بورس سبز اما بي‌رونق
چند روزي مي‌شود كه شاخص‌هاي بازار سرمايه سبز شده‌اند و به نوعي فضاي مثبتي را پشت سر گذاشته‌اند. اما اين مثبت شدن به معناي تغيير مسير شاخص‌ها و ورود نقدينگي به بازار نيست و تنها رنگ‌هاي شاخص تغيير كرده است. يكي از مهم‌ترين شاخصه‌هاي بررسي وضعيت بازار سهام، حجم و ارزش معاملات روزانه است؛ موضوعي كه همچنان با ركود جدي مواجه است.
چند روزي مي‌شود كه شاخص‌هاي بازار سرمايه سبز شده‌اند و به نوعي فضاي مثبتي را پشت سر گذاشته‌اند. اما اين مثبت شدن به معناي تغيير مسير شاخص‌ها و ورود نقدينگي به بازار نيست و تنها رنگ‌هاي شاخص تغيير كرده است. يكي از مهم‌ترين شاخصه‌هاي بررسي وضعيت بازار سهام، حجم و ارزش معاملات روزانه است؛ موضوعي كه همچنان با ركود جدي مواجه است. درست است برخي نمادها و صنايع از استقبال نسبي برخوردار شده‌اند، اما در مجموع بازار از رونق لازم برخوردار نيست و فعالان بازار سرمايه با احتياط و ترديد بيشتري نسبت به گذشته عمل مي‌كنند. كارشناسان عقيده دارند مشكل اصلي بازار بورس در شرايط فعلي نه ضعف بنيادهاي اقتصادي يا ارزندگي پايين سهام، بلكه بي‌اعتمادي سرمايه‌گذاران و خروج قابل توجه نقدينگي از بازار است. بررسي‌هاي آماري نشان مي‌دهد كه حجم ورود پول حقيقي به بورس، طي هفته‌ها و ماه‌هاي اخير در پايين‌ترين سطوح خود قرار داشته و بسياري از سرمايه‌گذاران ترجيح داده‌اند سرمايه‌هاي خود را به بازارهاي ديگر منتقل كنند يا با صبر و انتظار، ريسك سرمايه‌گذاري را به حداقل برسانند. در اصل صبوري و خروج سرمايه از مهم‌ترين انتخاب‌هاي سهامداران بوده است. ريشه اين بي‌اعتمادي را مي‌توان در مجموعه‌اي از عوامل ساختاري، سياستگذاري‌هاي نامشخص، ابهامات نسبت به آينده اقتصاد كشور، دخالت و دستكاري و تجربه‌هاي تلخ قبلي دانست. نبود سياست‌هاي شفاف و بلندمدت در قبال بازار سرمايه، عدم حمايت فعال از سوي نهادهاي تصميم‌گيرنده و تداوم نوسانات غيرمنتظره، عملا باعث شده سرمايه‌گذاران نگاه محتاطانه‌اي به معاملات بورسي داشته باشند و تا حصول اطمينان از بهبود شرايط كلان اقتصادي، مسير خروج پول و نقدينگي از بازار سهام ادامه پيدا كند. در چنين شرايطي، گرچه ارزش سهام بسياري از شركت‌هاي بورسي به واسطه رشد تورم، افزايش قيمت ارز و دارايي‌هاي پايه يا تحقق سودآوري در چشم‌انداز بلندمدت افزايش يافته و اصطلاحابسياري از سهم‌ها ارزنده ارزيابي مي‌شوند، اما اين ارزندگي به تنهايي كافي نبوده تا مجدد نقدينگي به بازار سهام وارد شود و شرايط معاملات تغيير كند. سرمايه‌گذاران، بيش از هر چيز، منتظر تغيير جدي در فضاي كلي اقتصاد و برگشت اعتماد عمومي به بازار سرمايه هستند. به نظر مي‌رسد تداوم وضعيت فعلي و عدم بازگشت نقدينگي و اعتماد به بازار سرمايه مي‌تواند رشد شاخص‌ها حتي به صورت مصنوعي منفي شود و خروج سرمايه از بازار سهام نه تنها شرايط بورس، بلكه عملكرد شركت‌ها را نيز تضعيف كند و به نوعي كليت اقتصاد كشور دچار خلل و كسري شود.
ارزندگي كم سابقه سهام بورسي
محمد غفوري، كارشناس بازار سرمايه درخصوص شرايط بازار نوشت: «نسبت پي براي يكي از فاكتورهاي بنيادي مهم در ارزيابي بازار سرمايه است. سرمايه‌گذاران و تحليلگران براي تصميم‌گيري، اتخاذ استراتژي و داد و ستد سهام سود آور، از نسبت P/E و ساير پارامترهاي بنيادي بازار استفاده مي‌كنند.اكنون پارامترهاي بنيادي بازار از جمله نسبت قيمت به سود (P/E) و ساير پارامترهاي بنيادي مانند نسبت قيمت به فروش (P/S) و قيمت به ارزش دفتري (P/B) شركت‌ها در سطح تاريخي خوبي قرار دارند و از منظر بنيادي بازار بسيار ارزنده است و سهام بورسي ارزندگي كم سابقه‌اي را تجربه مي‌كنند.
اينكه مشكل فعلي بازار سرمايه نه عوامل بنيادي، بلكه سطح نقدينگي و ورود سرمايه به آن است، افت شاخص طي چند روز گذشته به دليل چالش نقدينگي بود و هيجان ناشي از ريسك‌هاي سيستماتيك به تقويت سمت عرضه و كاهش تقاضا منجر شد و پارامترهاي خوب بنيادين بازار نتوانستند محرك رشد شاخص باشند و شاخص به شكل نوساني و منفي عمل كرد.البته از ابتداي هفته شاهد رشد شاخص‌هاي بورسي بوديم و در صورت كاهش ريسك‌ها و ابهامات بازار و باتوجه به پي براي بسيار مناسب بازار سرمايه، مي‌توان به ورود نقدينگي جديد اميدوار بود و در صورتي كه شاهد بهبود ورود نقدينگي به بازار باشيم شاخص با سرعت به سقف‌هاي گذشته نزديك مي‌شود.
فضاي ذهني سرمايه‌گذاري هر فرد متفاوت است و نمي‌توان نسخه واحدي براي همه پيچيد؛ اما سه سناريو را براي تحليل وضعيت بازار مي‌توان برشمرد. از آنجا كه بازار سرمايه از منظر بنيادين بسيار ارزنده است در سناريوي كاهش ريسك‌هاي سيستماتيك، فرصت مناسبي براي سرمايه‌گذاري بورسي فراهم مي‌شود.سناريوي ديگر به عملكرد شركت‌ها و صورت‌هاي مالي باز مي‌گردد. در صورت افزايش فروش و درآمد شركت‌ها بازار سرمايه به‌ويژه سهام همچنان فرصت مناسبي براي سرمايه‌گذاري محسوب مي‌شود و در صورت كاهش فروش و درآمد شركت‌هاي بورسي ممكن است سرمايه‌گذاران ترجيح دهند منابع خود را بيشتر در سمت اوراق يا صندوق‌هاي با درآمد ثابت سرمايه‌گذاري كنند و سهم سهام در پورتفوي خود را كاهش دهند.
تمامي بازارهاي مالي در دنيا در سناريوي وجود افزايش ريسك‌هاي سيستماتيك با چالش مواجه مي‌شوند و بنابراين امر سرمايه‌گذاري بورسي سخت و پيچيده مي‌شود و در اين شرايط تصميم‌گيري هوشمندانه سرمايه‌گذاري بيش از پيش اهميت دارد.سرمايه‌گذاران بايد باتوجه به ديدگاه و شرايط شخصي خود، سناريوي محتمل را انتخاب و استراتژي متناسب با آن را اجرا كنند.»
بورس در يك نگاه
در آخرين روز كاري هفته يعني چهارشنبه شاخص كل بورس تهران 24 هزار و 167 واحد معادل 0.88 درصد رشد داشت و به عدد 2 ميليون و 758 هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن نيز 5 هزار و 910 واحد معادل 0.71 درصد افزايش را تجربه كرد و به جايگاه 838 هزار و 666 واحدي رسيد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس توانست افزايش 137 واحدي را ثبت و به جايگاه 25 هزار واحدي برسد.
براساس آمار ارزش كل معاملات بازار در روز اخير برابر با 19 هزار و 60 ميليارد تومان كه 5 هزار و 921 ميليارد تومان يعني 31 درصد از ارزش معاملات متعلق به ارزش معاملات خرد بود. طي روز چهارشنبه از ميان 608 نماد بازار سرمايه 395 نماد مثبت و 140 نماد نيز منفي بودند. همچنين 116 نماد معادل 18 درصد از كل نمادها در صف خريد و 85 نماد و 13 درصد از كل نمادها در صف فروش قرار داشتند.براساس آمار خالص پول حقيقي كه در ابتداي فعاليت بازار خروجي بود، در اواخر فعاليت بازار اندكي مثبت شده و ۵۷ ميليارد تومان نقدينگي حقيقي وارد بازار شد. ۲۴۸ ميليارد تومان پول حقيقي نيز وارد صندوق‌هاي با درآمد ثابت شد. در روز معاملاتي كه گذشت صنايع حفاري، خرده‌فروشي به استثناي وسايل نقليه موتوري، فعاليت‌هاي مرتبط با اوراق بهادار، حمل و نقل بار زميني، سخت افزار و تجهيزات، توليد كود و تركيبات نيتروژن، سيمان آهك و گچ، بنادر و كشتيراني، بانك‌ها و موسسات اعتباري، سرمايه‌گذاري، خدمات رفاهي متنوع، ساير محصولات غذايي، ساير محصولات كاني غيرفلزي، محصولات كشاورزي، فرآورده‌هاي نفتي، بيمه، ماشين آلات الكتريكي، تجهيزات صنعتي و شيريني‌جات بيشترين بازه مثبت را تجربه كردند.