حذف فرش ايراني از بازارهاي جهاني

تعادل|

طي سال‌هاي اخير، به دليل تحريم‌هاي ظالمانه امريكا و همچنين برخي قوانين دست‌وپاگير در حوزه فرش دستباف و كاستي‌هايي در حوزه مديريت و توسعه اين بخش، شاهد افت قابل‌توجهي در جايگاه جهاني فرش ايراني بوديم. به‌طوريكه بنابر آمارها ميزان صادرات 2 ميليارد دلاري فرش ايران به 41 ميليون دلار در سال 1403 كاهش يافته است. هرچند رييس مركزي ملي فرش مي‌گويد: عدد ۴۰ ميليون دلاري براي صادرات فرش دستباف، واقعي نيست چرا كه فرش دستباف به صورت چمداني و مسافري هم صادر مي‌شود. اما مشكل فقط به اينجا ختم نمي‌شود، بسياري از صادركنندگان به كشورهاي اروپايي فرش صادر كردند و به خاطر شرايط تحريمي و قوانين كشورمان به مشكل برخورده‌اند كه و اكنون حساب‌هاي آنان بلوكه شده است؛ همچنين عده‌اي فرش‌هاي موزه‌اي در خارج از كشور دارند كه اجازه بازگشت اين فرش‌ها به ايران وجود ندارد و اين امر به نفع كشور خارجي است. قاچاق فرش از افغانستان به ايران و مهاجرت رفوگران ايراني به تركيه و ارزآوري 500 ميليون دلاري براي اين كشور از ديگر چالش‌هاي جدي اين حوزه است. اگرچه اين موارد در سال‌هاي اخير مدام مطرح شده، اما تا كنون اقدام يا برنامه جدي براي احياي صنعت فرش دستباف ايران صورت نگرفته و اقدام دولت‌ها تنها معطوف به تعطيلي شوراي عالي فرش يا احياي آن شده است.

افت جايگاه جهاني فرش ايراني

به گزارش «تعادل»، رييس مركز ملي فرش ايران در اين نشست ضمن اشاره به پيشينه تاريخي فرش دستباف ايراني اظهار كرد: فرش دستباف ايران با قدمتي چند هزار ساله، همواره نقش مهمي در فرهنگ، هنر، اشتغال‌زايي و توليد ايفا كرده و در دوران شكوفايي خود توانست جايگاه نخست جهان را از نظر صادرات به خود اختصاص دهد. در مقطعي صادرات فرش دستباف ايران به بيش از دو ميليارد دلار رسيد، كه اين يك سابقه درخشان براي كشور ماست.

زهرا كماني در تشريح موانعي كه در سال‌هاي اخير اين صنعت را با چالش مواجه كرده است، گفت: متأسفانه طي سال‌هاي اخير، به دليل تحريم‌هاي ظالمانه امريكا و همچنين برخي قوانين دست‌وپاگير در حوزه فرش دستباف و كاستي‌هايي در حوزه مديريت و توسعه اين بخش، شاهد افت قابل‌توجهي در جايگاه جهاني فرش ايراني بوديم. كماني در خصوص فرآيند نام‌گذاري روز ملي فرش دستباف، خاطرنشان كرد: در ۹۲ مين جلسه شوراي مشترك مركز ملي فرش ايران و بخش خصوصي استان اصفهان، پيشنهاد ثبت يك روز به عنوان «روز ملي فرش» مطرح شد؛ پس از پيگيري‌هاي مستمر و طرح موضوع در شوراي فرهنگ عمومي كشور، نهايتاً روز ٢٠ خرداد ماه، همزمان با روز جهاني صنايع‌دستي، به عنوان روز ملي فرش دستباف ايران به تصويب رسيد. اين اتفاق، يك برگ برنده براي فعالان اين حوزه و ايرانياني است كه همواره فرش را يكي از نمادهاي اصيل فرهنگ خود مي‌دانند. كماني از برگزاري مراسم جشن روز ملي فرش خبر داد و گفت: اين مراسم فردا (سه‌شنبه ٢٠ خرداد ماه) ساعت ۱۸ در موزه فرش ايران برگزار خواهد شد و از سفراي كشورهاي مختلف دعوت به عمل آمده است. موزه فرش ايران تنها موزه تخصصي فرش در جهان است و آثار بي‌نظيري از هنرمندان ايراني را در خود جاي داده است. متأسفانه بسياري از ايرانيان اين موزه را نديده‌اند، در حالي كه گردشگران خارجي براي ديدن اين آثار به كشور ما سفر مي‌كنند. وي تصريح كرد: بايد استفاده از فرش ايراني را از خانه‌هاي خود آغاز كنيم. فرش، هم‌زمان كالايي فرهنگي، هنري و كاربردي است؛ زماني فرش ايراني به عرش رسيد كه در خانه‌هاي ايراني بود. اگر قرار است فرش ما همچنان نماد فرهنگ و اصالت باشد، بايد خود ما نخستين مصرف‌كنندگان آن باشيم. به گفته اين مقام صنعتي، يكي از بخش‌هاي شاخص مراسم روز ملي فرش، رونمايي از يك فرش نفيس با طرح شاهنامه است كه اين فرش طي ١٠ سال با تكنيك‌هاي خاص بافته شده، در اين مراسم قيچي و چله‌بري خواهد شد. همچنين پنج فرش نفيس متعلق به دوره قاجار كه از مخزن موزه استخراج شده‌اند، به نمايش عمومي درمي‌آيند. ضمن اينكه از ساعت ۲۰ امشب، نمادها و المان‌هاي فرش ايراني بر روي برج آزادي به نمايش درمي‌آيد و براي نخستين‌بار نورافشاني به مناسبت روز ملي فرش انجام مي‌شود. كماني ضمن اشاره به كمپين آگاهي‌رساني و تبليغات محيطي، خاطرنشان كرد: كمپيني براي معرفي مناطق مختلف قاليبافي كشور راه‌اندازي شده است و با همكاري شهرداري، تابلوهاي تبليغاتي شهري به نمايش فرش ايراني اختصاص يافته‌اند. اميدواريم اين گام، آغاز حركت تازه‌اي براي احياي جايگاه فرش دستباف ايران باشد و ما نيز به عنوان خادمان اين حوزه، بتوانيم نقش موثري در توسعه اين صنعت ايفا كنيم.

افت قابل توجه صادرات فرش

رييس شوراي عالي راهبري فرش دستباف كشور در نشست خبري بزرگداشت روز ملي فرش دستباف ايران در اظهاراتي گفت: رويكرد جديد اين شورا توجه به حضور فعالان اقتصادي و حل مسائل صنعت فرش است بايد تغيير نگاه‌ها صورت گيرد و دولت بايد به سمت وظايف حاكميتي و تنظيم‌گري برود در غير اين صورت رونق توليد و تجارت در حوزه فرش را نخواهيم داشت. يحيي آل اسحاق افزود: در صورتي كه دولت در چهار حوزه سياست‌گذاري، هدايت، نظارت و پشتيباني حركت كند بقيه مسير توسط صنعتگران و فعالان بنيان‌هاي اقتصادي كشور به سمت جهش است. رييس شوراي عالي راهبري فرش دستباف كشور با بيان اينكه كل صادرات فرش ۴۰ ميليون دلار است، گفت: مشكل در تخصيص ارز داريم بانك مركزي بايد توجه ويژه‌اي به صنعت فرش داشته باشد. وي عنوان كرد: اكنون بسياري از صادركنندگان به كشورهاي اروپايي فرش صادر كردند و به خاطر شرايط تحريمي و قوانين كشورمان به مشكل برخورده‌اند كه و اكنون حساب‌هاي آنان بلوكه شده است همچنين عده‌اي فرش‌هاي موزه‌اي در خارج از كشور دارند كه اجازه بازگشت اين فرش‌ها به ايران وجود ندارد و اين امر به نفع كشور خارجي است. رييس شوراي عالي راهبري فرش دستباف كشور با بيان اينكه فرش هنر ايراني است، گفت: فرش از محدود موضوعاتي است كه همه اقوام و جغرافياي كشور در آن شريك هستند محروم‌ترين جاهاي كشور درآمد و زندگي خود را با فرش سپري كردند. او ادامه داد: در اوايل دهه ۷۰ خورشيدي ۲ ميليارد دلار صادرات فرش داشتيم و ۲ ميليون نفر در حوزه صنعت فرش مشغول بودند اما اكنون اين آمار صادراتي كاهش يافته است. مشاور عالي وزير صمت افزود: در حال حاضر صادرات فرش دستباف به ۴۰ ميليون دلار رسيده است.

از مهاجرت رفوگران جلوگيري مي‌شود

محمدصادق مفتح نيز در اين نشست اظهار كرد: اقداماتي در حوزه رفع موانع صنعت فرش دستباف شروع شده است كه توسط شوراي عالي فرش در وزارت صمت پيگيري مي‌شود.

وي افزود: به دنبال تسهيل‌گري در حوزه بازگشت ارز حاصل از صادرات فرش هستيم چراكه توسعه توليد و رونق فرش از مسير تسهيل‌گري در صادرات فرش مي‌گيرد. جانشين وزير صمت در امور بازرگاني با بيان اينكه از مهاجرت رفوگران جلوگيري مي‌شود، گفت: با رسيدگي به مشكلات اين صنف موانع را رفع خواهيم كرد. مفتح عنوان كرد: تقويت و حمايت از صنعتگران فرش در رأس برنامه‌هاي وزارت صمت است به گونه‌اي كه سياست‌هاي وزارت صمت در دولت چهاردهم، ارتقاي جايگاه تشكيلاتي فرش از جمله مركز ملي فرش بود.

جانشين وزير صمت در امور بازرگاني ادامه داد: از ساعت ۲۰ امشب، نمادها و نشانه‌هاي فرش ايراني روي برج آزادي به نمايش درمي‌آيد و براي نخستين‌بار نورافشاني به مناسبت روز ملي فرش انجام مي‌شود. مفتح به مشكلات صنعت فرش اشاره كرد و گفت: صنعت با چالش مواجه شده است و طي سال‌هاي اخير، به دليل تحريم‌هاي ظالمانه امريكا و همچنين برخي قوانين دست‌وپاگير در حوزه فرش دستباف و كاستي‌هايي در حوزه مديريت و توسعه اين بخش، شاهد افت قابل‌توجهي در جايگاه جهاني فرش ايراني بوديم.