۶ انفجار موشك كه براي «اسپيس ايكس» رقم خوردند

اگرچه بسياري از پرتاب‌هاي «اسپيس‌ايكس» با موفقيت همراه بوده‌اند، اما بايد توجه داشت كه اين شركت با شكست‌هاي بسياري نيز روبرو شده و تلاش كرده است تا از آنها درس بگيرد. به گزارش ايسنا، مرحله بالايي موشك نسل بعدي «استارشيپ» (Starship) شركت «اسپيس‌ايكس» (SpaceX) چهارشنبه شب در تأسيسات استاربيس واقع در تگزاس به شكل يك گلوله آتشين بزرگ منفجر شد. اين موشك براي دهمين پرواز آزمايشي خود آماده مي‌شد. در اين حادثه كسي آسيب نديد. به نقل از ديجيتال ترندز، اين انفجار بزرگ، رويكرد جسورانه و تكراري اسپيس‌ايكس را در آزمايش موشك برجسته مي‌كند كه ناهنجاري‌ها را به جاي يك شكست آشكار، به عنوان يك فرصت يادگيري مي‌بيند. اين شركت فضايي كه در سال ۲۰۰۲ توسط «ايلان ماسك» (Elon Musk) تأسيس شد، به جاي تكيه صرف بر شبيه‌سازي‌ها يا بررسي‌هاي طولاني طراحي، ترجيح مي‌دهد قطعات موشك را به سرعت بسازد و آزمايش كند و از داده‌هاي جمع‌آوري‌شده براي اصلاح طرح‌هاي آينده بهره ببرد. اين رويكرد بدان معناست كه رويدادهاي تماشايي مانند آنچه كه روز چهارشنبه درباره استارشيپ رخ داد، قابل پيش‌بيني هستند. رويكرد بحث‌برانگيز اسپيس‌ايكس براي تسريع توسعه با كشف زودهنگام مسائل پيچيده طراحي شده است. لازم به ذكر است كه تقريباً همه آزمايش‌ها بدون سرنشين هستند و به گونه‌اي طراحي شده‌اند كه خطر را به حداقل برسانند و در عين حال، كسب اطلاعات را براي پيشبرد يك پروژه به حداكثر برسانند. در تضاد كامل با اسپيس‌ايكس، ناسا ايمني و قابليت اطمينان را در اولويت قرار مي‌دهد و در عين حال، چالش‌هاي سياسي بالقوه را نيز در نظر مي‌گيرد؛ به ويژه پس از فجايع گذشته مانند فجايع مربوط به شاتل‌هاي فضايي «چلنجر» و «كلمبيا». رويكرد متفاوت به اين معناست كه چرخه‌هاي توسعه ناسا كندتر و محتاطانه‌تر هستند و نظارت دقيق و قوانين تداركاتي را شامل مي‌شوند كه تكرار سريع را دشوار مي‌كند. ناسا برخلاف اسپيس ايكس قصد ندارد موشك‌ها را به سرعت حركت دهد يا به توليد انبوه برساند؛ در عوض بر مواردي مانند تحقيقات بلندمدت و ايمني انسان تمركز دارد. استدلال منتقدان اين است كه رويكرد موسوم به «سريع شكست بخور، سريع‌تر ياد بگير» اسپيس‌ايكس، خطراتي را هم براي ايمني و هم براي محيط زيست ايجاد مي‌كند؛ به‌ويژه هنگام آزمايش در نزديكي مناطق پرجمعيت يا اكوسيستم‌هاي حساس. برخي نگرانند كه اين حركت سريع، كارگران را نيز در معرض خطر قرار دهد و تضمين ايمني را براي قانون‌گذاران دشوارتر كند. خواه رويكرد اسپيس‌ايكس را دوست داشته باشيد خواه دوست نداشته باشيد، به نظر مي‌رسد اين شركت قصد دارد طبق معمول به كار خود ادامه دهد و وقتي همه‌چيز اشتباه پيش مي‌رود، ياد بگيرد كه چه كاري مي‌تواند انجام دهد. در ادامه به ۶ مامويت مي‌پردازيم كه نشان مي‌دهند اسپيس‌ايكس چگونه دوست دارد به مسير خود ادامه دهد.

پاستارشيپ، سال ۲۰۲۵

يك انفجار بزرگ، ماموريت پرواز موشك استارشيپ را در ۱۸ ژوئن ۲۰۲۵ نابود كرد. ايلان ماسك اين حادثه را «فقط يك خراش» توصيف كرد.

 فالكون ۹، سال ۲۰۱۶

موشك «فالكون ۹» (Falcon 9) اكنون وسيله نقليه باري اسپيس‌ايكس است كه تقريباً همه ماموريت‌هاي مداري آن را از جمله پروازهاي سرنشين‌دار از زمين به ايستگاه فضايي بين‌المللي و از آنجا به زمين انجام مي‌دهد، اما اين موشك هميشه به اين اندازه قابل اعتماد نبوده است. در سال ۲۰۱۶، يك حادثه‌ در جريان يك آزمايش معمول آتش استاتيك موشك فالكون ۹ رخ داد كه در حال آماده شدن براي پرتاب يك ماهواره ارتباطي بود.

استارشيپ، سال ۲۰۲۱

در آزمايش‌هاي ارتفاع بالاي فضاپيماي مرحله بالايي موشك استارشيپ، فضاپيما به ارتفاع حدود ۱۰ كيلومتري رسيد، اما پس از انجام دادن موفقيت‌آميز چندين مانور برنامه‌ريزي‌شده در طول پرواز ۶ دقيقه‌اي خود، به اندازه كافي سرعتش را كم نكرد و نتوانست جهت‌ درست را براي فرود پيدا كند.

فالكون ۹، سال ۲۰۱۵

موشك فالكون ۹ حدود دو دقيقه پس از پرتاب از پايگاه فضايي كيپ كاناورال در فلوريدا منفجر شد و يك فضاپيماي باري «دراگون» (Dragon) را كه به سمت ايستگاه فضايي بين‌المللي در حركت بود، نابود كرد. گفته شد اين نقص ناشي از يك پايه فولادي معيوب در مخزن اكسيژن مايع بوده است كه تحت فشار شكست و باعث شد گاز هليوم آزاد شود و مخزن را پاره كند.

 استارشيپ، سال ۲۰۲۳

در طول اولين آزمايش پرواز يكپارچه استارشيپ در آوريل ۲۰۲۳، اين موشك به چندين نقص در موتور دچار شد و در نهايت كنترل خود را از دست داد كه به نابودي عمدي آن پيش از رسيدن به مدار انجاميد. پيش از پرتاب، ايلان ماسك با گفتن اينكه موشك ۱۲۰ متري تنها ۵۰ درصد شانس رسيدن به مدار را دارد، انتظارات را تعديل كرده بود.

فالكون ۹، سال ۲۰۱۵

بخش كليدي سيستم پرواز فضايي اسپيس‌ايكس، قابليت استفاده مجدد از موشك‌هاست؛ به اين معني كه پس از حمل خدمه يا محموله به مدار، آنها را دوباره روي زمين فرود مي‌آورد. اگرچه اكنون اين مانور با تقويت‌كننده مرحله اول فالكون ۹ به كمال رسيده است، اما در روزهاي اوليه شكست‌هاي زيادي وجود داشت. رخداد سال ۲۰۱۵، يكي از اين شكست‌ها بود.