تدابير اقتصادي در دوران پساجنگ
يكي از نگراني‌هاي جدي كه همزمان با آغاز تهاجم اسراييل عليه كشورمان ايجاد شد تاثيري بود كه اين جنگ در شاخص‌هاي اقتصادي مرجع به خصوص نرخ ارز و طلا ممكن بود به جاي بگذارد.
يكي از نگراني‌هاي جدي كه همزمان با آغاز تهاجم اسراييل عليه كشورمان ايجاد شد تاثيري بود كه اين جنگ در شاخص‌هاي اقتصادي مرجع به خصوص نرخ ارز و طلا ممكن بود به جاي بگذارد. بسياري از تحليلگران از قبل پيش‌بيني مي‌كردند اگر تهاجمي نظامي عليه ايران صورت بگيرد، احتمال اينكه نرخ ارز به ركوردهاي ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان هم برسد، وجود دارد. باتوجه به تجربيات كشورمان از نوسانات ارزي سال‌هاي قبل يك چنين احتمالي چندان دور از ذهن نبود، اما خوشبختانه عملكرد دولت، بانك مركزي و ساير ساختارهاي اقتصادي به گونه‌اي بود كه بازار ارز و اقلام مصرفي با كمترين تلاطم جنگ ۱۲ روزه را پشت سر گذاشتند. متاسفانه اما برخي افراد و گروه‌ها و حتي رسانه‌ها دست به اقداماتي مي‌زنند كه باعث نوسان در بازار مي‌شود. مثلا كارشناسي در صدا و سيما حضور پيدا كرده و بدون هيچ فكت و دليل قانع‌كننده‌اي ناگهان اعلام مي‌كند، اسراييل طي هفته آينده به ايران حمله مي‌كند! اين نوع صحبت‌ها انتظارات تورمي را تقويت كرده و باعث افزايش نرخ ارز مي‌شود و تلاش بانك مركزي، وزارت اقتصاد و كليت دولت را عقيم مي‌سازد. بيان اين اظهارنظر در صفحه مجازي افراد ممكن است بي‌اهميت باشد اما وقتي در صدا و سيما چنين مطالبي بيان مي‌شود، قطعا نوسانات تورمي شكل مي‌دهد. در اين مرحله پرسشي كه شكل مي‌گيرد آن است كه زين پس كه ظاهرا در مرحله آتش‌بس قرار داريم، متوليان اقتصادي با استفاده از چه مكانيسم‌هايي مي‌توانند وضعيت بازارها را متعادل كرده و ثبات ايجاد كنند؟ به نظرم با شكل‌گيري جنگ ۱۲ روزه و دوران آتش‌بس اولويت‌هاي اقتصادي كشور با تغييراتي همراه مي‌شود. در واقع گارد كشور در يك چنين شرايطي با تغييراتي همراه خواهد شد.
۱) در وهله نخست ايران بايد، توان دفاعي و نظامي خود را تقويت كرده و افزايش دهد. در شرايط تهاجم نظامي دشمناني كه خوي وحشيگري را در بالاترين سطح از خود نشان داده‌اند ايران بايد ظرفيت‌هاي دفاعي‌اش را تقويت كند. براي ارتقاي توان دفاعي اگر تخصيص ارز مورد نياز است بانك مركزي بايد اقدام به تخصيص ارز مورد نياز كند. مردم در زمان تهاجم اسراييل خواستار پاسخ مناسب به دشمن بودند. اين آمادگي بالاي دفاعي نيازمند سرمايه‌گذاري‌هاي مناسب است.
2) كالاهاي اساسي و اقلام مصرفي و سوخت بايد به صورت مناسب تامين شده و به دست مردم برسد. دولت اگر نيازمند ذخيره‌سازي اقلام اساسي است بايد اقدامات لازم براي اين امر را انجام دهد. با توزيع مناسب و مديريت درست بايد از افزايش ناگهاني قيمت اقلام اساسي جلوگيري شود.
3) همزمان با تامين اقلام ضروري بايد از واردات كالاهاي غيرضروري و لوكس كه ارزبري بالايي دارند جلوگيري شود. در شرايط بحراني اولويت‌ها بايد تغيير پيدا كنند.
4) ايران زمينه بازگشت منابع به داخل كشور را فراهم سازد. ايران هنوز منابع ارزي مسدود شده قابل‌توجهي در عراق، قطر، كره و حتي چين دارد. زمينه ورود اين دارايي‌ها به كشور بايد فراهم شود. در زمان جنگ ارز يكي از سلاح‌هاي مهمي است كه مي‌تواند اقتصاد و معيشت را از تكانه‌هاي پيراموني حفظ كند.
5) ايران بايد روند فروش نفت خود را با روش‌هاي ابتكاري افزايش دهد. ضمن اينكه تا حد ممكن بايد زمينه كاهش تخفيف‌هاي نفتي فراهم شود. در حال حاضر چين حدود ۹۰درصد نفت ايران را مي‌خرد و ۱۰درصد باقي مانده صادرات نفتي ايران هم به روسيه و ونزوئلا انجام مي‌شود. ايران بايد مشتري‌هاي جديدي پيدا كند. پاكستان مي‌تواند به خريدار جديد نفت ايران بدل شود. گزارش‌هاي اخير بين‌المللي حاكي است كه ايران صادرات نفت خود را از ۱.۵ميليون بشكه به ۱.۸ ميليون و حتي ۲.۲ ميليون بشكه رسانده است. اين روند افزايش فروش نفت بايد تقويت شود.
۶) لازم است بازارهاي موازي به تعادل رسانده شود تا نوسان از يك بازار به بازار ديگر سرايت نكند. رفع ناترازي‌ها با قدرت بايد در دستور كار قرار بگيرد. سياست‌هاي ارزي بانك مركزي هم حول محور همين سياست‌ها بايد تنظيم شود.
۷) در كنار اين اولويت‌ها، اولويت اساسي كشور بايد همچنان مذاكره براي رفع تحريم‌ها باشد. دو بال اصلي ثبات در ايران توان دفاعي و توان ديپلماتيك است. از طريق ديپلماسي و توافق ايران مي‌تواند ظرفيت‌هاي اقتصادي خود را نيز ارتقا دهد.
۸) پرهيز از تقويت انتظارات تورمي، گزاره مهمي است كه همه اركان حاكميت بايد مراقب آن باشند. همان‌طور كه اشاره شد كارشناسي در صدا سيما اظهاراتي را درباره حمله قريب‌الوقوع اسراييل به ايران مطرح كرد كه باعث افزايش نرخ ارز شد. از اين دست صحبت‌هاي حاشيه‌ساز و غيرمستند نبايد در رسانه‌هاي اصلي بيان شوند.