رنگ سياه جنگ براي كودكان
وراي جغرافياي محل سكونت و رنگ پوست كودكان گرفتار در مناطق جنگي و درگيري، پشت مرگ هر كودكي يك تراژدي انساني بسيار بزرگ نهفته است.
بي‌پناهي كودكان در اتفاقي كه هيچ نقشي در آن ندارند
وراي جغرافياي محل سكونت و رنگ پوست كودكان گرفتار در مناطق جنگي و درگيري، پشت مرگ هر كودكي يك تراژدي انساني بسيار بزرگ نهفته است. كودكان نقشي در رقم خوردن و تداوم جنگ‌ها ندارند، اما بالاترين هزينه‌ها را براي جنگ‌ها و درگيري‌ها مي‌پردازند؛ آنها در جريان جنگ‌ها و درگيري‌ها در سرما زندگي مي‌كنند، هر شب با ترس مي‌خوابند و صبح‌ها با وحشت بيدار مي‌شوند، خانواده خود را از دست مي‌دهند، از تحصيل باز مي‌مانند، دوستان و زمين‌هاي بازي خود را از دست مي‌دهند. جنگ براي كودكان در هر نقطه از كره زمين يك رنگ دارد؛ سياه. همه كودكان به يك اندازه از جنگ رنج مي‌برند و رنگ آنها تاثيري در حمايت و حفاظت از آنها نخواهد داشت. كودكان در سراسر جهان لايق زندگي شاد و آرام در صلح هستند و اين موضوعي است كه بايد در همه معيار‌ها و استاندارد‌هاي حقوق بشري مورد تاكيد قرار بگيرد.
نقض حقوق كودكان ايراني مستندسازي مي‌شود
معاون وزير دادگستري و دبير مرجع ملي كنوانسيون حقوق كودك گفت: همه كودكان ايرانِي در پي تجاوز رژيم صهيونيستي و امريكا به كشور در معرض آسيب روحي، رواني و رنجش قرار دارند و از اين رو موارد نقض حقوق كودكان در پي اين تجاوزات و جنايات براي پيگيري در مجامع بين‌المللي مستندسازي مي‌شود.
سيد علي كاظمي درباره حقوق كودكان ايراني به ايرنا گفت: اتفاقات متعددي در زمينه كودكان با اين حملات شكل گرفته كه منجر به نقض حقوق كودكان بر اساس اسناد بين‌المللي شده است. او با اشاره به اسناد بين‌المللي از جمله كنوانسيون‌هاي ژنو، افزود: حمله به اهداف و اشخاص غيرنظامي ممنوع است اما شاهد بوديم كه رژيم صهيونيستي اين جنايات را مرتكب شد و البته اين رويه و عادت رژيم صهيونيستي است كه بارها در غزه، فلسطين، لبنان و سوريه تكرار شده است. كاظمي اضافه كرد: اكنون يكي از اقدامات رژيم صهيوني در تجاوز به ايران، حمله به انسان‌هاي بي‌دفاع و افراد غير مسلح و اهداف غيرنظامي است؛ هدف قرار دادن منازل مسكوني، بيمارستان‌ها و مراكز درماني و بهزيستي از جمله اين موارد است كه در واقع نقض قواعد حقوق بشردوستانه است.
معاون وزير دادگستري خاطرنشان كرد: قواعد حقوق بشر دوستانه قواعدي است كه در زمان مخاصمات مسلحانه بايد رعايت شود از جمله اين قواعد اصل تناسب، اصل احتياط و اصل تفكيك بين نظامي و غيرنظامي است؛ بنابراين اصول بنيادين مربوط به حقوق بشردوستانه در حملات رژيم صهيونيستي در ايران رعايت نشده است.
نقض حق حيات كودكان
دبير كنوانسيون بين‌المللي حقوق كودك با اشاره به نقض حقوق كودكان، افزود: در اين حملات حق حيات كودكان نقض شده است و تعداد زيادي كودك زير ۱۸ سال نيز شهيد شدند. كاظمي با اشاره به شهادت تعداد زيادي از غيرنظاميان در حملات صهيونيست‌ها، گفت: تعدادي از مادران و پدران نيز شهيد و كودكان آنها بي‌سرپرست شدند كه اين موضوع نيز نقض حقوق خانواده است. وي اضافه كرد: در كنار اين نقض‌ها، برخي از كودكان مجروح شدند و اين موضوع به معناي نقض حق بر سلامت كودكان است. دبير كنوانسيون بين‌المللي حقوق كودك، گفت: حمله به مراكز بهزيستي و برخي مدارس هم باعث شده تا برخي بچه‌ها همراه خانواده‌ها جابه‌جا شوند؛ اين اقدام موجب مي‌شود تا كودكان از كلاس‌هاي درس و دوره‌هاي آموزشي دور بمانند و اين رويه فرآيند رشد كودكان را با مشكل مواجه كرده است.
رنج و آسيب روحي و رواني كودكان
كاظمي با بيان اينكه كودكان ايراني اكنون دچار رنج و آسيب روحي و رواني شده‌اند، افزود: كودكان به ويژه در استان‌هايي كه در معرض حمله اين رژيم خبيث قرار گرفته‌اند؛ بيشتر دچار مشكلات روحي رواني هستند. معاون وزير دادگستري خاطرنشان كرد: اكنون در هر خانواده كه كودكي وجود دارد؛ نگراني بيشتر است چراكه كودكان با اخبار ناگواري مواجه خواهند شد؛ بنابراين لازم است مراقبت‌هاي خاصي براي كودكان از سوي والدين مراعات شود. دبير كنوانسيون حقوق كودك گفت: اكنون در وزارت دادگستري با همراهي وزارتخانه‌هاي ديگر و ساير قوا، مستندسازي‌هايي از نقض حقوق كودك در حال پيگيري است تا پس از اين پيگيري‌هاي لازم از مراجع حقوقي بين‌المللي انجام شود. كاظمي خاطرنشان كرد: اكنون با دشمن مزور و دروغگو و دورويي مواجه هستيم كه حتي در شوراي امنيت هم مظلوم نمايي مي‌كند و مدعي است كه حمله از طرف جمهوري اسلامي ايران انجام شده است؛ بنابراين لازم است كه حتما مستندسازي نقض حقوق در دستوركار قرار بگيرد.
نظارت بر اخباري كه كودكان با آن مواجه مي‌شوند
معاون وزير دادگستري افزود: خانواده‌ها به سن و سال كودكان براي ارايه اطلاعات درباره جنگ توجه كنند؛ برخي كودكان از ۴ سالگي به بعد اخبار را متوجه مي‌شوند و از اين سن هر خانواده بايد اطلاعاتي كه به كودك مي‌رسد؛ نظارت و مراقبت كنند. كاظمي ادامه داد: اگر اطلاعاتي به كودك رسيد كه باعث رنجش و تشويش روحي و رواني شد؛ بايد به نحوي آرامش خاطر او با تمرينات خاص روانشناختي فراهم شود. دبير كنوانسيون حقوق كودك، بر لزوم توجه به آرامش كودكان تاكيد كرد و افزود: بايد تلاش كرد ضمن ايجاد محدوديت اطلاعاتي كه به كودكان مي‌رسد، برخي اطلاعات با زبان كودكانه و با دادن قوت قلب به آنها ارايه شود.
كاظمي اضافه كرد: بايد اطمينان قلبي به كودك داده شود كه هر اتفاقي رخ دهد باز هم خانواده در كنار اوست و هيچ پيامي به اندازه اينكه ما در كنار كودك هستيم و مراقب كودك هستيم؛ براي او التيام‌بخش نيست. معاون وزير دادگستري به خانواده‌ها توصيه كرد حس امنيت خاطر كودكان و مراقبت از آنها را يادآور شوند و از اخبار تنش‌زا براي كودكان كه موجب احساس نگراني آنها مي‌شود؛ پرهيز كنند.
تبعات تلخ جنگ براي كودكان
فرشته ميرزايي روانشناس كودك در اين باره به تعادل مي‌گويد: تبعات جنگ براي كودكان بيش از آن چيزي است كه بتوانيم تصور كنيم. كساني كه در زمان جنگ ايران و عراق كودك بوده‌اند نمونه بارزي از افرادي هستند كه از اين اتفاقات صدمه ديده و اين صدمه را تا سال‌ها با خود به همراه دارند.
او مي‌افزايد: در بمباران‌هاي اخير و حملات اسراييل هم كودكان زيادي يا از بين مي‌روند يا دچار آسيب روحي و جسمي مي‌شوند. آثار جنگ روي كودكان كوتاه‌مدت نيست و اين آثار ساليان سال با آنها خواهد ماند.
اين روانشناس تاكيد مي‌كند: متأسفانه در جنگ‌هاي مختلف در تمام دنيا ما شاهد بي‌پناهي كودكان هستيم و كودكاني كه نه نقشي در ايجاد جنگ دارند و نه نقشي در مديريت جنگ دارند، بلكه فقط قرباني جنگ‌هايي هستند كه با اميال و امراض سياسي و جغرافيايي و غيره در جاهاي مختلف اتفاق مي‌افتد.
آثار جنگ روي كودكان كوتاه‌مدت نيست
ميرزايي در بخش ديگري از سخنان خود اظهار مي‌دارد: اي كاش جنگي نبود و ما شاهد خونريزي نمي‌بوديم و‌اي كاش در جنگ‌ها كودكان بي‌پناه، قرباني نمي‌شدند. اتفاقي كه براي غزه افتاد و حتي كودكاني كه در زلزله‌ها آسيب مي‌بينند همانطور كه در هرات افغانستان رخ داد و در بحران‌هاي طبيعي ديگر، باعث مي‌شود كودكان تحت تاثير اين بحران‌ها قرار گيرند.
او مي‌افزايد: در چنين شرايطي حمايت‌هاي رواني اجتماعي از كودكان بايد تقويت شوند و بچه‌هاي درگير با جنگ و كودكاني كه از بحران‌هاي طبيعي وغيرطبيعي تاثير مي‌پذيرند نبايد رها و تنها شوند وي عنوان كرد: گرچه بايد اعتراف كنيم كه برنامه‌هاي مشخص و مدوني براي جلوگيري از عوارض منفي ناشي از اين جنگ‌ها نداريم ولي اين را بپذيريم؛ چه بخواهيم چه نخواهيم جنگ روي كودكان تاثيرات منفي خودش را خواهد گذاشت.
فرشته ميرزايي اظهار مي‌دارد: كودكاني كه فقط بايد هزينه اين جنگ‌ها را پرداخت كنند و هيچ نفعي از اين جنگ‌ها نمي‌برند. ماهيت جنگ اين است كه بچه‌ها بيش از همه از جنگ‌ها تاثير مي‌پذيرند و آسيب مي‌بينند كه خيلي از اين آسيب‌ها و پيامدها در بلندمدت خودش را نشان مي‌دهد. حتي بچه‌هايي كه سرپرستان خود را از دست مي‌دهند و كسي نمي‌تواند جايگزين والدين‌شان شود. از اين رو اين عوارض براي اين بچه‌ها مانا و ماندگار است.
ضرورت حمايت‌هاي اجتماعي در بحران‌ها
اين روانشناس مي‌افزايد: مداخلات اجتماعي، رواني به‌طور سيستماتيك در جهت كمك به كودكان، خانواده‌ها و جوامع درگير بحران‌ها براي كاهش آسيب‌پذيري و افزايش ظرفيت‌ها و مقاومت ايشان براي مقابله با بحران‌ها از قبيل جنگ، سيل، زلزله و...و بازگشت هرچه سريع‌تر به شرايط عادي با هدف پيشگيري از عوارض اجتماعي- رواني دراز مدت به ويژه به افراد با نيازهاي خاص كه به دلايل فرهنگي، اجتماعي يا زيستي آسيب پذيرتر است مانند كودكان ضروري است.
او به الزامات ارايه حمايت‌هاي اجتماعي به كودكان در شرايط بحراني از قبيل جنگ اشاره مي‌كند و مي‌گويد: توجه به شرايط فرهنگي كودكان، توجه به فوريت و اولويت‌هاي نياز‌ها و مشكلات كودكان، استفاده حداكثري از ظرفيت‌هاي كودكان، خانواده‌ها و جوامع درگير بحران، تسهيل دسترسي كودكان به خدمات اجتماعي و ... حين و بعد از بحران از مهم‌ترين اين حمايت‌ها به شمار مي‌روند.
ميرزايي در بخش ديگري از سخنان خود به كودكاني اشاره مي‌كند كه از شرايط عادي برخوردار نيستند و در اين شرايط بغرنج قرار گرفته‌اند و مي‌افزايد: اين كودكان اغلب داراي معلوليت بوده يا كودك كار هستند يا داراي بيماري‌هاي خاص، برخي از آنها اتباع خارجي، معتاد، بي‌سرپرست يا كودكان خياباني هستند. بررسي همه‌جانبه وضعيت كودكان، و ارايه خدمات و حمايت‌هاي اجتماعي و... متناسب با شرايط كودك بايد به درستي صورت بگيرد.