آيا بازار نفت عزمي براي آرامش دارد؟

بازار جهاني نفت بار ديگر در معرض تنش‌هاي ژئوپليتيكي خاورميانه قرار گرفته؛ منطقه‌اي كه همچنان تعيين‌كننده اصلي قيمت نفت در جهان است. حملات موشكي، تهديد بستن تنگه هرمز، سياست‌هاي دوگانه اوپك پلاس و افزايش يا كاهش توليد بازيگران اصلي، بازار را به نوسانات پرشتابي واداشته است. 
به گزارش «تعادل» قيمت نفت خام برنت در حال حاضر در محدوده ۶۷ تا ۷۰ دلار قرار دارد و WTI در بازه ۶۶ تا ۶۸ دلار معامله مي‌شود. طبق گزارش‌هاي IEA، عرضه جهاني از تقاضا پيشي گرفته و اين مازاد، باعث فشار نزولي بر قيمت‌ها شده است. اگرچه تقاضاي تابستاني به ويژه در آسيا، رشد نسبي داشته اما هنوز با ركود تقاضاي صنعتي در غرب، توازن لازم ايجاد نشده است.

در ماه‌هاي گذشته، تنش‌هاي منطقه‌اي مانند حملات هوايي اسراييل به تاسيسات ايران، تهديدات انصارالله به تنگه باب‌المندب و همچنين اظهارات نظامي ايران درباره تنگه هرمز، بازار نفت را دچار جهش‌هاي لحظه‌اي كرده‌اند. در ژوئن ۲۰۲۵، پس از حمله به سايت نطنز، قيمت نفت برنت تا ۷۸ دلار افزايش يافت، اما پس از آرامش نسبي به زير ۷۰ دلار بازگشت.

تحليلگران هشدار داده‌اند كه در صورت بسته شدن تنگه هرمز، قيمت نفت مي‌تواند حتي تا ۱۵۰ دلار جهش پيدا كند. اما بيشتر كارشناسان اين احتمال را پايين مي‌دانند زيرا خود ايران نيز به صادرات نفت از اين مسير وابسته است و اقدام نظامي جدي، واكنش شديد امريكا را در پي خواهد داشت.
اوپك پلاس تصميم گرفته است كه از آگوست تا سپتامبر حدود ۵۵۰ هزار بشكه در روز به توليد خود اضافه كند. عربستان سعودي و روسيه با احتياط در حال بازگشت تدريجي توليدات كاهش‌يافته دوران كرونا هستند. هدف اين گروه، حفظ سهم بازار در مقابل افزايش توليد امريكا و تأمين نيازهاي فصلي آسيا است.
گزارش گلدمن‌ساكس پيش‌بيني كرده كه اين روند افزايشي تا پايان سه‌ماهه سوم ادامه يابد، سپس متوقف شود. IEA  نيز از رشد ۲.۱ ميليون بشكه‌اي عرضه جهاني در سال جاري خبر داده كه عمدتا از سوي كشورهاي غيرعضو  اوپك خواهد بود.
هند در واكنش به نوسانات اخير، اقدام به افزايش ذخاير استراتژيك خود كرده است و واردات از روسيه و ونزوئلا را افزايش داده تا به شوك‌هاي احتمالي پاسخ بدهد. چين نيز در ماه‌هاي اخير خريد نفت خام ارزان از بازار نقدي را تقويت كرده و پالايشگاه‌هاي مستقل چيني ظرفيت ذخيره خود را  بالا برده‌اند.
تعداد دكل‌هاي فعال نفتي امريكا در ۱۱ هفته متوالي كاهش داشته است. دليل اصلي، قيمت پايين نفت و كاهش سرمايه‌گذاري در حوزه شيل است. پيش‌بيني‌ها حاكي است كه توليد نفت شيل امريكا در ادامه سال رشد چشمگيري نخواهد داشت و ممكن است سهم خود از بازار را به اوپك بازگرداند. با اين حال، امريكا هنوز هم يك متغير كليدي در ثبات بازار باقي مانده است.

افزايش ناگهاني قيمت نفت، تأثير مستقيمي بر قيمت بنزين، حمل‌ونقل، و تورم جهاني گذاشته است. در امريكا، قيمت بنزين در ژوئن ۲۰۲۵ به ۳.۱۶ دلار در هر گالن رسيد. در اروپا نيز قيمت‌ها با نرخ تورم بالا تركيب شده‌اند و موجب نارضايتي عمومي در برخي كشورها شده‌اند.
صندوق بين‌المللي پول هشدار داده كه ادامه نوسانات نفت، مي‌تواند باعث فشار تورمي مضاعف بر اقتصادهاي شكننده شود و ريسك ركود تورمي در برخي كشورها، به ويژه واردكنندگان خالص انرژي، افزايش يابد.

بازار نفت در ميانه يك بازي چندجانبه قرار دارد؛ هر حركت سياسي يا نظامي در خاورميانه مي‌تواند به سرعت قيمت‌ها را تكان دهد. اما بازيگران اصلي اوپك پلاس، امريكا، ايران، چين و هند در حال حاضر نشان داده‌اند كه به دنبال تداوم تعادل هستند، نه  بحران.
با اين حال، بازار همچنان شكننده است و هر جرقه‌اي مي‌تواند بشكه‌هاي نفت را شعله‌ور كند. در اين شرايط، تنها نگاه دقيق، تحليل داده‌ها و پايش روزانه مي‌تواند راهگشاي سرمايه‌گذاران، دولت‌ها و مصرف‌كنندگان باشد.