۶.۳ هزار ميليارد تومان مي‌رسد؛ يعني تنها ۰.۲۴ درصد از ارزش كل صنعت.كوچك‌ترين شركت‌هاي اين صنعت نيز شامل نمادهاي شسم، جهرم، فسا، داراب و شتولي هستند كه به ترتيب با ارزش‌هاي بازار ۱۸۴، ۲۳۳، ۲۳۹، ۲۵۴ و ۳۴۳ ميليارد تومان، در پايين‌ترين رده جدول ارزش بازار گروه قرار دارند. بررسي بازدهي ۶۸ نماد فعال در صنعت محصولات شيميايي نشان مي‌دهد كه در هر سه مقطع بحراني بازار -شامل افت اوليه، بازگشت نسبي، و بازدهي نهايي- بخش قابل‌توجهي از اين نمادها يا ضعيف‌تر از شاخص كل عمل كرده‌اند يا عملاً از موج بازگشت بازار بي‌نصيب مانده‌اند. در نخستين بازه زماني، يعني از تاريخ بازگشايي بازار پس از وقفه جنگ تا رسيدن شاخص كل به كف خود (۷ تا ۱۸ تير)، شاخص كل بورس با كاهش ۱۱.۷ درصدي همراه شد. در اين مدت، اكثر نمادهاي شيميايي افت بيشتري از شاخص كل را تجربه كردند. طبق بررسي آمار معاملات، ۲۷ نماد (نزديك به ۴۰ درصد از كل شركت‌هاي اين گروه) بيش از ۱۱.۷ درصد افت داشتند. از جمله اين نمادها مي‌توان به كربن (منفي ۱۷.۳۴ درصد)، شسينا (منفي ۱۷.۳۳ درصد)، شبصير (منفي ۱۷.۰۸ درصد) و وپترو (منفي ۱۶.۷۵ درصد) اشاره كرد؛ افت‌هايي كه نشان‌دهنده فشار سنگين فروش و بي‌اعتمادي اوليه بازار نسبت به اين گروه هستند. در مقابل، ۴۱ نماد ديگر (حدود ۶۰ درصد) افتي كمتر از شاخص كل ثبت كردند. در اين گروه نمادهايي چون شكبير (افت ۱.۹۸ درصد)، شلرد (۵.۲۳ درصد) و خراسان (۵.۳۱ درصد)، افت كمتري داشتند. با اين حال، بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه اين عملكرد بهتر در مواردي نه به دليل حمايت يا عملكرد خوب، بلكه ناشي از بسته بودن نمادها (مانند شفارا و شيران) يا صف فروش ممتد و عدم تحقق حجم مبنا (در حدود ۱۵ نماد) بوده است لذا عملكرد بهتر در اين نمادها عمدتاً به دليل پايين بودن نقدشوندگي يا عدم تكميل معاملات روزانه در آن دوره بوده است.
ضعف بازگشت صنعت شيميايي در فاز حمايت از بازار
در دومين بازه زماني بررسي‌شده، يعني فاصله ۱۸ تا ۲۵ تير كه همزمان با رشد نسبي ۵.۷ درصدي شاخص كل بورس بود، صنعت محصولات شيميايي نتوانست همراهي مناسبي با اين بازگشت نسبي بازار داشته باشد. در اين بازه، تنها ۱۰ نماد از مجموع ۶۸ شركت فعال در اين صنعت (معادل ۱۵ درصد) بازدهي‌اي بالاتر از شاخص كل ثبت كردند. در صدر اين فهرست، شپديس با بازدهي ۱۲.۰۷ درصدي قرار دارد. پس از آن، نمادهاي بوعلي (۱۰.۸۱ درصد)، شپاكسا (۸.۹۲ درصد)، فارس (۸.۴۵ درصد) و شكام (۸.۲۶ درصد) قرار گرفته‌اند. در مقابل، ۲۷ نماد (معادل ۴۰ درصد) در اين بازه بازدهي‌اي كمتر از ۵.۷ درصد داشتند و ۳۱ نماد ديگر (۴۵ درصد از صنعت) يا عملكرد منفي نشان دادند يا اساساً معامله‌اي نداشتند. از جمله نمادهاي داراي بازدهي منفي مي‌توان به شلرد (منفي ۶.۸۹ درصد)، شگستر (منفي ۶.۰۹ درصد) و شلعاب (منفي ۵.۶۶ درصد) اشاره كرد. در ميان نمادهاي بدون بازدهي، همچنان ۱۵ نماد در وضعيت صف فروش قرار دارند كه در تمام اين دوره بدون معامله موثر (كمتر از حجم مبنا يا حتي صفر!) بوده‌اند؛ موضوعي كه نشان مي‌دهد بخش قابل‌توجهي از شركت‌هاي اين صنعت، حتي در فاز بازگشت بازار نيز از نگاه سرمايه‌گذاران، فاقد جذابيت بوده‌اند.
عملكردي پايين‌تر از شاخص كل
در سومين و مهم‌ترين بخش اين تحليل، بازدهي تجميعي نمادهاي صنعت محصولات شيميايي از زمان بازگشايي بازار پس از جنگ تا پايان معاملات ۲۵ تير بررسي شده است؛ بازدهي‌اي كه نمايانگر مجموع مقاومت، ريزش و بازيابي هر نماد در مواجهه با بحران اخير بازار سرمايه است. در حالي كه شاخص كل بورس تهران در اين دوره ۶.۷ درصد كاهش يافت، تنها ۱۳ نماد از گروه محصولات شيميايي (معادل ۱۹ درصد) توانستند افت كمتري از شاخص كل را تجربه كنند. اين در حالي است كه ۳۷ نماد (حدود ۵۴ درصد) عملكردي ضعيف‌تر از شاخص كل داشته‌اند و يك نماد يعني شاراك تقريباً به اندازه شاخص كل كاهش يافته است. علاوه بر اين، ۱۶ نماد (معادل ۲۳ درصد) يا به علت بسته بودن نماد (مانند شفارا و شيران) معامله‌اي نداشتند يا به دليل تداوم صف فروش و عدم پر شدن حجم مبنا، با وجود كاهش قيمت، افت ثبت‌شده رسمي كمتري نشان داده‌اند. در بين شركت‌هاي داراي افت سنگين، شسينا با بازدهي منفي ۲۰.۹۷ درصد، شكربن با منفي ۱۸.۶۳ درصد و كرماشا با منفي ۱۸.۱۷ درصد، در صدر بدترين عملكردهاي صنعت شيميايي قرار دارند. پس از آنها، نمادهاي شصدف (منفي ۱۷.۳۴ درصد)، شاروم (منفي ۱۷.۱ درصد)، شفام (منفي ۱۶.۸۷ درصد) و شدوص (منفي ۱۶.۳۹ درصد) نيز بازدهي‌هايي به‌مراتب ضعيف‌تر از شاخص كل ثبت كرده‌اند.در سوي ديگر، نماد پاكشو با افت ۰.۲۸ درصدي، بهترين عملكرد را در بين تمام نمادهاي معامله‌شده اين صنعت به خود اختصاص داده است. پس از آن، نمادهاي شگامرون، مارون و بوعلي به‌ترتيب با افت‌هاي ۲.۱، ۲.۳ و ۲.۴ درصدي در رده‌هاي بعدي قرار دارند.
5 نماد صنعت شيميايي همچنان در صف فروش قفل هستند
يكي از نشانه‌هاي ركود عميق در بخشي از نمادهاي صنعت محصولات شيميايي، تداوم صف فروش در برخي نمادها طي كل دوره معاملاتي پس از بازگشايي بازار است.بررسي‌ها نشان مي‌دهد ۱۵ نماد از اين صنعت، در فاصله ۷ تا ۲۵ تير، نه‌تنها از موج بازگشت نسبي بازار بهره‌مند نشده‌اند، بلكه تا پايان دوره در صف فروش باقي مانده‌اند و عملاً معاملات آنها قفل شده است. اين نمادها شامل دهدشت، شستان، شكف، زنجان، شفارس، شپترو، فسا، شصفها، شمواد، كازرو، جهرم، داراب، شسم، ممسني و شتولي هستند.تداوم صف فروش در اين نمادها بيانگر آن است كه بخشي از بازار همچنان درگير بي‌اعتمادي شديد سرمايه‌گذاران است و نقدشوندگي اين سهام حتي در دوره بازگشت نسبي نيز بازيابي نشده است.
پتحليل معاملات صنعت محصولات شيميايي
در مجموع، بررسي عملكرد صنعت محصولات شيميايي در سه بازه بحراني اخير بازار سرمايه نشان مي‌دهد كه اين صنعت، برخلاف وزن سنگين و سابقه تأثيرگذاري‌اش در بازار، در تمامي مراحل بحران اخير عملكردي ضعيف‌تر از شاخص كل از خود نشان داده است. چه در دوره ريزش اوليه، چه در فاز بازگشت نسبي و چه در ارزيابي نهايي، اكثريت نمادهاي اين صنعت يا با افتي بيشتر از شاخص مواجه شدند يا از موج بازگشت بازار عقب ماندند. اين وضعيت نشان‌دهنده تضعيف انتظارات بازار نسبت به آينده شركت‌هاي اين گروه و كاهش اعتماد سرمايه‌گذاران به توان بازيابي آنها در شرايط بحراني است. تداوم صف فروش در بخش قابل‌توجهي از نمادها تا پايان دوره نيز بر اين تحليل صحه مي‌گذارد و مي‌تواند زنگ هشداري براي بازنگري در ارزندگي، نقدشوندگي و سياست‌هاي حمايتي از اين صنعت محسوب شود.