شليك به قلب اسراييل

 وال‌استريت در پايان هفته‌اي پرتنش، شاهد يكي از تندترين سقوط‌هاي ماه‌هاي اخير بود. حمله موشكي ايران در واكنش به حملات اسراييل نه تنها بازارهاي جهاني را شوكه كرد بلكه اغلب بازارهارا در شوك و سقوط فرو برود.
بامداد جمعه؛ در پي شليك موشك از خاك ايران به سمت اسراييل، انفجارهايي در آسمان تل‌آويو و اورشليم به وقوع پيوست. آژير خطر در سراسر مناطق اسراييلي به صدا درآمد و رسانه‌هاي بين‌المللي به سرعت اين رويارويي بي‌سابقه را در صدر اخبار قرار دادند. سخنگوي ارتش اسراييل با تأييد شليك‌ موشك‌ها، صحنه را نقطه عطفي در بحران منطقه توصيف كرد. اين واكنش، پاسخ مستقيمي به حملات قبلي اسراييل تلقي شد؛ حملاتي كه به گفته مقامات تل‌آويو با هدف تضعيف توان هسته‌اي و موشكي ايران انجام گرفت.
همزمان با تشديد بي‌سابقه تنش‌ها در منطقه خاورميانه، بازارهاي مالي بين‌المللي نيز متلاطم شدند و شاخص‌هاي بورسي امريكا تحت تأثير مستقيم اين اتفاق سقوط كم‌سابقه‌اي را تجربه كردند.

   سقوط شاخص‌ها و فرار سرمايه‌گذاران

در نخستين ساعات معاملات روز جمعه، بازارهاي سهام ايالات متحده با امواج خروشان فروش روبرو شدند. شاخص S&P 500 با افت ۱.۱۳ درصدي به سطح ۵۹۷۶.۹۷ واحد رسيد؛ شاخص نزدك ۱.۳۰ درصد و داو جونز ۱.۷۹ درصد سقوط را ثبت كردند. اين ارقام، در يك روز معاملاتي، نشان از شوك اعتنابرانگيز رواني به بازار داشت. افزون بر آن، حجم معاملات سهام نيز با ثبت نرخ ۱۷.۹ ميليارد سهم، اندكي پايين‌تر از ميانگين ۲۰ روزه خود (۱۸.۲ ميليارد سهم) قرار گرفت؛ نشانه‌اي ديگر از احتياط سرمايه‌گذاران و تمايل به خروج از دارايي‌هاي پرريسك.در هفته منتهي به اين رويداد و بر بستر تحولات ژئوپوليتيكي، S&P 500 در مجموع ۰.۴ درصد، نزدك ۰.۶ درصد و داو جونز ۱.۳ درصد افت را تجربه كردند و تمام دستاوردهاي كوتاه‌مدت بازارها زير سوال رفت.

   سقوط هواپيمايي‌ها، اوج دفاعي‌ها و جهش انرژي

تركش بحران به سرعت به بخش‌هاي متنوع بازار نيز رسيد. با صعود ناگهاني نفت خام و اوج‌گيري احتمالي قيمت سوخت، سهام شركت‌هاي هواپيمايي سقوط آزاد را تجربه كرد: دلتا ايرلاينز ۳.۸ درصد، يونايتد ايرلاينز ۴.۴ درصد و امريكن ايرلاينز ۴.۹ درصد فرو نشستند. نگراني از افزايش هزينه‌ سوخت و اختلال بالقوه در پروازها به دليل خطرات منطقه‌اي، زمينه اين سقوط را فراهم كرد. در مقابل، سهام شركت‌هاي انرژي و صنايع دفاعي با استقبال خريداران روبرو شد. هر سهم اكسون موبيل ۲.۲ درصد و دايموندبك انرژي ۳.۷ درصد رشد كردند. نفت برنت و وست‌تگزاس اينترمديت نيز هر دو بيش از ۷ درصد افزايش يافتند؛ و در لحظاتي، قيمت هر بشكه نفت WTI تا نزديكي ۷۴ دلار پيش رفت. تقاضا براي دارايي‌هاي امن باعث شد قيمت طلا به بالاترين سطح دو ماه گذشته برسد. شركت‌هاي دفاعي چون لاكهيد مارتين، RTX و نورثروپ گرومن هر يك رشد بيش از ۳ درصد را ثبت كردند؛ بازاري كه با افزايش تنش نظامي، سودآوري اين شركت‌ها را حتمي‌تر مي‌داند.

   ترس از جنگ تمام‌عيار و تهديد تنگه هرمز

تحليلگران نسبت به احتمال ورود منطقه به فاز جنگي بي‌پايان هشدار داده‌اند. الياس حداد، استراتژيست ارشد بازار در شركت Brown Brothers Harriman، تاكيد كرد: «اگر اين روند به بسته شدن تنگه هرمز - شاهرگ حياتي عبور يك‌سوم نفت جهان ــ منتهي شود، بازارهاي جهاني با بحراني غيرقابل مهار روبرو خواهند بود.» او يادآور شد كه صرف وحشت از احتمال رخداد چنين سناريويي، ريسك‌گريزي را در تصميمات سرمايه‌گذاران غالب كرده و فشار فروش را تصاعدي ساخته است.

   از حمله هوايي تا لغو مذاكرات

سهم اندك امريكا در مديريت بحران نيز به ابهامات افزوده است. پس از شروع حملات متقابل، ايالات متحده اعلام كرد هيچ كمك مستقيمي به اسراييل ننموده است؛ موضعي كه مي‌تواند پيامدهايي بلندمدت در بازارهاي مالي و امنيت منطقه‌اي داشته باشد. همزمان، تلويزيون دولتي ايران مشاركت اين كشور در ششمين دور مذاكرات هسته‌اي با امريكا را كه براي آخر هفته برنامه‌ريزي شده بود، منتفي اعلام كرد. اين تحول، اميد به كاسته شدن از تنش را نيز به حداقل رساند و بر آتش ريسك ژئوپليتيكي در بازارها دميد.

   افت تكنولوژي و نگراني در بازار نرم‌افزار

سهام شركت ادوبي كه با نرم‌افزار فتوشاپ شناخته مي‌شود، بيش از ۵.۳ درصد سقوط را ثبت كرد. علل اصلي اين افت، نگراني‌هاي پيرامون كندي پذيرش هوش مصنوعي در اين شركت و زير سوال رفتن رشد درآمد در سال جاري بود؛ نشانه‌اي از آنكه سرمايه‌گذاران در فضاي پرريسك فعلي، به دنبال بهانه براي خروج از سهم‌هاي پرارزش هستند. در مقابل، غول صنايع نيمه‌هادي چون انويديا و ساير شركت‌هايي كه موجب رشد بازار پس از افت آوريل بودند، اين‌بار متاثر از فضاي منفي، در موج ريزش، همراهي كردند.
به موازات افزايش ريسك‌هاي ژئوپليتيكي، استقبال از دارايي‌هاي امن سبب رشد كم‌سابقه قيمت طلا شد و سرمايه‌گذاراني كه از سهام فرار مي‌كردند به سرعت به بازار كالاهاي بنيادين و اوراق خزانه پناه بردند.

   اولتيماتوم ترامپ و فضاي مبهم ديپلماسي

در اوج بي‌ثباتي‌ها، دونالد ترامپ، رييس‌جمهور پيشين امريكا، با انتشار چندين پست در شبكه اجتماعي خود، به ايران هشدار داد كه يا بر سر ميز مذاكره بازگردد يا براي حملات گسترده‌تر آماده باشد. ترامپ با اشاره به اولتيماتوم شصت‌روزه‌اي كه دو ماه پيش خطاب به تهران صادر كرده بود، نوشت: «امروز روز شصت‌و‌يكم است؛ ايران بايد توافق كند و آنچه را كه از امپراتوري‌اش باقي مانده باشد، حفظ كند.» اين مواضع، نه‌تنها به افزايش التهابات سياسي افزود، بلكه اميدها به هر گونه توافق هسته‌اي جديد را نيز كمرنگ‌تر كرد.

   تابلوهاي بازار: اعداد قرمز و اتفاقات اثرگذار

داو جونز؛ پس از سقوط ۷۶۹.۸۳ واحدي (۱.۷۹ درصد)، با رقم ۴۲,۱۹۷.۷۹ واحد معاملات را بست. &P 500؛ با افت ۱.۱۳ درصدي در ۵۹۷۶.۹۷ واحد ايستاد. نزدك كامپوزيت؛ با كاهش ۱.۳۰ درصدي به ۱۹,۴۰۶.۸۳ واحد رسيد. در مجموع هفته، S&P 500، ۰.۴ درصد، نزدك ۰.۶ درصد و داو جونز ۱.۳ درصد افت كردند. در بخش صنعت، ۱۰ مورد از ۱۱ گروه عمده S&P 500 افت داشتند كه سنگين‌ترين ريزش از آن شاخص مالي (۲.۰۶ درصد) و فناوري اطلاعات (۱.۵ درصد) بود.

   اميد مصرف‌كنندگان و تحليل بازار مسكن

 بر اساس نظرسنجي دانشگاه ميشيگان، احساسات مصرف‌كنندگان در ماه ژوئن جهشي چشمگير يافت و شاخص به ۶۰.۵ رسيد كه فراتر از برآوردهاي كارشناسان داوجونز است. اما اين آمار مثبت، نتوانست هم‌زمان ترس و عطش خروج از بازارهاي پرريسك را كاهش دهد. در حوزه مسكن، بانك سيتي با اشاره به ركود بازار، رتبه خريد سهام شركت شروين-ويليامز را به حالت خنثي كاهش داد و هدف قيمتي آن را تعديل كرد. هر چند سهام اين شركت از ابتداي سال بيش از ۵.۷ درصد رشد كرده بود، تحليلگران آينده آن را پرريسك ارزيابي كردند و پيش‌بيني كردند نهايتاً حداكثر ۸ درصد رشد ديگر نصيب سهامداران شود. همزمان با گسترش جنگ لفظي و واقعي در خاورميانه و ريسك‌هاي بالاي اختلال عرضه انرژي، بورس‌هاي عمده جهان وارد فاز تدافعي شدند. سرمايه‌گذاران خرد و نهادي براي محافظت از دارايي‌هاي خود، بازارهاي پرريسك را ترك كردند و عمدتاً به دارايي‌هاي امن همچون طلا و اوراق خزانه كوچ كردند. ادامه افزايش قيمت نفت و طلا و همزمان سقوط سهام شركت‌هاي معظم امريكايي، بيانگر آن است كه بازارها فعلاً چشم‌انداز مثبتي ترسيم نمي‌كنند و هرگونه اميدواري به ثبات مالي، وابسته به فروكش كردن سريع‌تر درگيري‌ها و بازگشت احتمالي طرفين به ميز مذاكرات هسته‌اي خواهد بود؛ امري كه با توجه به شرايط پيچيده سياسي و نظامي در منطقه، در كوتاه‌مدت دور از انتظار به‌نظر مي‌رسد. (قيمت نفت درحال نوسان است و در نخستين ساعات حمله قيمت كاهشي و پس از آن افزايشي شد و ممكن مجدد اين درصدقيمت‌ها تغيير كند.)