برندگان و بازندگان لاتاري بورس

با بروز نوسانات اخير در بورس و قرمزپوش شدن بازار، اين پرسش كه چرا بورس كشورمان دچار چنين نزول، نوسان و تكانه‌اي شده است در محافل اقتصادي مطرح شد. مانند ساير رخدادهاي اينچنيني ديدگاه‌هاي متفاوتي در خصوص راه‌هاي مقابله با اين بحران مطرح شد. برخي تحليلگران معتقدند دولت با تزريق ۵۰تا10۰هزار ميليارد تومان نقدينگي مي‌تواند بازار را به سمت ثبات هدايت كند، گروهي ديگر از كارشناسان اما هرگونه دخالت دولت در بازار را باعث پيچيده‌تر شدن شرايط بورس ارزيابي كرده و با آن مخالفت مي‌كنند. 

به‌طور كلي معتقدم دولت نبايد در بازارها دخالت كند و بايد بازارها را آزاد بگذارد. در عين حال فكر مي‌كنم در شرايط خاص و اضطراري مانند جنگ و زمان‌هايي كه تنش‌هاي جدي در جريان است، حتما دولت‌ها بايد ورود كرده و تنش‌ها را به حداقل برسانند. كما اينكه در ساير كشورها و در بطن رخدادهاي ديگري مانند حادثه ۱۱سپتامبر، بحران ۲۰۰۸ امريكا، جنگ روسيه و اوكراين و ...، دولت‌ها بيشترين مداخله را صورت دادند. بنابراين معتقدم هر دو اتفاق با هم بايد در دستور كار تصميم‌سازان و سياستگذاران قرار گيرد. اما مهم‌ترين مشكلي كه امروز در درون بازار سرمايه ايران وجود دارد، اين است كه ما لاتاري داريم كه اسم آن را بورس گذاشته‌ايم. مكانيسمي كه ما براي تعيين قيمت، نوسان قيمت، ايجاد سهم و محدوديت در دادن سهم‌ها و...داريم، وضعيت لاتاري مانندي را ايجاد كرده كه باعث به وجود آمدن تعدادي بازنده و برنده در بورس شده است. هر روز افرادي در بورس رستگار مي‌شوند و سودهاي كلاني كسب مي‌كنند و گروهي ديگر هم بازنده اين بازي مي‌شوند. اين پيروزي يا شكست افراد هم هيچ ارتباطي با قدرت تحليل آنها ندارد، بلكه يا شانسي است يا اينكه احتمالا به دسترسي آنها به اطلاعات خاص و افراد داراي نفوذ بستگي دارد. اين روند بسبار مخرب است و حتما بايد در بازار از بين برود. اسم رمز اين ساختار شانسي، دامنه نوسان است كه آسيب‌هاي بسياري به بازار مي‌زند. در بحث بعدي كه حمايت دولت از بازار است فكر مي‌كنم بسياري از سهم‌هاي بازار ايران ارزندگي بسياري دارند . جنگ ۱۲ روزه و حتي بحران‌هاي بيشتر از آن شرايط اين سهم را بدتر نمي‌كند. اما بازار سهام دچار هيجان بسيار شديدي شده و از بيش واكنشي و نگراني‌هاي بيش از حد از رخدادهاي آينده مي‌ترسد. از سوي ديگر به هر دليلي عده‌اي هم دنبال نقدشوندگي هستند تا بخشي از پول خود را نقد كنند و در مراحل بعدي آن را مثلا به طلا بدل تا سود بيشتري كسب كنند.

در اين بخش دولت مي‌تواند به بازار ورود كرده و قبل از اينكه مساله دامنه نوسان را حل كند، منابعي را وارد بازار كند و بازار را به سمت تعادل بكشاند.
منظور من از خريد طلا، بيشتر صندوق‌هاي طلا و گواهي سپرده طلاست كه در بورس خودمان وجود دارد. همه مردم مي‌توانند از محل وجوهشان، فروش سهامشان يا فروش صندوق هاب ثابتشان اين طلا را بخرند. تعطيل هم نيست و رونق خوبي دارد. اتفاقا تجربيات ۲هفته اخير كه بازار طلا توسط بورس تعطيل شد و اخطارهايي كه داده شد بعيد مي‌دانم در آينده حتي در صورت بروز تكانه‌هاي بيشتر بازارمان در بخش صندوق‌هاي ثابت و طلا تعطيل شود. بنابراين امكان خريداري طلا براي همه مردم وجود دارد و بعيد است اين روند متوقف شود. اما درباره پلتفرم‌هاي طلا من نگراني ديگري دارم و شايد به خاطر همين نگراني‌هاست كه اين پلتفرم‌ها، سيستم‌هاي خود را done كرده‌اند. علت اين است كه اتفاقي كه براي نوين تكس، بانك پاسارگاد و بانك سپه رخ داد كه مورد حمله سايبري قرار گرفتند، بسيار خطرناك بود. اين بانك‌ها و موسسات هنوز از اين بحران عبور نكرده‌اند. بانك سپه هنوز كاملا فعال نشده است. بسياري از سرويس‌هاي بانك پاسارگاد فقط در شعبه داده مي‌شود، برخي سرويس‌ها حتي در شعبه هم راه‌اندازي نشده‌اند. نوين تكس ۱۰روز تعطيل بود و اخيرا فقط در حد نشان دادن دارايي‌ها فعال شده است. در اين مورد ضروري است كه پلتفرم‌ها امنيت خود را از منظر سايبري ارتقا داده و آسيب‌پذيري خود را (از كار افتادن، سرقت اطلاعات، تخريب سايت و...) به حداقل برسانند. به همين دليل حتي پلتفرم‌هايي كه مورد حمله قرار نگرفتند، سايت‌هاي خود را done كرده‌اند تا ابتدا نسبت به تقويت امنيتشان اقدام كرده و بعد سايت خود را بالا بياورند.