بورس در اغما

با شروع تنش‌هاي نظامي در كشور بورس تهران تعطيل شد تا جلوي ضرر و زيان سنگين سهامداران گرفته شود؛ اما اين تعطيلي جوابگو نبود و سرمايه‌گذاران بيشترين زيان را تجربه كردند و خروج نقدينگي از بازار سهام نيز ركوردشكن بود.

اين درحالي است كه انتظار مي‌رفت مديران و مسوولان از بورس حمايت كنند، اما مديران سازمان بورس و وزير اقتصاد پس از چند روز ريزش سنگين و نزديك شدن بسياري از سهام به كف قيمتي به تازگي به فكر حمايت از بازار افتاده‌اند و عقيده دارند كه اين حمايت به  صورت تدريجي انجام خواهد شد.
بازار سهام دو هفته تعطيل بود، چرا مديران سازمان بورس برنامه حمايتي در اين مدت ارايه نكردند؟ مگر وظيفه مديران سازمان بورس حفظ صيانت بازار سرمايه نيست؟ چرا درروزهاي سخت پاي خود را كنار كشيدند و كاري براي بازار انجام نمي‌دهند.
در اصل سازمان بورس بايد خيلي پيش‌تر از اين موضوعات به فكر بورس بود و اجازه نمي‌داد اين ريزش‌هاي سنگين را تجربه كند. اكنون زمان ترميم بازار نيست.

رييس سازمان بورس عقيده دارند كه در اين جنگ ماموريتشان حفاظت از دارايي‌هاي سهامداران بود، اما به نظر مي‌رسد كه رييس سازمان بورس تنها همان 12 روز وظيفه داشته و اكنون به فكر بازار نيست.
حجت‌الله صيدي با بيان اينكه در شرايط فعلي مراقبت مي‌كنيم تا معاملات به صورت منصفانه انجام شود، اعلام كرد: تلاش و تاكيد داريم نقدشوندگي بازار افزايش يابد.رييس سازمان بورس و اوراق بهادار با بيان اينكه در زمان بحران و جنگ مهم اين است كه اصل سرمايه سهامداران حفظ شود، متذكر شد؛ در دوره جنگ اخير، براساس مصوبات هيات‌مديره سازمان بورس و شوراي عالي بورس، معاملات سهام و صندوق‌هاي مبتني بر سهام تعطيل شد. منتها چون برخي دارندگان صندوق‌ها به نقدينگي نياز داشتند، صندوق‌هايي با درآمد ثابت، قابل معامله بود و پس از اعلام توقف جنگ نيز ما به سمت بازگشايي بازار سهام حركت كرديم.
صيدي تاكيد كرد: ريزش سهام در شرايط جنگي امري طبيعي است. در شرايط مشابه و در قالب جنگ روسيه و اوكراين، بورس مسكو ۲۰ روز و بورس اوكراين هم بيشتر از اين روزها تعطيل بود و پس از بازگشايي، بورس مسكو با ۲۰ و بورس اوكراين نيز با ۴۰ درصد كاهش مواجه شد. طبيعي است كه در اين شرايط صف عرضه بيشتر از صف تقاضا باشد. البته مهم اين است كه نقدشوندگي سهام حفظ شود تا ما به يك شرايط عادي دست پيدا كرده و بازار به حالت تعادل برسد.
صيدي با بيان اينكه حتما تلاش خواهيم كرد تا بورس روند متعادل و منصفانه‌اي را طي كند، متذكر شد؛ از اين رو تلاش داريم تا افرادي كه قصد دارند خريد و فروش كنند در يك فضاي شفاف بتوانند به فعاليت بپردازند.
او با بيان اينكه بورس تهران، فرابورس، بورس كالا و بورس انرژي فعاليت خود را آغاز كرده‌اند و ما اميدواريم فضا بهتر و معاملات بيشتر شود، تاكيد كرد: خداي ناكرده اگر دشمن خيال تهاجم ديگري به سرش بزند و شرايط به اضطرار بازگردد، به حسب اقتضاي شرايط، حتما تصميمات ديگري اتخاذ خواهد شد تا صيانت بيشتري از بورس صورت گيرد. رييس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه با اشاره به حمايت از سهامداران خرد در اين بازار تاكيد كرد: بايد تاكيد كنم كه اين حمايت به صورت تدريجي است و به صورت يكجا قابل تحقق نيست. 
با توجه صحبت‌هاي رييس سازمان بورس مي‌توان گفت كه ريزش بورس امري طبيعي است، اما معضل اصلي اينجاست كه ادامه‌دار بودن اين روند يا عدم حمايت از بازار سرمايه طبيعي و قابل قبول نيست.

لزوم حمايت دايمي از بورس

احمد اشتياقي، كارشناس بازار سرمايه نيز در اين خصوص به «تعادل» گفت: واقعيت اين است كه بازار سرمايه رفتار خاص خودش را دارد و اين مساله سابقه‌دار است. هرگاه فضاي مثبت ناشي از خوش‌بيني به توافق‌ها يا رفع تحريم‌ها جاي خود را به فضاي پرتنش يا شبه‌جنگي مي‌دهد، برخي سهامدارها طبيعي است كه ترجيح مي‌دهند از بازار خارج شوند. اين واكنش تقريبا جهاني است. يعني در همه كشورها وقتي اوضاع به حالت فورس ماژور مي‌رود، بانك‌هاي مركزي و ابزارهاي حمايتي وارد ميدان مي‌شوند تا بازارها را به آرامش برگردانند و جلوي ريزش‌هاي سنگين را بگيرند. وي ادامه داد: متاسفانه بايد بگويم كه در دوره اخير، اعتماد عمومي مردم به بازار بسيار كم شده و سرمايه جديدي وارد بورس نمي‌شود. حتي سرمايه‌گذاراني كه قصد خروج دارند، با كمبود نقدينگي روبه‌رو هستند؛ يعني منابع لازم براي خروج آنها هم مهيا نيست. اين شرايط فقط زماني برطرف مي‌شود كه پول تازه و ماندگار وارد بازار شود و براي مدتي هم بماند تا آن موج بي‌اعتمادي كم‌كم فروكش كند و روند اعتمادسازي دوباره شكل بگيرد.

اشتياقي تاكيد كرد: به اعتقاد من، حمايت بايد ساختاري و دايمي باشد، نه مقطعي و كوتاه‌مدت. اگر قرار باشد بانك مركزي يا نهادهاي مرتبط فقط براي مدت كوتاهي تزريق نقدينگي داشته باشند، با تمام شدن پول دوباره بازار دچار ريزش مي‌شود. بازار سرمايه زماني به تعادل مي‌رسد كه حمايت‌ها نظام‌مند باشد و تا وقتي شركت‌ها و سهام در نقاط قيمتي ارزنده قرار دارند، نبايد اجازه داد جو رواني و ترس بازار را به ريزش‌هاي مضاعف بكشاند.
اين كارشناس اقتصادي اظهار كرد: سياست‌هاي كلان اقتصادي هم در اين ميان عليه بازار عمل كرده‌اند. براي مثال، سال گذشته دولت نرخ ارز نيما را توافقي كرد، اما دلار از اسفند ۱۴۰۱ تا امروز روي ۶۹ هزار تومان مانده است. اين يعني در كشوري با تورم ۳۰ درصد و پرداخت سود سپرده‌گذاري ۳۳درصدي، بازار سرمايه هر روز بيشتر زير فشار قرار مي‌گيرد. نه متغير كلان اقتصادي به نفع بازار است و نه حمايت عملي موثري ديده مي‌شود.
وي توضيح داد: با وجود اينكه خيلي از سهم‌ها اكنون در نقاط ارزنده‌اي قرار دارند و هيچ حباب قيمتي در كار نيست، اما سياست‌هاي غيرشفاف و حمايت‌هاي قطره‌چكاني سبب شده بازار سرمايه باز هم گرفتار ريزش شود. نهايتا سهامداراني كه هنوز در بازار مانده‌اند، به توليد كشور كمك مي‌كنند. اگر همين سرمايه محدود هم از بازار خارج شود، طبيعتا سر از بازارهايي مانند دلار و طلا درمي‌آورد كه نه به توليد كمكي مي‌كند و نه شفافيتي دارد.
اشتياقي تشريح كرد: به نظر من، بسته حمايتي منسجم پيش از بازگشايي بازار بايد در نظر گرفته مي‌شد. بسته‌اي كه ابعادش كاملا روشن باشد و فقط شعار نباشد. مدت ۱۴ روز تعطيلي بازار خودش به التهابات دامن زد. متاسفانه هنوز هم ابهامات زيادي در سياستگذاري‌ها وجود دارد و معلوم نيست مسير بعدي بورس به كجا خواهد رفت. با اين وضعيت، خودمان عملا به بي‌اعتمادي سرمايه‌گذاران دامن زديم. وي تاكيد كرد: متاسفانه اگر همين مسير را ادامه دهيم و باز هم اعتماد را جلب نكنيم، بازار سرمايه لطمه جدي خواهد ديد و جبران آن بسيار سخت خواهد بود. به هر حال، جذب و نگهداشت سرمايه در بخش مولد براي اقتصاد حياتي است. اميدوارم سياستگذاران با اتخاذ تصميمات شفاف، حمايتي و پايدار، به نجات بازار سرمايه بيايند.

بسته حمايتي از بورس اجرايي مي‌شود!

سيد علي مدني زاده، وزير اقتصاد با اشاره به شرايط بازار سرمايه گفت: كميته‌هاي اقتصادي دولت در وزارت اقتصاد تشكيل شد و براي ارايه بسته‌هاي حمايتي و برنامه‌ريزي براي شرايطي كه با آن روبه رو هستيم پيشنهادهايي ارايه شد.
سيد علي مدني‌زاده توضيح داد: بسته‌هاي حمايتي بازار سرمايه براي شرايط كنوني است كه با آن روبه‌رو هستيم در حال حاضر شرايط نااطميناني بالايي در بازار سرمايه وجود دارد بالطبع اقدامات سياستگذاري ما هم نمي‌تواند قطعي، بلكه بايد مبتني بر شرايط موجود باشد.

به گفته وزير امور اقتصادي و دارايي، بسته‌هاي حمايت از بازار سرمايه هم در زمينه بودجه و هم خط اعتباري بانك مركزي خواهد بود و اقداماتي كه بانك مركزي و بانك‌ها بايد انجام دهند و جزييات آن بعد از اينكه در دولت نهايي و تصويب شود، اعلام خواهد شد.وزير امور اقتصادي و دارايي گفت: تلاش دولت بر اين است كه فضا را رصد كنيم و به محض اينكه نياز به ارايه بسته‌ها باشد اين بسته‌هاي حمايتي اعلام و اعمال خواهد شد.
ولي به نظر مي‌رسد كه وزير اقتصاد كمي دير به فكر بازار سرمايه افتاده  و اكنون بازار تمام ريزش‌ها و سناريوهاي بد را تجربه است.