اوج‌گيري بريكس با وجود تهديد ترامپ!
نشست جديد اعضاي گروه بريكس در حالي برگزار شد كه دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا بار ديگر اعضاي اين گروه را تهديد و اعلام كرده كه همكاري‌هاي اعضاي اين گروه با امريكا در آينده مشمول يك نظام تعرفه‌اي جديد مي‌شود.
نشست جديد اعضاي گروه بريكس در حالي برگزار شد كه دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا بار ديگر اعضاي اين گروه را تهديد و اعلام كرده كه همكاري‌هاي اعضاي اين گروه با امريكا در آينده مشمول يك نظام تعرفه‌اي جديد مي‌شود. تلاشي تازه براي جلوگيري از تغيير مبناي اقتصاد جهاني از غرب به شرق جهان. در سال‌هاي گذشته يكي از اصلي‌ترين دغدغه‌هاي امريكا، افزايش نفوذ و رشد قابل توجه اقتصاد در كشورهاي شرق جهان بوده و در ميان دولتمردان كاخ سفيد همواره اين نگراني وجود داشته كه با اوج‌گيري اقتصادي اين كشورها، ديگر كشورهاي غربي اصلي‌ترين قدرت‌ها در اين حوزه نباشند. در جديدترين اتفاق كه در سال‌ها و ماه‌هاي گذشته سر و صداي زيادي به پا كرده، در كنار هم قرار گرفتن چند كشور نوظهور اقتصادي جهان براي شكل‌گيري يك بلوك قدرت بوده است. گروه بريكس توانسته قدرت تاريخي اعضاي جي هفت را به چالش بكشد.
تداوم برگزاري جلسات و انجام ارزيابي‌هاي گسترده براي توسعه همكاري‌ها در گروه بريكس باعث ترديدها نسبت به تداوم جايگاه اقتصادي امريكا در آينده شده و اين امر باعث شده كه ترامپ مستقيما به اين موضوع ورود كند. او كه پيش از اين نيز اعضاي بريكس را تهديد كرده بود، حالا از وضع تعرفه عليه آنها سخن مي‌گويد. رييس‌جمهور امريكا گفت: كشورهايي كه با بلوك بريكس همسو هستند، به دليل اقدامات ضد امريكايي خود، با تعرفه ۱۰ درصدي اضافي مواجه خواهند شد. دونالد ترامپ اظهار كرد: از دوشنبه هفتم جولاي (۱۶ تير)، ارسال نامه‌هايي به اقتصادهاي بزرگ را آغاز خواهد كرد كه در آنها تعرفه‌هاي تجاري امريكا به كشورهاي مختلف تشريح شده است.
ترامپ در پستي در شبكه «تروث سوشال» گفت: هر كشوري كه خود را با سياست‌هاي ضد امريكايي بريكس همسو كند، مشمول تعرفه ۱۰درصدي اضافي خواهد شد. هيچ استثنايي براي اين سياست وجود نخواهد داشت. ترامپ بارها از اين بلوك كه اعضاي بنيانگذار آن شامل برزيل، روسيه، هند، چين و آفريقاي جنوبي هستند، به دليل تلاش‌هايش براي توسعه جايگزين‌هاي تجاري جديد براي امريكا انتقاد كرده است. در قلب اين تلاش‌ها، ايجاد واحد پولي بريكس است تا بتواند به عنوان جايگزيني براي دلار امريكا عمل كند، اگرچه اين بلوك به تازگي اعلام كرده است كه در حال حاضر، چنين برنامه‌اي ندارد. بريكس، كشورهاي مصر، اندونزي، ايران، عربستان سعودي و امارات عربي متحده را در سال ۲۰۲۴ به عنوان اعضاي كامل به اين گروه اقتصادي افزود. اظهارات رييس‌جمهور امريكا در حالي صورت مي‌گيرد كه اجلاس بريكس در برزيل برگزار مي‌شود؛ جايي كه اين گروه اقتصادي افزايش تعرفه‌هاي تجاري را محكوم و همچنين از حملات تجاوزكارانه واشنگتن به ايران انتقاد كرد. طبق گزارش رويترز، اظهارات ترامپ پس از آن مطرح مي‌شود كه ظاهرا مهلت ۹ جولاي ترامپ براي اعمال تعرفه‌هاي تجاري به اول اوت موكول شده است. ترامپ پيش از اين، ۹ جولاي را مهلتي براي كشورها در دستيابي به توافق‌هاي تجاري با دولت خود تعيين كرده بود، اما تاكنون فقط بريتانيا، چين و ويتنام به توافقاتي با امريكا دست يافته‌اند. اين صحبت‌هاي ترامپ در حالي مطرح شده كه هر يك از اعضاي بريكس شرايط اقتصادي خاص خود را دارند. نگاهي به روابط اقتصادي كشورهاي عضو بريكس با امريكا در ماه‌هاي گذشته نيز نشان مي‌دهد كه شرايط با وجود تلاش‌هاي صورت گرفته مطلوب نيست؛ براي نمونه جنگ تجاري امريكا و چين با وجود توقف ۹۰ روزه آن هنوز پرچالش است و مشخص نيست پس از اين مدت پكن و واشنگتن چه سياستي را در پيش مي‌گيرند و از آنجا كه اين دو كشور بزرگ‌ترين قدرت‌هاي اقتصاد جهاني هستند، هر نوع چالش بين اين دو اساس تجارت جهاني را تحت تاثير قرار مي‌دهد. هند ديگر اقتصاد نوظهور جهاني است كه در نبرد با جنگ تعرفه‌اي امريكا قرار دارد و حتي به تازگي در سازمان تجارت جهاني، عليه امريكا پيشنهاد وضع تعرفه تلافي‌جويانه را مطرح كرده است، زيرا به باور دولتمردان هندي، تعرفه ۲۵ درصدي واشنگتن بر خودروها و برخي قطعات خودرو، ۲.۸۹ ميليارد دلار از صادرات هند را تحت تاثير قرار خواهد داد. هند در تلاش است تا قبل از ضرب‌الاجل ۹ ژوئيه (۱۸ تير) كه توسط دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا تعيين شده است، به يك توافق تجاري با واشنگتن دست يابد. ترامپ تهديد كرده است كه پس از اين مهلت، ۲۶ درصد تعرفه بر تمام كالاهاي وارداتي هند، اعمال خواهد كرد.امريكا براي آفريقاي جنوبي نيز تعرفه ۳۱ درصدي وضع كرده است؛ آن هم كشوري كه در ۲۵ سال گذشته با بهره بگيري از ««قانون رشد و فرصت آفريقا»» كه در ماه سپتامبر منقضي مي‌شود، بيشترين بهره را براي صادرات به امريكا برده بود به‌طوري كه امريكا پس از چين بزرگ‌ترين شريك تجاري آن بود. در سوي ديگر برزيل و روسيه قرار دارند؛ اين كشورها از تيغ تعرفه ترامپ تاحدودي در امان مانده‌اند و فقط مشمول تعرفه ۱۰ درصدي كه شامل همه كالاهاي پايه وارداتي به امريكا شده‌اند زيرا به نظر مي‌رسد كه روابط تجاري اين دو با ايالات متحده چندان وسيع نيست كه نياز به تعرفه‌گذاري شديد باشد. البته بايد اين را در نظر داشت كه ايران و روسيه به عنوان دو عضو بريكس تحت شديدترين تحريم‌هاي ظالمانه امريكا قرار دارند؛ هرچند ديگر اعضاي بريكس شامل مصر، اتيوپي، اندونزي، عربستان سعودي و امارات متحده عربي نيز از شمشير تعرفه‌اي حداقل ۱۰ درصدي ترامپ در امان نمانده‌اند. اين نكته را بايد توجه داشت كه ضرب الاجل دولت ترامپ براي اعمال تعرفه‌هاي جديد تجاري دو روز ديگر پايان مي‌يابد و تعرفه‌ها از ابتداي ماه اوت (10 مرداد) اجرايي خواهد شد كه ميزان تعرفه‌ها از حدود ۶۰ يا ۷۰ درصد تا ۱۰ و ۲۰ درصد متفاوت خواهند بود. در ميان اين جدال مهم، رييس‌جمهور روسيه نيز به شكلي غير مستقيم پاسخ تهديدهاي ترامپ را داده است. ولاديمير پوتين در ارتباط ويديويي با اجلاس بريكس اظهار كرد: كشورهاي بريكس نه فقط يك سوم از خاك جهان و تقريبا نيمي از جمعيت اين گروه اقتصادي، بلكه طبق داده‌هاي سال ۲۰۲۵ صندوق بين‌المللي پول، ۴۰ درصد از اقتصاد جهاني را نيز تشكيل مي‌دهند و مجموع توليد ناخالص داخلي بريكس از نظر برابري قدرت خريد، به ۷۷ تريليون دلار امريكا مي‌رسد كه در اين شاخص، به‌طور قابل توجهي از برخي گروه‌هاي ديگر اقتصادي، از جمله گروه هفت با ۵۷ تريليون دلار امريكا، پيشي مي‌گيرد. رهبر روسيه تاكيد كرد: نكته اصلي اين است كه كشورهاي عضو بريكس به توسعه همكاري در زمينه‌هاي كليدي سياست و امنيت، اقتصاد و امور مالي، تبادلات فرهنگي و بشردوستانه ادامه دهند و اكنون اين گروه گسترش يافته شامل كشورهاي پيشرو اوراسيا، آفريقا، خاورميانه و امريكاي لاتين است و پتانسيل سياسي، اقتصادي، علمي و فني و انساني بسيار عظيمي دارد. در اين مراسم، رييس‌جمهور روسيه از لوئيز ايناسيو لولا دا سيلوا، همتاي برزيلي خود و رياست برزيلي بريكس نيز در ارتقاي مشاركت استراتژيك در اين اتحاديه تشكر كرد. برزيل، ميزبان اجلاس بريكس در روزهاي ششم و هفتم جولاي است و پوتين از طريق ارتباط ويديويي در جلسه عمومي اين اجلاس شركت كرد.
ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه گفت كه تسويه حساب‌ها با ارزهاي ملي ميان كشورهاي عضو بريكس به‌طور پيوسته در حال افزايش است و تاكيد كرد كه استفاده از ارزهاي ملي در تجارت بين كشورهاي اين گروه، به‌طور پيوسته صعودي است. در سال ۲۰۲۴، سهم روبل روسيه، به همراه ارزهاي كشورهاي دوست، ۹۰ درصد از تسويه حساب‌هاي روسيه با ساير كشورهاي بريكس را تشكيل داد. خبرگزاري تاس گزارش كرد رييس‌جمهور روسيه گفت: براي بهره‌برداري كامل از فرصت‌هاي نوظهور، همكاري مضاعف بين كشورهاي عضو اين بلوك ضروري است. وي خاطرنشان كرد: اول و مهم‌تر از همه، زمينه‌هايي مانند فناوري، توسعه كارآمد منابع، لجستيك، بيمه، تجارت و امور مالي است و همچنين ضروري خواهد بود كه استفاده از ارزهاي ملي در تسويه حساب‌هاي متقابل بيشتر گسترش يابد. رهبر روسيه گفت: ايجاد سيستم تسويه و سپرده‌گذاري مستقل بريكس، همانطور كه انتظار مي‌رود، معاملات ارزي را سريع‌تر، كارآمدتر و ايمن‌تر خواهد كرد.
رهبر روسيه يادآوري كرد كه در اجلاس قبلي اين گروه اقتصادي در كازان روسيه تصميم به ايجاد وضعيت شريك بريكس براي توسعه همكاري عملي با همه كشورهايي گرفته شد كه به آن علاقه‌مند هستند. بريكس به درستي نقشي در ميان مراكز حكومت جهاني به دست آورده است و صداي حمايت از كشورهاي ما، در حمايت از منافع اساسي اكثريت جهاني، در عرصه جهاني بلندتر و بلندتر به گوش مي‌رسد. پوتين گفت: بريكس در ميان كشورهاي جنوب و شرق جهان، كشورهاي همفكر زيادي دارد. آنها، دوستدار فرهنگ مشاركت و همكاري آزاد، احترام متقابل و در نظر گرفتن منافع يكديگر هستند كه در بريكس تكامل يافته است. كشورهاي بريكس نماينده مدل‌هاي توسعه، اديان، تمدن‌ها و فرهنگ‌هاي مختلف و طرفدار برابري و روابط حسنه همسايگي، اولويت ارزش‌هاي سنتي، آرمان‌هاي والاي دوستي و هماهنگي هستند. آنان مي‌خواهند به ثبات و امنيت جهاني، رفاه و آسايش عمومي كمك كنند.
پوتين افزود: بدون شك، چنين رويكردهاي سازنده و چنين دستور كار متحدكننده‌اي، همان چيزي خواهد بود كه در شرايط دشوار ژئوپليتيكي فعلي مورد نياز است.در كنار هم قرار گرفتن چين، روسيه و هند و همچنين حضور كشورهايي مانند ايران در گروه بريكس از سوي ساكنان كاخ سفيد يك تهديد در نظر گرفته شده و به نظر مي‌رسد كه آنها به دنبال برخورد با اين تهديد جديد هستند. با اين وجود اما گسترش اقتصادي اين كشورها و تبادلات گسترده آنها احتمالا راه را بر اين تهديدها مي‌بندد يا امريكا را مجبور مي‌كند به جاي تهديد و تلاش براي محدوديت، راهكارهايي تازه براي همراهي و پذيرش تغييرات را در دستور كار قرار دهد.