قوانین بورس در شرایط جنگی

شهیر محمدنیا، کارشناس بازار سرمایه برای بازار نوشت: طبق قوانین رسمی ایران تعطیلی یا محدود‌سازی بورس در شرایط جنگی و اضطراری براساس ماده ۳۲ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱۳۸۴) سازمان بورس می‌تواند در شرایط اضطراری معاملات تمام یا بخشی از بازار را تا مدت سه روز کاری متوقف کند. 
تمدید این مدت منوط به تصویب شورای‌عالی بورس
در آیین‌نامه اجرایی ماده ۳۲ (مصوب (۱۳۹۰) تصریح شده است که سازمان می‌تواند به دلایل امنیتی نظامی بلایای طبیعی تهدید علیه امنیت ملی یا بی ثباتی شدید اقتصادی بازار را موقتاً تعطیل کند.
این تعطیلی می‌تواند شامل تمام یا بخشی از بازار (نظیر بازار اول، دوم فرابورس، صندوق ها و...) باشد. انتشار عمومی خبر تعطیلی باید توسط سازمان بورس یا نهادهای وابسته رسمی انجام شود و زودتر باید در این رابطه اطلاع‌رسانی کنند.
در شرایط اضطراری چه ابزارهایی دراختیار سازمان بورس قرار دارد؟
در شرایط خاص مانند جنگ یا تنش‌های نظامی سازمان بورس ترجیح می‌دهد بازار را فعال نگه دارد ولی با محدودسازی شدید معاملات این اقدامات‌شامل:
کاهش دامنه نوسان به حداقل (مثلاً) تعیین حجم مبناهای محافظه‌کارانه‌تر برای جلوگیری از هیجان مصنوعی در قیمت. توقف کوتاه‌مدت یا بازگشایی تدریجی برخی نمادها (با اولویت نمادهای حساس یا وابسته به اقتصاد کلان).
ممنوعیت معاملات الگوریتمی یا نوسانی در برخی نمادها برای جلوگیری از دست کاری قیمت تجربه سال ۱۴۰۳ درگیری محدود ایران و رژیم صهیونسیتی)
بازار باز ماند اما با دامنه نوسان محدود به ۱ و ۲٪در صندوق‌ها. هیچ تعطیلی رسمی در آن دوره اعمال نشد، اما معاملات به شدت کنترل شده بود.
دامنه نوسان احتمالاً کاهش می یابد (۱) برای سهام و ۲ برای صندوق‌ها انتظار می‌ر‌ود بازار با جو روانی منفی، صف های فروش و کاهش نقدشوندگی آغاز شود.
اما طبق سابقه جهانی، بازارها پس از شوک اولیه پایداری نسبی و حتی بازگشت قیمتی را تجربه کرده‌اند (نمونه: بازار بورس اوکراین و روسیه).
در شرایط فعلی که بدترین سناریو است اگر وزنی از طلا در سبد برای محافظت ریسک سیستماتیک عمل کرده باشید اکنون جای ترس و نگرانی نیست و حتما با توجه به رشد طلا و محدود شدن ریزش سهام حتما زیان نخواهید کرد. البته بعد از مدتی و فروکش کردن هیجانات بازار به تعادل باز خواهد گشت. درنهایت شاید تعطیلی چند روزه بازار را تجربه کنیم که البته توصیه نمی‌کنم چون یکی از قابلیت‌های اصلی بازار نقد شوندگی آن است.
از طرفی خیلی از افراد به دلایل مختلف نیازمند نقد کردن خواهند بود اما در شرایط فعلی چند روز تعطیلی نیز زیاد جای انتقاد نخواهد داشت. البته حتما با اعمال محدودیت‌های سازمان بورس شاهد یخ‌زدگی و فریز شدن بازار خواهیم بود و عملا نقد شوندگی نخواهیم داشت اما هر چه زودتر باید با قوانین بازار را به شرایط نرمال سوق داده شود.