واكنش بورس‌هاي جهاني به آتش‌بس
در روزهايي كه تنش‌هاي ژئوپوليتيك در منطقه خاورميانه همچنان پررنگ است، بازارهاي جهاني در برابر نوسانات ناگهاني و ابهام‌هاي سياسي، وضعيت متفاوتي را تجربه مي‌كنند.
در روزهايي كه تنش‌هاي ژئوپوليتيك در منطقه خاورميانه همچنان پررنگ است، بازارهاي جهاني در برابر نوسانات ناگهاني و ابهام‌هاي سياسي، وضعيت متفاوتي را تجربه مي‌كنند. در حالي كه قيمت نفت در بازارهاي جهاني كاهش قابل توجهي داشته است، بازارهاي سهام با رشد قابل توجهي مواجه شده‌اند. اين تطابق غيرمنتظره در واكنش‌هاي بازارها، انعكاس مستقيم هراس و خوش‌بيني سرمايه‌گذاران است كه در واقع، در پي رويدادهاي سياسي و اظهارات مقامات ارشد شكل مي‌گيرد.
در پي اعلام آتش‌بس نسبي ميان ايران و اسراييل، شاخص‌هاي اصلي بورس‌هاي جهاني روندي صعودي را در پيش گرفته‌اند و شاخص دلار امريكا كاهش يافته است. در عين حال، قيمت نفت خام برنت پس از نوسانات شديد، مجددا مسير چند روزه كاهش را طي كرده و به زير مرز ۷۰ دلار در هر بشكه رسيده است؛ در حالي كه در اوايل هفته، تا مرز ۸۰ دلار نيز صعود كرده بود.
قيمت نفت خام برنت، معياري بين‌المللي براي ارزيابي قيمت نفت، روز دوشنبه كاهش ۵.۶ درصدي را ثبت كرد و تقريبا تمام روند افزايشي ناشي از حمله‌هاي اوليه در هفته‌هاي گذشته را از دست داد. اما اين كاهش در پي اعلان‌هاي رسمي و تحولات سياسي، به‌خصوص ادعاي اسراييل درباره پرتاب موشك از سوي ايران و دستور به واكنش نظامي مجدد، با واكنش سريع بازار روبه‌رو شد.
براساس گزارش بلومبرگ، پرتاب موشك به سمت اسراييل پس از آتش‌بس تكذيب شد؛ هرچند، دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا، در بيانيه‌اي ضمن ابراز نگراني، از اسراييل خواست كه از هر گونه اقدام تنش‌زا بپرهيزد و تاكيد كرد كه حمله‌هاي نظامي در اين برهه، نقض صريح آتش‌بس است. ترامپ در سخنان خود تصريح كرد كه دولت او معتقد است اسراييل نبايد در اين برهه، دست به اقدام نظامي بزند؛ چراكه اين كار مي‌تواند بحران را تشديد كند و مسير گفت‌وگوها را پيچيده‌تر كند.
همزمان، بازارهاي مالي جهاني واكنش‌هايي متفاوت نشان دادند. شاخص‌هاي بورس در امريكا، اروپا و آسيا روندي مثبت در پيش گرفتند؛ شاخص S&P 500 در امريكا، روز دوشنبه، رشد ۰.۷ درصدي را تجربه كرد كه نشان‌دهنده دومين روز افزايشي در پي اعلام آتش‌بس بود. در اروپا، شاخص يورو استاكس ۵۰ و در آسيا، شاخص هانگ‌سنگ در هنگ‌كنگ، به ميزان قابل توجهي رشد كردند. در عين حال، ارزش دلار امريكا، بزرگ‌ترين كاهش خود در چند ماه اخير را تجربه كرد و در مقابل سبدي از ارزها، حدود ۰.۵ واحد درصد افت داشت.
بازدهي اوراق خزانه‌داري امريكا نيز با كاهش همراه شد و به ۴.۳۳ درصد رسيد؛ شاخصي كه نشانگر كاهش انتظارات بازار نسبت به نرخ بهره در كوتاه‌مدت است. اين موارد، در كنار كاهش نگراني‌هاي مستقيم به دليل آتش‌بس، بيانگر اقداماتي است كه بازارها، هر چند موقت، به عنوان نشانه‌اي از آرامش تلقي مي‌كنند.
بحران خاورميانه و تاثير آن بر نوسانات بازار
اين تحولات سريع، در بستر يك دوره بيش از دو هفته التهاب شديد در بازارهاي مالي، رخ مي‌دهد؛ دوره‌اي كه نگراني‌هاي مربوط به گسترش درگيري و احتمال اختلال در عرضه نفت، نوسانات بي‌سابقه‌اي را به بازارهاي مختلفش تحميل كرده بود. در اين دوران، قيمت نفت برنت در بازارهاي جهاني تا نزديكي ۸۰ دلار در هر بشكه بالا رفت، چرا كه احتمالات تشديد بحران و محدوديت‌هاي ترديدآميز در مسير عبور نفت از تنگه هرمز، نگراني‌ها را تشديد كرده بود.
اما پس از اعلام آتش‌بس موقت، بازارها به صورت نسبي آرام گرفتند. دانيل موراي، مديرعامل شركت مديريت دارايي‌هاي اي‌اف‌جي در سوييس، در اين باره گفت: «اگر اين آتش‌بس پايدار بماند، در كوتاه‌مدت، انتظارات منفي تبديل به فرصت‌هاي مثبت مي‌شود.» وي افزود كه كاهش قيمت نفت، به كاهش فشارهاي قيمتي كمك مي‌كند و اين امر، روند مصرف و رشد اقتصادي جهاني را حمايت مي‌كند.
يكي از پيامدهاي مهم اين تحولات، كاهش تقاضا براي دارايي‌هاي پوششي مانند طلا و افزايش تمايل به دارايي‌هاي پرريسك‌تر است. در اين راستا، ارزش دلار امريكا حدود ۰.۵ واحد درصد در برابر سبد ارزي كاهش پيدا كرد؛ هرچند روز قبل‌تر، در پي ترس‌ها از تشديد تنش‌ها، دلار جهش كرده بود.
شان كالو، تحليلگر ارشد در شركت اين‌تاچ كپيتال ماركتز، تأكيد كرد: «دلار در مقايسه با ديگر ارزها، عمدتا در نتيجه تنش‌هاي منطقه‌اي، به سود خود عمل كرده بود، اما اكنون با كاهش تنش‌ها، در حال سقوط است.» او ادامه داد كه سرمايه‌گذاران، پس از مدت‌ها، تمايل دارند مجدد به دارايي‌هاي پرخطر‌تر روي آورند و از حالت وضعيت اضطراري فاصله بگيرند.
يكي از اصلي‌ترين چشم‌اندازهاي بازار، سخنراني جروم پاول، رييس فدرال رزرو، در كميته خدمات مالي مجلس نمايندگان است. اين سخنراني، در روزهاي آينده، كليد تعيين مسير سياست‌هاي پولي و نرخ بهره در امريكا خواهد بود. تحليلگران معتقدند كه اگر پاول نشانه‌هايي از كاهش تورم و كاهش فشارهاي نرخ بهره را نشان دهد، اين ريسك‌پذيري در بازار تقويت خواهد شد.
شاخص اس‌اند‌پي ۵۰۰ روز دوشنبه، تقريبا يك درصد رشد كرد و انتظار مي‌رود در روزهاي پيش‌رو، اين روند ادامه يابد. اين رشد، پس از آن است كه ايران به يك پايگاه نظامي در قطر موشك پرتاب كرد و ترامپ اعلام كرد كه درگيري ۱۲روزه بين اسراييل و ايران، به پايان رسيده است.
در ژانرهاي ديگر، شاخص‌هاي اروپايي هم وضعيت مشابهي را داشتند؛ به‌طوري كه شاخص يورو استاكس ۵۰ و همچنين بازار هنگ‌سنگ در هنگ‌كنگ، حدود ۲ درصد رشد كردند. اين آرامش نسبي، فعالان بازار را به سمت كاهش ريسك و ورود به دارايي‌هاي پرخطر‌تر سوق داده است كه حتي بيت‌كوين را به نزديكي ركوردهاي تاريخي خود، يعني بالاي ۱۰۵ هزار دلار رسانده است. هرچند اين ارز ديجيتال در روزهاي گذشته تا زير ۹۸ هزار و ۵۰۰ دلار سقوط كرده بود.
پيامدهاي احتمالي در بازارهاي جهاني
در حالي كه قيمت نفت برنت در ابتدا تا ۸۰ دلار در هر بشكه صعود كرده بود، اكنون حدود ۱۴ درصد كاهش يافته و در مرز زير ۷۰ دلار معامله مي‌شود. كاهش قيمت نفت، بر خلاف روزهاي قبل، نتيجه كم شدن نگراني‌هاي معامله‌گران درباره توقف احتمالي تنگه هرمز و اختلال در عرضه جهاني است.
ترامپ در حساب كاربري شبكه اجتماعي «تروث سوشال»، هشدار داد كه اقدام نظامي جديد توسط اسراييل، مي‌تواند پيامدهاي بسيار جدي داشته باشد. او اعلام كرد: «اگر اسراييل حملات بزرگ‌تري انجام دهد، اين نقض جدي است و كشور ما قاطعانه واكنش نشان خواهد داد.»
در صورت ادامه ناپايداري و تشديد تنش‌ها، ممكن است قيمت نفت در مسير صعودي قرار گيرد، تاثير مستقيم بر تورم و رشد اقتصادي جهان داشته باشد و بانك‌هاي مركزي را تحت فشار قرار دهد. افزايش نرخ بهره، ابزار مهم براي كنترل تورم است، ولي از سوي ديگر، رشد اقتصادي را كند مي‌كند و كاهش نرخ بهره، بر عكس، احتمال رشد را تقويت مي‌كند ولي احتمال تشديد تورم را افزايش مي‌دهد.
در اين ميان، بازدهي اوراق قرضه ۲ساله و ۱۰ساله خزانه‌داري امريكا نيز به پايين‌ترين سطح خود در ماه مه رسيده است؛ شاخصي كه نشان مي‌دهد بازار انتظار دارد روند نرخ بهره، در كوتاه‌مدت، كاهش يابد. در پايان، ارزش دلار در ابتدا با توجه به تمايل به دارايي‌هاي امن و احتمال افزايش نرخ بهره، جهش كرد اما در پايان روز، تحت تاثير كاهش تنش‌هاي منطقه‌اي، مجددا روندي نزولي را تجربه كرد. طلا، به عنوان دارايي امن، هم در واكنش به اين تنش‌ها، افت كرد و در نزديكي پايين‌ترين سطح‌هاي چند ماه اخير قرار گرفت.