عبور از روزهاي دشوار، آمادگي براي آينده روشن

با وجود آنكه اقتصاد ايران در تمام سال‌هاي گذشته با مشكلات و محدوديت‌هاي بين‌المللي مواجه بوده و چالش‌هاي فراواني داشته است اما تجربه روزهاي جنگ نشان داد كه همچنان ظرفيت‌هاي گسترده‌اي در اقتصاد ايران وجود دارد و مي‌توان براي روزها، ماه‌ها و سال‌هاي آينده روي آنها حساب كرد.
تجربه روزهاي اخير نشان داد كه در صورت ميدان دادن به مردم و برنامه‌ريزي براي تامين نيازها و توسعه زيرساخت‌ها مي‌توان روي آينده اقتصاد ايران حسابي ويژه باز كرد و در اين زمينه دولت آمادگي دارد با برنامه‌هاي جديد راه خود را باز كند. معاون اول رييس‌جمهور با اشاره به اينكه مردم نه تنها در روز اول جنگ بلكه در طول ۱۲ روز تجاوز رژيم صهيونيستي همواره در صحنه حضور داشتند، ادامه داد: مراسم تشييع پيكر شهداي تجاوز رژيم صهيونيستي در روز گذشته با موارد مشابه در روزهاي پيروزي انقلاب اسلامي تفاوتي نداشت و ما دو هفتم تير در تاريخ انقلاب ثبت كرديم و اگر هفتم تيرماه اول را در فضاي شور و نشاط سال‌هاي اول انقلاب اسلامي با مراسم هفتم تير روز گذشته كه چهار دهه از آن مي‌گذرد مقايسه كنيم نشان مي‌دهد كه مردم علي‌رغم برخي تحليل‌ها با نظام و ايران فاصله‌اي ندارند. وي بيان كرد: مردم در مواردي با مسوولان اختلاف دارند و عملكرد آنان را قبول ندارند و اين به اين دليل است كه برخي مسوولان معتقدند محور كل جهان هستي هستند و مخالفت با يك مسوول به معناي مخالفت با نظام است كه بايد نخبگان و مسوولان توجه كنند در جنگ ۱۲ روزه چه اتفاقي در حوزه اجتماعي افتاد كه بسيار خوشحاليم دولت چهاردهم شعار وفاق ملي داده بود اما نمي‌گوييم كه انسجام به وجود آمده در طول جنگ ۱۲ روزه به خاطر شعار وفاق بود اما دولت درك خوبي از اولويت وفاق در كشور داشت.

معاون اول رييس‌جمهور با اشاره به اينكه دولت از روز اول روي كار آمدن با ترور شهيد هنيه آغاز به كار كرد، گفت: در ۱۱ ماه گذشته به نوعي در جنگ بوديم و با همكاري تعدادي وزراي مرتبط برنامه اقتصادي دوره جنگ نوشتيم و سناريوهاي مختلف بررسي و برنامه‌ريزي شد. وي با اشاره به واگذاري اختيارات به استانداران و وزرا در طول جنگ ۱۲ روزه تاكيد كرد: در آن دوران تصميمات كاملاً پويا و اقتضايي با وحدت فرماندهي در دولت اتخاذ شد كه اين همكاري و همدلي در دولت چهاردهم مايه افتخار است و از اين واگذاري اختيارات پاسخ گرفتيم. عارف افزود: كاميون‌داران در چند روز قبل از تجاوز رژيم صهيونيستي مطالباتي داشتند اما در زمان حمله اين رژيم نامشروع به ميدان آمدند و حجم تخليه بنادر دو برابر شد و كاميون‌داران به صورت مكتوب اعلام كردند كه افتخار مي‌كنيم بار و كالاهاي مورد نياز مردم را به صورت رايگان جابه‌جا كنيم كه اين سرمايه ارزشمند بايد حفظ شود.
معاون اول رييس‌جمهور همچنين از خدمات و اقدامات بخش‌هاي مختلف وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي قدرداني كرد. وي با تاكيد بر ضرورت اقدامات ضربتي بازسازي و نوسازي مناطق آسيب ديده با سازوكاري منسجم تصريح كرد: بايد اسكان موقت آسيب‌ديدگان با كمك اين وزارتخانه حل شود و مطمئنيم با توجه به تجربه خوب هشت ساله دفاع مقدس طرح ضربتي بازسازي با موفقيت انجام خواهد شد. عارف تصريح كرد: دشمن هيچ احترامي به قرار و قول ندارد و نمي‌توان يك مورد پيدا كرد كه به تعهدات خود وفادار باشند و منافع خود را ديكته مي‌كنند كه نمونه‌هاي آن را در لبنان، سوريه و غزه شاهد هستيم و از نظر شناخت اخلاقي نيز به هيچ عنوان نمي‌توان بر روي رژيم صهيونيستي حساب كرد.

معاون اول رييس‌جمهور با بيان اينكه اگر از هفته‌هاي قبل از تجاوز رژيم صهيونيستي به صورت كلامي با اين رژيم نامشروع برخورد داشتيم اما در جنگ ۱۲ روزه عملاً درگير شديم كه بايد پس از توقف آتش آمادگي پايدار داشته باشيم و در اين مسير پايداري خللي ايجاد نشود. وي همچنين به اجراي موفقيت‌آميز طرح‌هاي كالابرگ الكترونيك در دولت چهاردهم اشاره و تصريح كرد: در ۱۲ روز جنگ هيچ مساله جدي در كشور پيدا نشد كه بايد اين تجربه مقدمه‌اي براي راهبرد اداره كشور باشد و مردم به عنوان سرمايه اصلي نظام را حفظ كنيم كه در اين راستا نمي‌توان براي نگهداشت مردم با شعار عمل كرد و بايد خدمتگزار آنان باشيم و برخوردها قيم‌مآبانه نباشد، از انتقادها عصباني نشويم و توزيع امكانات و قدرت و مسووليت با مديريت واحد به عهده مردم گذاشته شود.
معاون اول رييس‌جمهور همچنين در سازمان گمرك جمهوري اسلامي ايران حاضر شد و با اشاره به وظايف مهم وزارت اقتصاد در تامين منابع مورد نياز كشور گفت: دستگاه‌هاي وابسته به اين وزارتخانه همانند گمرك در طول جنگ ۱۲ روزه و به صورت شبانه‌روزي با هماهنگي عمل كردند و احساس شد كه يك مديريت منسجم و واحد در كشور جنگ را اداره مي‌كند و تجارب ارزشمندي از اين ۱۲ روز گرفتيم. معاون اول رييس‌جمهور تصريح كرد: مردم برخي اختلافات و مشكلات با دولت و نظام را كنار گذاشتند و دشمنان در ۱۲ روز اول شكست واقعي را از جبهه مردم و اجتماع خوردند و به دنبال پيروزي در جبهه مردمي سربازان و سرداران در ساير جبهه‌ها سنگ تمام گذاشتند.

وي با بيان اينكه در جبهه‌هاي مختلف برخي رزمنده‌ها ديده مي‌شود اما پشت جبهه به چشم نمي‌آيد، گفت: در جبهه دولت و اجرايي، مردم مديران و دولت را مي‌بينند اما در عقبه دولت عده‌اي شبانه‌روزي و در شرايطي كه در تير رس حملات نظامي بودند، مشغول به فعاليت هستند كه ديده نمي‌شوند تا جايي كه در بخش‌هايي از كشور تلاشگران نمي‌توانستند بيشتر از دو ساعت استراحت كنند كه اينان سرداران اصلي بودند كه با انسجام امور دولت را دنبال مي‌كردند. وي همچنين به وفاق ايجاد شده در دولت چهاردهم در يك سال گذشته و تدوين بودجه تنها در چند جلسه گفت: اين انسجام و وفاق در دولت در طول ۱۲ روز به خوبي نشان داده شد تا جايي كه دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌ها به صورت شفاهي ابلاغ مي‌شد. عارف همچنين با قدرداني از اقدامات گمرك در تخليه بنادر از كالاها افزود: بايد بر اقدامات اجرايي و نظارتي به كفايت بسنده نكنيم و بنا بر لزوم جلو برويم. معاون اول رييس‌جمهور با تاكيد بر اينكه راهبرد اصلي دولت آمادگي كامل و پايدار است، بيان كرد: بايد سازوكاري تدوين كرد كه كالا در حداقل زمان در ايستگاه‌هاي مختلف متوقف ‌شود و بايد تصميمات بهينه يا بهترين در كشور اتخاذ شود. وي خاطرنشان كرد: بايد برنامه اداره كشور در دوران پسا جنگ ۱۲ روزه تدوين شود چراكه شرايط كشور متفاوت از سه هفته گذشته است و نمي‌توان با همان اقدامات گذشته برنامه هفتم پيشرفت را اجرايي كرد كه نياز به بازنگري و اصلاح شاخص‌ها وجود دارد.

در چنين فضايي، همراهي دولت و مجلس، به عنوان دو قوه اصلي در برنامه‌ريزي و اجراي طرح‌هاي كلان اهميت فراواني دارد و به نظر مي‌رسد حضور پر تعداد وزير جديد اقتصاد در مجلس، تحت تاثير همين فضا دنبال مي‌شود. رييس كميسيون اقتصادي مجلس از بررسي پيامدهاي اقتصادي جنگ ۱۲ روزه در جلسه امروز اين كميسيون با حضور وزراي اقتصاد و جهاد كشاورزي خبر داد. شمس‌الدين حسيني در توضيح جلسه كميسيون اقتصادي با وزراي اقتصاد، جهاد كشاورزي و مسوولان اقتصادي گفت: اين جلسه با حضور وزراي اقتصاد، جهاد كشاورزي، رييس سازمان امور مالياتي، رييس گمرك، رييس بيمه مركزي، رييس سازمان بورس، معاونين وزارت صمت براي بررسي بررسي پيامدهاي اقتصادي جنگ ۱۲ روزه برگزار شد.
وي توضيح داد: در اين جلسه گزارشي اقدامات دولت براي تامين كالاي‌هاي اساسي و امنيت سايبري در جنگ ارايه و مقرر شد تا تسهيلاتي در‌خصوص امهال زمان تسليم اظهارنامه‌هاي مالياتي يا تمديد خودكار برخي مجوزها، بخشودگي جرايم بيمه‌هاي شخص ثالث، بخشودگي ديركرد وام‌هاي خرد و قرض‌الحسنه در‌نظر گرفته شود زيرا زندگي روزمره و اقتصادي مردم مختل شده بود و بايد تبعات آن به حداقل برسد. رييس كميسيون اقتصادي مجلس گفت: وقايع جنگ اقتصادي ميل به مداخله دولت را افزايش مي‌دهد. تا آنجايي كه اين مداخله از جنس مراقبت و حمايت باشد، موثر است اما نبايد دولت جايگزين بخش خصوصي شود و بايد مشاركت مردمي در قالب اتاق‌هاي تعاون و بازرگاني افزايش يابد.
حسيني اضافه كرد: مقرر شد يكسري حمايت‌هاي موثر از بخش‌هاي مختلف اقتصادي انجام شود چون همه بخش‌ها به يك شكل تحت تاثير جنگ نبودند؛ بنابراين بخش‌هايي كه بيشتر آسيب ديدند بايد خسارت آنها پرداخت شود؛ البته دولت سعي كرده تمهيدات عمومي نيز بينديشد به‌طور مثال حقوق‌ها به‌موقع پرداخت شود. وي گفت كه بخشي از جلسه امروز به آسيب‌شناسي جنگ ۱۲ روزه اختصاص يافت و تاكيد شد تا مبادي واردات را تقويت كنيم. به نظر مي‌رسد كه همين نگاه در ميان ساير دستگاه‌هاي تصميم‌گير نيز وجود دارد. رييس كميسيون اقتصادي دبيرخانه مجمع تشخيص مصلحت نظام گفت: دولت در سه بخش زيرساختهاي سايبري، گمرك و حمل و نقل و تفويض اختيارات و در بخش خصوصي افزايش اختيارات و مسووليت‌هاي اتحاديه صنفي بايد تجربه جنگ ۱۲روزه را به خدمت بگيرد. محمدرضا پورابراهيمي در گفت‌وگوي تلويزيوني بر لزوم به اجرا درآوردن تمهيدات فوري از سوي دولت و مجمع تشخيص مصلحت نظام براي برگشت آرامش به كشور تاكيد كرد و گفت: در جنگ ۱۲ روزه به اندازه ۱۲ سال براي جمهوري اسلامي تجربه اقتصادي ايجاد شد. وي ادامه داد: بررسي كالبدشكافانه شرايطي كه بر كشور در اين ۱۲ روز گذشت كمك مي‌كند كه تا راهبردهاي اقتصادي كشور در آينده بهتر از گذشته تنظيم شود تا اگر جنگي مشابه جنگ ۱۲ روزه بر كشور تحميل شد، بايد مديريت اقتصادي كشور به گونه‌اي باشد و بين دستگاه‌هاي مختلف تقسيم كار كرده باشد كه بتواند با استفاده از ظرفيت‌هاي دولتي و خصوصي كشور را در وضعيت جنگي اداره كند.

رييس كميسيون اقتصادي دبيرخانه مجمع تشخيص مصلحت نظام گفت: در بخش دولتي توقع اين است كه بستر فضاي فعاليت‌هاي اقتصادي و كسب و كار كشور به شرايط قبل از جنگ ۱۲ روزه سوق داده شود. بايد تاكيد كنم كه در اين جنگ علاوه بر آنكه فعاليت بخش‌هاي توليد و خدمات كشور متوقف نشد، بلكه انگيزه براي كار و فعاليت، بيشتر هم فراهم شد. با اين حال يكي از مهم‌ترين مشكلاتي كه در اين مدت به وجود آمد و بايد برايش تدبير كرد، بسترهاي اقتصادي است كه به اينترنت و فضاي مجازي متكي است كما اينكه براي دو بانك مشكل به وجود آمد. بانك مركزي بايد از اين تجربه استفاده كرده و امنيت سايبري را كه تاثير شديدي بر فضاي كسب و كار كشور دارد، برقرار كند. وي همچنين هدف قرار گرفتن استديو شبكه خبر و قطع نشدن برنامه‌هاي اين شبكه تلويزيوني را مورد اشاره قرار داد و گفت: همان‌طور كه مردم ديدند به محض حمله موشكي رژيم صهيونيستي به ساختمان شيشه‌اي شبكه خبر و از بين رفتن زيرساخت‌هاي مستقر در اين ساختمان، اما هيچ وقفه‌اي در پخش برنامه‌هاي خبري اين شبكه به وجود نيامد؛ چراكه برنامه جايگزين وجود داشت. بايد چيزي شبيه به اين در نظام اقتصادي و شبكه بانكي و سايبري كشور پياده شود.

رييس كميسيون اقتصادي دبيرخانه مجمع تشخيص مصلحت نظام گفت: نظام اقتصادي بايد گزينه‌هاي جايگزين داشته باشد. در جنگ ۱۲ روزه گمركات كشور هم دچار مشكل شدند. عمليات ترخيص كالا در بنادر كشور را بايد در صورت بروز مشكلاتي به سرعت توسط مركز كشور و در تهران ادامه داد. پورابراهيمي تفويض اختيارات اقتصادي به دستگاه‌هاي تخصصي توسط رييس‌جمهور و دولت چهاردهم را به فال نيك گرفت و ادامه داد: انجام اين كار كه شنيدم رييس‌جمهور هم دستور تسريع آن را داده، اقدام بسيار خوبي است. در اصل ۱۳۸ قانون اساسي سپردن تصميمات به دستگاه‌هاي تخصصي مورد تاييد قرار گرفته است و سپردن اختيارات قواي سه‌گانه به دستگاه‌هاي تخصصي زيرمجموعه آنها بايد در نشست سران قوا مورد تصميم‌گيري قرار گيرد.

وي افزود: به صراحت اعلام مي‌كنم با وجودي كه رييس‌جمهور اختيارات اقتصادي و غيراقتصادي را به دستگاه‌هاي مربوطه تفويض كرد اما چون اين دستور، دستوري كلي بود و جزييات و نحوه اجرايش نامشخص بود نتيجه مناسبت را نداد، به همين دليل پيشنهاد مي‌كنم استانداران به تناسب ويژگي‌هاي خاص خودشان، اختيارات مورد نيازشان را تدوين و به دولت ارايه دهند. رييس كميسيون اقتصادي دبيرخانه مجمع تشخيص مصلحت نظام با اشاره به وظايف بخش خصوصي گفت: تجربه موفق سپردن مسووليت‌هاي تخصصي به بخش‌ها و دست‌اندركاران مسوول در بخش خصوصي در جنگ ۱۲ روزه خودش را با موفقيت نشان داد. هيچ كمبودي در بازار به وجود نيامد و شوراي اصناف و مجامع و اتحاديه‌هاي صنفي، خود بر كسبه و بازاريان نظارت كردند تا سوءاستفاده به حداقل رسيد. دارو، سوخت و نان كه اقلام حياتي است در جنگ ۱۲ روزه به خوبي توسط بخش خصوصي مديريت شد.
عبور از روزهاي سخت يك نشانه مهم از وجود ظرفيت در اقتصاد ايران بود و حالا به نظر مي‌رسد كه با محوريت دولت تلاش خواهد شد با حفظ اين ظرفيت‌ها برنامه‌هاي راهبردي براي اداره اقتصاد ايران در سال‌هاي آينده در دستور كار قرار گيرد.