ارزندگي بي‌ثمر بورس
اين روزها همه درباره ارزندگي بورس صحبت مي‌كنند، ارزندگي كه مي‌تواند مسير سرمايه‌گذاري كشور را تغيير دهد؛ اما به چه قيمت؟ بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه ماه‌هاست بورس تهران ارزندگي عددي بسيار بالايي دارد اما اين ارزندگي تنها در اعداد بوده و به صورت جزيي هم در بازار رخنه نكرده است و علت آن به نبود پول و اعتماد در بازار بازمي‌گردد.
اين روزها همه درباره ارزندگي بورس صحبت مي‌كنند، ارزندگي كه مي‌تواند مسير سرمايه‌گذاري كشور را تغيير دهد؛ اما به چه قيمت؟ بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه ماه‌هاست بورس تهران ارزندگي عددي بسيار بالايي دارد اما اين ارزندگي تنها در اعداد بوده و به صورت جزيي هم در بازار رخنه نكرده است و علت آن به نبود پول و اعتماد در بازار بازمي‌گردد.
ارزندگي تنها ركن سرمايه‌گذاري نيست و مهم‌ترين مولفه پيش از ارزندگي را مي‌توان اعتماد دانست. زماني كه يك بازار شرايط مشخص و متوالي نداشته باشد، هر روز خروج اعتماد و نقدينگي را تجربه مي‌كند و در نهايت همه اين عوامل دست به دست يكديگر مي‌دهند تا درآمدها نيز كاهشي شود.
بررسي روند نسبت قيمت به درآمد دوازده‌ماهه (P/E TTM) بورس تهران نشان مي‌دهد كه اين شاخص از سال ۱۳۸۹ تاكنون، شش بار به سطوح كف معتبر رسيده است. نقاط كف يادشده به ترتيب در ميانه ۱۳۹۱، پايان ۱۳۹۳، ۱۳۹۶، نيمه ۱۳۹۸، پاييز ۱۴۰۱ و پاييز ۱۴۰۳ ثبت شده‌اند.
در دو نقطه كف نخست (۱۳۹۱ و ۱۳۹۳)، نسبت P/E TTM به ترتيب بر سطوح ۴.۴ و ۴.۹ ايستاد. طي سال‌هاي ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸، اين نسبت افزايش نسبي را تجربه كرد و تا سطح ۷.۱ رشد يافت. اما طي سه سال اخير، مجددا اين شاخص روند نزولي به خود گرفته و اكنون در بازه ۵.۵ تا ۵.۶ تثبيت شده است.
مطابق پيش‌بيني كارشناسان، در صورتي كه شاخص كل بورس همچنان در وضعيت ركودي باقي بماند و گزارش‌هاي فصل بهار شركت‌ها منتشر شود، نسبت P/E TTM در همان سطح ۵.۶ قرار خواهد گرفت؛ سطحي كه پيش‌تر نيز در پاييز سال گذشته تجربه شده است. با اين حال، اگر اين نسبت قرار باشد تا ميانه تابستان و به كف تاريخي ۴.۴ كاهش يابد، شاخص كل بورس بايد حدود ۲۱ درصد ريزش داشته باشد. اين سناريو، بدبينانه‌ترين مسير پيش‌روي بازار را نشان مي‌دهد.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد كاهش نسبت P/E در دوره‌هاي گذشته، عمدتا تحت تاثير سه عامل كليدي شامل سركوب نرخ ارز، نرخ بهره حقيقي بالا و افت قيمت جهاني كالاهاي پايه (كاموديتي‌ها) رخ داده است. در شرايط فعلي، عمده نگراني سرمايه‌گذاران خرد، امكان از سرگيري جنگ و نقض آتش‌بس، افزايش ناترازي‌هاي ساختاري اقتصاد، مداخلات دستوري دولت در بازار سهام، كاهش نقدشوندگي و تداوم نرخ بهره بالاست. كارشناسان هشدار مي‌دهند چنانچه دولت سياست‌هاي حمايتي و واقع‌بينانه را به اجرا نگذارد، روند نزولي نسبت P/E ادامه پيدا خواهد كرد و رسيدن اين نسبت به كف تاريخي ۴.۴ كاملا محتمل خواهد بود.
حال در اين شرايط نمي‌توان انتظار تغيير شرايط بازار سرمايه يا حتي ورود نقدينگي داشت چراكه بازار سهام علي رغم پايين بودن قيمت اغلب سهام روزگار خوبي را تجربه نمي‌كند و تحليلگران عقيده دارند اگر اين روند طي ماه‌هاي آتي ادامه‌دار باشد شاهد خروج نقدينگي ادامه‌دار و سقوط شاخص خواهيم بود.
بررسي اعداد و اراقام نشان مي‌دهد كه در صورت عدم جذب اطمينان به بازار افت شاخص و خروج نقدينگي همچنان ادامه‌دار باشد و بازار نتواند شرايط چندان قابل قبولي را تجربه كرد. اين موضوع درحالي است كه برخي از مديران سازمان بورس عقيده دارند كه بازار سهام روندي متعادل دارد و آرام آرام روند رو به بالاي خود را آغاز خواهد كرد اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه همچنان بازار تمايل به اصلاح دارد و به اين زودي‌ها نبايد انتظار رشد از بازار را داشت.
تابلوي معاملات بورس تهران
بازار سهام در هفته‌اي كه گذشت تنها سه روز معاملاتي داشت و در‌اين مدت زمان كم شرايط خوبي را تجربه نكرد و شاهد خروج نقدينگي از بازار بوديم. شاخص كل بورس تهران در جريان معاملات هفته اخير با سقوط بيش از ۵۲ هزار واحدي، كاهش ۱.۹۷ درصدي را تجربه كرد و در سطح دو ميليون و ۶۳۷ هزار و ۵۹۵ واحد قرار گرفت. همزمان شاخص هم‌وزن نيز با افتي چشمگير مواجه شد و با كاهش نزديك به ۲۰ هزار واحد، كاهش ۲.۴ درصدي را رقم زد تا در كانال ۸۲۷ هزار و ۱۰۳ واحدي مستقر شود. آمارها نشان مي‌دهد طي هفته اخير ميزان خروج پول سرمايه‌گذاران حقيقي از بورس به ۳۳۰۰ ميليارد تومان رسيده است؛ موضوعي كه از تداوم بي‌اعتمادي سهامداران خرد به بازار حكايت دارد. همچنين ميانگين ارزش معاملات خرد روزانه به شش هزار ميليارد تومان محدود شد، در حالي كه حجم متوسط معاملات روزانه نيز به كمتر از ۱۷ ميليارد سهم سقوط كرد. اين ارقام بيانگر كاهش عمق و كيفيت معاملات در بازار سهام است.
بورس كالا در يك نگاه
آمار معاملات بازار فيزيكي بورس كالاي ايران نشان مي‌دهد در هفته منتهي به ۲۰ تير ماه حدود يك ميليون و ۶۵۹ تن انواع كالا و محصول به ارزش بالغ بر ۲۹.۵ هزار ميليارد تومان معامله شد. همچنين ارزش معاملات ۱۰ شركت برتر به بيش از ۱۳.۳ هزار ميليارد تومان رسيد. برترين‌هاي بورس كالاي ايران درهفته منتهي به ۲۰ تير ماه براساس ارزش فروش شركت‌ها در بازار فيزيكي به شرح زير است:
ملي صنايع مس ايران با معامله ۴ هزار و ۹۴ تن انواع مس، سولفور موليبدن و كنسانتره فلزات گران بها به ارزش ۲ هزار و ۷۳۳ ميليارد تومان در رتبه نخست ايستاد.پالايش نفت اصفهان با فروش ۷۶ هزار تن وكيوم باتوم و لوب كات سبك به ارزش ۲ هزار و ۴۲ ميليارد تومان دوم شد.
پالايش نفت بندرعباس ۵۷ هزار تن وكيوم باتوم و لوب كات سنگين به ارزش يك هزار و ۵۳۱ ميليارد تومان فروخت و رتبه سوم را به خود اختصاص داد.فولاد كاوه جنوب كيش ۵۳ هزار و ۱۰۰ تن شمش بلوم به ارزش يك هزار و ۵۰۹ ميليارد تومان فروخت و چهارم شد.
فولاد مباركه اصفهان با معامله ۲۶ هزار و ۷۰۰ تن انواع ورق فولادي به ارزش يك هزار و ۶۲ ميليارد تومان پنجم شد.ورق خودروي چهارمحال و بختياري با فروش ۲۰ هزار و ۶۵۰ تن ورق گالوانيزه به ارزش يك هزار و ۵۳ ميليارد تومان فروخت و رتبه ششم را به خود را كسب كرد.
معدني و صنعتي چادرملو با فروش ۳۰ هزار و ۱۴۰ تن شمش بلوم و آرگون به ارزش ۹۰۰ ميليارد تومان رتبه هفتم را به خود اختصاص داد.فولاد هرمزگان با معامله ۳۰ هزار تن تختال به ارزش ۸۹۵ ميليارد تومان هشتم شد.صنايع توليدي دنياي مس كاشان يك هزار و ۷۰ تن مس مفتول به ارزش ۷۹۱ ميليارد تومان فروخت و نهم شد.پتروشيمي تندگويان هم با فروش ۱۰ هزار و ۵۸ تن پلي اتيلن ترفتالات بطري و نساجي و نخ پلي‌استر در گريدهاي مختلف به ارزش ۷۵۷ ميليارد تومان رتبه دهم را به خود اختصاص داد.