اينترنت ايران بين مرگ و زندگي

اينترنت ايران در ۴ روز اخير دچار اختلال شده و از روز پنجشنبه (۲۹ خرداد) به صورت كامل قطع بود و فقط شبكه داخلي در درسترس كاربران قرار داشت. پس از اين اختلالات، فاطمه مهاجراني، سخنگوي دولت با تاييد قطع دسترسي كاربران به اينترنت، اعمال اين محدوديت را با هدف «حفظ امنيت شهروندان و كشور» دانست. با وجود اين ‏روز گذشته از سوي برخي از كاربران ايراني اعلام شد كه دسترسي آنها به اينترنت ثابت برقرار شده؛ اما اينترنت همراه همچنان با محدوديت روبرو است. با وجود اين، جديدترين داده‌هاي نت‌بلاكس نشان مي‌دهد اتصال به اينترنت در ايران بار ديگر در حال قطع شدن است. 
با آغاز درگيري نظامي اسراييل و ايران، گزارش‌هاي مختلف مي‌گويند تلاش نيروهاي سايبري براي حمله به زيرساخت‌هاي ارتباطي و نظامي كشور به‌شدت افزايش يافته است. وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات ايران مي‌گويد محدوديت‌هاي اينترنتي به‌دليل «سوءاستفاده رژيم صهيونيستي از شبكه‌هاي ارتباطي براي اهداف نظامي» اعمال شده‌اند. حمله‌هاي سايبري مانند تلاش براي هك صداوسيما، حمله‌ به زيرساخت بانك سپه و نفوذ به حساب‌هاي كاربري صرافي نوبيتكس، نوعي تلاش براي اخلال در جريان اطلاعات و ايجاد ناامني رواني در جامعه قلمداد مي‌شود. به باور وزارت اطلاعات، محدودكردن دسترسي به اينترنت بين‌المللي به عنوان يك سپر دفاعي براي جلوگيري از نشت اطلاعات حساس و مديريت تهديدهاي سايبري عمل مي‌كند. روز گذشته (۳۱ خرداد) داده‌هاي نت‌بلاكس نشان ‌داد محدوديت در دسترسي به اينترنت پس از گذشت حدود ۶۲ ساعت، در حال رفع شدن و بازگشت به وضعيت عادي است. با وجود اين، نمودار جديدي كه نت‌بلاكس منتشر كرد، از بازگشت محدوديت دسترسي به اينترنت در ايران خبر داد. همچنين روز گذشته خبري مبني بر وصل شدن اينترنت بين‌الملل از ساعت ۲۰ شنبه منتشر شده بود كه يك منبع آگاه در وزارت ارتباطات و اطلاعات، اين موضوع را در گفت‌وگو با زوميت تكذيب كرد. كاربران ايراني مي‌گويند روند عادي شدن دسترسي به اينترنت ثابت از شب گذشته آغاز شده و كاربران مانند روزهاي عادي مي‌توانند به سايت‌ها و اپليكيشن‌ها دسترسي داشته باشند؛ اما اينترنت همراه همچنان با محدوديت روبرو است. اتصال بسياري از كاربران داخل كشور به اينترنت درحالي است كه مهاجراني روز جمعه ۳۰ خرداد با اشاره به قطع اينترنت گفت براي امنيت شهروندان و كل كشور تصميم به محدودسازي اينترنت گرفته‌اند. او با تأكيد براينكه امنيت موضوع اصلي است، دلايل قطع اينترنت را «حملات سايبري به زيرساخت‌هاي اساسي كشور»، «اختلال در عملكرد بانك‌ها»، «مديريت و كنترل پهپادها از طريق اينترنت»، «رد و بدل اخبار» و «هك يك صرافي رمزارزي» اعلام كرد. فاطمه مهاجراني همچنين در گفت‌وگوي تلويزيوني به مردم گفت: «در بستر اينترنت ملي هستيم. افرادي كه خارج از كشور نگران اطرافيان خود هستند از طريق پيام‌رسان‌هاي ملي از احوالشان مطلع شوند.» همچنين وزارت ارتباطات در اطلاعيه‌اي اعلام كرد با توجه به شرايط ويژه كشور و با تدابير مراجع‌ ذي‌صلاح، موقتا محدوديت‌هايي بر اينترنت كشور اعمال شده و با بازگشت وضعيت به حالت عادي، محدوديت‌هاي مذكور رفع مي‌شود‌. اين در حالي است كه «ايتا» و «بله» شب گذشته اختلال داشتند و بسياري از كاربران از نبودن امكان ثبت‌نام در آنها با استفاده از شماره‌ خارج از كشور خبر دادند. علاوه بر اين، برخي از كاربران از نبودن امكان اطلاع‌رساني به كاربران خارج از كشور براي دسترسي به اين پيام‌رسان‌ها انتقاد مي‌كنند.

 داده‌هاي نت بلاكس چه مي‌گويد؟

با وجود اين پس از آن، نت‌بلاكس اعلام كرد اينترنت ايران در حال بازگشت به حالت عادي است. سايت نت‌بلاكس كه وضعيت اينترنت را گزارش مي‌كند نوشته است: «معيارها نشان مي‌دهند كه پس از حدود ۶۲ ساعت قطعي تحميلي دولت، اتصال به اينترنت در ايران تا حدي برقرار شده است؛ با اين حال، سرويس در برخي مناطق همچنان ضعيف است و اتصال كلي همچنان پايين‌تر از سطح معمول است.» پس از گذشت حدود چهار روز از اعمال محدوديت بر اينترنت، از دقايق اوليه صبح شنبه ۳۱ خرداد ۱۴۰۴، كاربران زيادي در برخي از شهرها توانستند از طريق اپراتور ثابت به اينترنت متصل شوند. طبق گزارش اين كاربران، صبح روز گذشته، ايراني‌هاي زيادي توانستند با اينترنت ثابت به پلتفرم‌هاي مختلف و سكوهاي خارجي دسترسي پيدا كنند كه درحال حاضر در شهري همچون مشهد همچنان با اپراتور ثابت امكان اتصال به اينترنت ممكن است اما سايت‌هاي خارجي ازجمله لينكدين و سرويس‌هاي گوگل مانند جي‌ميل به‌كندي باز مي‌شود؛ درحالي كه كاربران گفته‌اند تا حدود ۸ و ۳۰ دقيقه صبح روز گذشته، اتصال به اينترنت با سرعت معمول همراه بوده است. از طرفي، برخي نيز با استفاده از ابزارهاي تغيير آي‌پي توانسته‌اند از پلتفرم‌هاي فيلترشده مانند شبكه اجتماعي ايكس و اينستاگرام استفاده كنند. همچنين داده‌هاي كلادفلر نشان مي‌دهد دسترسي كاربران ايران به اينترنت در ساعات اخير مجدداً در حال برقراري است. با اين توضيح كه از حوالي عصر چهارشنبه گذشته ۲۸ خرداد، اينترنت در سراسر كشور قطع شده بود و تنها امكان دسترسي به برخي وب‌سايت‌ها و پلتفرم‌هاي داخلي وجود داشت.  گفتني است چهار روز پيش، پس از بروز اتفاقاتي همچون حمله سايبري به زيرساخت بانك‌هايي از جمله سپه و پاسارگاد و اختلال در خدمات غيرحضوري آنها، اينترنت در كشور ملي شد و امكان برقراري تماس با افراد در خارج از ايران و دسترسي به بازارگاه‌هاي آنلاين در خارج از كشور ممكن نيست. داده‌هاي نت‌بلاكس نشان مي‌داد پس از بيش از ۶۲ ساعت قطعي تقريباً كامل اينترنت در سراسر ايران، ميزان اتصالات به حدود 60 درصد رسيده است. هرچند به نظر مي‌رسد مجددا ميزان قطع اينترنت شدت گرفته است. داده‌هاي اين سازمان نشان مي‌داد ميزان اتصالات اينترنتي ايران كه روز چهارشنبه، 28 خرداد، به كمتر از ۳ درصد سطح عادي رسيده بود، ديروز تا حدود ۶۰ درصد بازگشته است. بنابراعلام صفحه رسمي نت‌بلاكس در شبكه اجتماعي ايكس، كيفيت و پوشش خدمات همچنان در سطح پايين‌تري نسبت به شرايط عادي قرار دارد. با اين حال پس اين كاهش محدوديت‌ها، ميزان قطع اينترنت در ايران دوباره شدت گرفته است. طبق نمودار منتشر شده در شبكه اجتماعي ايكس، ميزان دسترسي به اينترنت به نصف حوالي ظهر روز گذشته كاهش يافته. كاربران زيادي نيز گزارش كرده‌اند كه دسترسي‌شان به اينترنت قطع شده است.