از تضمين خدمات تا تامين بي‌وقفه ارز
بر اساس اعلام وزير خارجه، ايران در صورتي كه دشمن از حدود خود تجاوز نكند، آتش بس را پذيرفته و به نظر مي‌رسد كه تنش‌ها در ساعات گذشته تا حدي كاهش يافته است.
بر اساس اعلام وزير خارجه، ايران در صورتي كه دشمن از حدود خود تجاوز نكند، آتش بس را پذيرفته و به نظر مي‌رسد كه تنش‌ها در ساعات گذشته تا حدي كاهش يافته است. هرچند مقامات ايراني تاكيد كرده‌اند كه در حراست از ميهن لحظه‌اي توقف به وجود نخواهد آمد و در صورتي كه هر تجاوزي تكرار شود، ايران با تمام قدرت به آن پاسخ خواهد داد.
در چنين فضايي، يكي از مهم‌ترين آزمون‌هايي كه دولت ايران تلاش كرد در آن سربلند بيرون بيايد، بحث مديريت اقتصاد كشور در 12 روز گذشته بود. هرچند شوك ابتدايي حمله اسراييل موجب نگراني‌هايي شد اما ارزيابي‌ها از سراسر كشور نشان مي‌دهد كه در حوزه كالاهاي موردنياز مردم، نگراني و دغدغه‌اي وجود نداشته و تامين كامل نيازهاي مردم بدون وقفه صورت گرفت. اين در حالي است كه وزير جديد اقتصاد كه حضورش در كابينه در روزهاي ابتدايي جنگ نهايي شد، مي‌گويد كه براي تثبيت اين شرايط بايد اقدامات مهمي را در دستور كار قرار داد. وزير امور اقتصادي و دارايي ضمن بررسي بازطراحي زيرساخت‌ها و سيستم اقتصادي كشور با توجه به شرايط جديد، تاكيد كرد: تاب‌آوري نظام اقتصادي با بازبيني زيرساخت‌ها تقويت شود. در ديدار سيدعلي مدني‌زاده با رييس و اعضاي كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي موضوع بازطراحي سيستم اقتصادي كشور بر اساس محيط جديد و راهكارهاي موردنياز براي جلوگيري از اختلال سيستمي مورد بررسي قرار گرفت.
وزير اقتصاد در اين نشست با اشاره به تحولات اخير كشور اظهار كرد: لازم است بر اساس شرايط و محيط جديد، ضمن هماهنگي بيشتر در حوزه‌هاي مختلف اقتصاد از جمله بيمه، بانك، بازار سرمايه، ماليات و... سياست‌هاي ضروري در اين زمينه را با همكاري دولت و مجلس تدوين و اجرا كنيم. مدني‌زاده افزود: در اين ايام اقداماتي متناسب با شرايط كنوني كشور انجام شده است، ازجمله ۲۴ ساعته كردن خدمت‌رساني در گمرك و تسريع در انجام تشريفات گمركي كه قطعا در ساير بخش‌ها نيز اجرا خواهد شد.
وي اين اقدامات را هم‌راستا با اهداف و سياست‌هاي كلان اقتصادي كشور دانست و گفت: در استحكام‌بخشي به زيرساخت‌هاي اصلي، تاب‌آوري نظام اقتصادي كشور نيز تقويت شده است.
شمس‌الدين حسيني، رييس كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي نيز در اين ديدار بر بازطراحي سيستم اقتصادي كشور بر اساس محيط جديد تأكيد كرد و افزود: بايد با توجه به شرايط موجود از اختلال در سيستم اقتصادي جلوگيري كرد و اگر چنانچه اين وضعيت ادامه داشت، بايد هم در حوزه بانك‌ها، بيمه‌ها، بازار سرمايه و...طراحي مجددي داشته باشيم. وي خاطرنشان كرد: البته بايد در نظر بگيريم كه قواعد اصلي كه در كشور وجود دارد نبايد به‌هم‌ريخته شود. حسيني با اشاره به پشتيباني نظارتي و تقنيني مجلس، به‌ويژه از طرف كميسيون اقتصادي، گفت: پيوند نظارت و اجرا بين مجلس و دولت مي‌تواند منجر به اتخاذ تصميمات هماهنگ در اين زمينه شود. وي در پايان بر رصد روزانه وضعيت اقتصادي كشور تأكيد كرد و افزود: مجلس نيز قطعا در اين زمينه بر نظارت خود ادامه خواهد داد.
همزمان با موضوع مديريت داخلي اقتصادي، يكي از نگراني‌هاي مهم كشور در روزهاي گذشته بحث تبادلات مالي و تامين ارز براي اقدامات ضروري بود، موضوعي كه به نظر مي‌رسد كه بانك مركزي توانسته در رابطه با آن اقدامات اساسي و قابل دفاعي را نهايي كند. رييس كل بانك مركزي گفت: طي روزهاي اخير ميزان تزريق اسكناس به دستگاه‌هاي خودپرداز ۵۰ درصد افزايش يافت و پايداري نظام شبكه شاپرك نيز در سطح ۹۸ درصد حفظ شد. محمدرضا فرزين با حضور در برنامه ميز اقتصاد شبكه خبر با اشاره به تمهيدات بانك مركزي در روزهاي اخير گفت: سال‌ها است كه ما درگير جنگ اقتصادي هستيم و حمله فيزيكي امريكا يك عامل جديد به اين جنگ اقتصادي اضافه كرد. طي سال‌هاي اخير يك جنگ اقتصادي شديد عليه ايران وجود داشت و با حمله فيزيكي در روز جمعه تلاش شد تا رفتار اقتصادي مردم تغيير كند و به انتظارات منفي شكل دهد كه خوشبختانه اين موضوع محقق نشد.
وي ادامه داد: طي ۱۰ روز قبل از عمليات دشمن كه از ۲۳ خرداد ماه شروع شده بود، مجموع تراكنش‌هاي نظام شاپرك حدود يك ميليارد و ۳۵۲ ميليون تراكنش بانكي وجود داشت كه طي ۱۰ روز اخير به يك ميليارد و ۴۲۹ ميليون تراكنش رسيد و از نظر مبلغ در ۱۰ روز قبل از جنگ ۴۳۴ همت بود كه طي ۱۰ روز اخير به ۴۴۴ همت افزايش يافت و پايداري نظام شبكه شاپرك نيز در سطح ۹۸ درصد حفظ شد و با رفتار مناسب مردم، تحت تاثير عمليات رواني دشمن قرار نگرفتند و توانستند آرامش خود را در اين شرايط حفظ كنند. رييس كل بانك مركزي خاطرنشان كرد: دولت طي اين روزها چهار كميته تشكيل داد و به اين كميته‌ها اختيارات اعطا شد كه تا از انعطاف برخرودار شود. پيش بيني ما اين بود كه درخواست اسكناس افزايش پيدا كند و ما اقدامات لازم را انجام داديم و طي اين روزها ۵۰ درصد اسكناس بيشتري به دستگاه‌هاي پرداخت تزريق شد. فرزين افزود: در ايران ۹۸.۵ درصد از معاملات از طريق كارت است و فقط ۱.۵ درصد از معاملات به صورت فيزيكي و اسكناس است و از مدت‌ها قبل تلاش شد تا شبكه كارتي كشور آسيب نبيند و از قبل براي اين موضع سيستم‌هاي پشتيباني ايجاد شده بود كه از روزهاي جنگ يك لايه ديگر اضافه شد تا در زمان جنگ بتوانيم خدمات خود را ارائه بدهيم.
وي گفت: با اين حال، متاسفانه حملات سايبري افزايش يافت و دو بانك سپه و پاسارگاد مورد حمله قرار گرفت و در بانك مركزي به اين موضوع ورود و تلاش شد تا شبكه كارتي اين دو بانك بازيابي شود، البته هنوز سيستم ساتنا اين دو بانك بازيابي نشده كه در تلاش هستيم تا اين شبكه در دو بانك مذكور نيز بازيابي شود. رييس كل بانك مركزي تصريح كرد: در بانك مركزي اجازه داده نشد تا پرداخت حقوق مردم با مشكل روبرو شود و با روش‌هاي مختلف آن را تامين كرديم. اما در خصوص عامه مردم يكي از اقدامت اين بود كه جرايم تاخير در پرداخت اقساط خرد يعني كمتر از ۷۰۰ ميليون تومان تا پايان تير ماه تمديد و بخشوده شد.
فرزين در رابطه با اقدامت حمايتي بانك مركزي گفت: استراتژي بانك مركزي براي حمايت اقتصادي علاوه بر اينكه حمايت از نظام بانكي براي حفظ پايداري و استمرار سيستم بانكي است نيز بايد هم شامل دولت و مردم و همچنين توليدكننگان و فعالان اقتصادي باشد تا فعاليت‌هاي توليدي دچار مشكل نشود. وي خاطرنشان كرد: در رابطه با فعاليت‌هاي توليدي از روز گذشته (دوم تيرماه)، در حال طراحي يك بسته حمايتي با همكاري وزارت اقتصاد، وزارت رفاه، سازمان برنامه و بودجه و همچنين وزارت راه و شهر‌سازي هستيم كه امروز نهايي مي‌شود تا حمايت از بخش‌هاي آسيب ديده تسهيل شود.
رييس كل بانك مركزي ادامه داد: همچنين در رابطه با فعاليت‌هاي توليدي، از آنجاكه موضوع تامين دارو اهميت بالايي داشت در همان روز اول شروع جنگ سرمايه در گردش دارو را دو برابر و به بانك‌ها ابلاغ كرديم. علاوه بر اين سرمايه در گردش‌هايي كه تا پايان تير ماه سررسيد آنها بود، تصميم گرفتيم كه بانك‌ها تا پايان شهريور ماه آن را تمديد كنند تا دچار مشكل نشوند و در رابطه با تسهيلات تا سقف پنج ميليارد تومان نيز مقرر شد تا اخذ وثايق تسهيل شود. فرزين گفت: يكي ديگر از اقدامات مربوط به افرادي بود كه در بانك سپه و پاسارگاد چك داشتند. آنهايي كه در دو بانك سپه و پاسارگاد چك داشتند طي اين مدت با ايجاد وقفه چك‌هايشان برگشت مي‌خورد و خوشبختانه با همكاري دستگاه‌هاي دولتي توانستيم شرايط را به‌طوري تسهيل كنيم كه پرداخت اين چك‌ها با يك ماه تاخير تمديد شود.
وي خاطرنشان كرد: نكته ديگر موضوع ارز است. ارز مورد نياز كشور در مركز مبادله ارز تامين مي‌شود؛ در مركز مبادله از ابتداي سال تا امروز ۱۲ ميليارد دلار ارز تامين شد و طي ۱۱ روز گذشته دو ميليارد دلار ارز تخصيص يافت. يك ميليارد دلار براي كالاهاي اساسي تخصيص يافت. ۲۰۰ ميليون دلار براي ذخاير استراتژيك كشور تامين شد و از آنجاكه مقام معظم رهبري دستور داده بودند مبلغي به ذخاير استراتژيك كشور افزوده شود، طي اين مدت ۲۰۰ ميليون دلار آن تخصيص يافت. همچنين ۶۰۰ ميليون دلار به وزارت صمت براي صنايع پايه تخصيص يافت و ۲۰۰ ميليون دلار براي دارو تخصيص ارز صورت گرفت. رييس كل بانك مركزي گفت: طي ۱۱ روز اخير كل خدمات ارزي در مركز مبادله حتي با يك ساعت تاخير يا توقف نيز روبرو نشد و يكي ديگر از اقدامات در وزارت صمت و با همكاري گمرك اين بود كه ترخيص كالا در گمركات نيز تسهيل و تسريع شد. علاوه بر اين، نرخ ارز در مركز مبادله بدون تغيير و همچنان در سطح نرخ سابق خود باقي ماند. فرزين در پايان تصريح كرد: جنگي كه در حوزه اقتصادي وجود دارد، سال‌هاست كه در جريان است و اگر جنگ فيزيكي پايان يابد، بي‌شك عمليات‌هاي رواني و تحريم و همكاري با بانك‌هاي دنيا را نيز سخت‌تر خواهند كرد، اما ما در بانك مركزي ما حافظ تمام منابع مردم هستيم و از قبل نيز تمام منابع لازم را براي تامين نيازهاي اقتصادي كشور تامين كرده‌ايم.
هرچند همچنان نگراني‌هايي در رابطه احتمال نقض آتش بس از سوي طرف اسراييلي وجود ندارد اما مقامات ايران تاكيد كرده‌اند كه مديريت اقتصاد كشور و تامين معيشت مردم به عنوان يك اولويت مهم در هر شرايطي دنبال مي‌شود و تجربه روزهاي گذشته نيز ظرفيت‌هاي قابل توجه اقتصاد ايران را به رخ مي‌كشند.