گلوله برفي بورس!

محسن عباسی

يكي از ويژگي‌هاي مهم ساختارهاي قوام يافته و معقول، توانايي آنها در اتخاذ راهبردهاي مدبرانه در زمان بحران‌هاست. مثلا ايالات متحده با بحران اقتصادي سال 2008 مواجه شد و اوباما با تزريق به موقع نقدينگي به بازار توانست شاخص‌هاي اقتصادي را پس از دوره‌اي از نزول به سمت ثبات و رشد رهنمون سازد. اقتصاد ايران اخيرا با تكانه بزرگي به نام جنگ 12 روزه مواجه بوده و با نوسانات و ريزش‌هايي مواجه بود، در اين شرايط مهم است، تصميم‌سازان به گونه‌اي تصميم‌سازي كنند كه اين شاخص‌ها به سرعت به سمت ثبات حركت كرده و مشكلات قبلي را پشت سر بگذارند. بحران بورس در حال تبديل شدن به گلوله برفي بزرگي است كه از بالاي كوه اقتصاد ايران به سمت پايين در حركت است. اين گلوله برفي هر لحظه بزرگ‌تر و بزرگ‌تر شده و پس از مدتي به اندازه‌اي قدرت تخريبي پيدا مي‌كند كه مي‌تواند شاخص‌هاي اقتصادي را با چالش‌هاي جدي مواجه سازد. طي كمتر از يك هفته اخير نرخ دلار بين 4تا 5هزار تومان افزايش پيدا كرده است. بازار با اين افزايش قيمت در حال ارسال پيامي به دولت، فعالان اقتصادي و عمومي مردم است.

1) پيش از اين در سايه عدم تزريق منابع سنگين به بازار سرمايه به عنوان قلب تپنده اقتصاد ايران (۶۰ هزار ميليارد تومان منابع براي تعادل بازار نياز است) و بازي رواني در خصوص جنگِ دوباره كه متاسفانه بعضا صدا و سيما هم با حضور كارشناسان غير تخصصي به  آن دامن مي‌زند، هفته قبل شاهد مسابقه‌ فروش سهام و خروج از بازار بوديم. پيش از اين هم عرض كردم اگر حجم و ارزش معاملات كم باشد و منجر به افت قيمتي متوالي سهام شود هر كسي براي فرار از شاخص‌هاي منفي‌ روز  بعد، سعي مي‌كند سهامش را زودتر در صف فروش قرار دهد تا به زعم خود ضرر كمتري شامل حالش شود. در نتيجه در بازار مسابقه‌ فروش شكل گرفته و به همين خاطر هر روز كه مي‌گذرد صف‌هاي فروش نيز سنگين‌تر مي‌شود! بايد  ديد ادامه اين روند چه شرايطي را در بازار ايجاد مي‌كند؟

2) در صورت ادامه‌ اين وضع، بحرانِ كال مارجين‌ها (به معناي اخطاري است كه از طرف كارگزاري به معامله‌گر ارسال مي‌شود و به او اعلام مي‌كند كه موجودي حسابش به حدي كاهش يافته كه ديگر نمي‌تواند ضررهاي احتمالي معاملات باز خود را پوشش دهد) وصندوق‌هاي اهرمي هم به بازار اضافه خواهد شد و فشار صف‌‌هاي فروش را به سطح ۵۰ هزار ميليارد تومان خواهد رساند. در آن روز براي تعادل بازار به حدود ۱۰۰ هزار ميليارد تومان منابع نياز خواهيم داشت. اين همان گلوله برفي است كه مدام در حال بزرگ‌شدن است و زودتر بايد براي متوقف ساختن آن چاره‌اي انديشيد!

3) دلار ۹۲ هزار تومان شد و دوباره با افت قيمت به 88هزار تومان كاهش يافت! مانند هميشه در مورد دلار هم سناريوي واضح، مشخص و تكراري رخ داد! از سوي ديگر طي روزهاي اخير براي اولين‌بار كاهش قيمت شديد مسكن شكل گرفت و برخي روایت‌ها حاكي از آن است كه ممكن است نقدينگي مسكن به بازار ارز هدايت شود. روزهاي قبل از تعطيلات اخير اولين موج حمايت‌ها رسيد و بازار درحال تست قدرت خريدار و فروشنده است اما چند نكته مهم وجود دارد كه بايد به آنها توجه شود. همزمان با خريدهاي حمايتي، بسياري از نوسانگيران هم وارد بازار مي‌شوند و ممكن است در قيمت‌هاي چند درصد بالاتر، عرضه‌ها شدت بگيرد خصوصا اينكه دامنه بازي سهام الان ۶ درصد است. بنابراين ايجاد يك كف حمايتي در حال حاضر براي چند روز خيلي بهتر از رِنج مثبت زدن بيهوده و اتمام منابع در بازار است. خصوصا اينكه چند روز تعطيلي اخير موج‌هاي تازه‌اي را شكل خواهد داد. رِنج مثبت فقط كمك به نوسانگير‌ها خواهد بود. برنامه‌ريز‌هاي حمايتي بازار بايد براي چند موج فروش حتي در روزهاي بعد آماده باشد و منابع تجهيز شده باشند تا غافلگيري‌هاي قبلي دوباره رخ ندهند.