بنزين، قرباني جاده‌هاي داغ تابستان!
با شروع تعطيلات تابستاني، جاده‌ها شلوغ مي‌شوند، خانواده‌ها راهي سفر مي‌شوند و پمپ‌بنزين‌ها به محل‌هاي پرتردد و پرازدحام تبديل مي‌شوند. اين روزها مصرف بنزين در كشور به شكل چشم‌گيري افزايش يافته و به يكي از نگراني‌هاي اصلي در حوزه انرژي و اقتصاد تبديل شده است.
با شروع تعطيلات تابستاني، جاده‌ها شلوغ مي‌شوند، خانواده‌ها راهي سفر مي‌شوند و پمپ‌بنزين‌ها به محل‌هاي پرتردد و پرازدحام تبديل مي‌شوند. اين روزها مصرف بنزين در كشور به شكل چشم‌گيري افزايش يافته و به يكي از نگراني‌هاي اصلي در حوزه انرژي و اقتصاد تبديل شده است.
به گزارش خبرنگار «تعادل»، ميانگين مصرف روزانه بنزين در تعطيلات تابستاني ۱۴۰۴ به بيش از ۱۲۵ ميليون ليتر در روز رسيده كه ركوردي بي‌سابقه در سال‌هاي اخير محسوب مي‌شود. اين در حالي است كه ظرفيت پالايش كشور حدود ۱۰۵ تا ۱۱۰ ميليون ليتر در روز است و مابه‌التفاوت، يا با واردات يا با فشار مضاعف به پالايشگاه‌ها جبران مي‌شود.
بيشترين رشد مصرف بنزين معمولا در روزهاي پايان هفته، تعطيلات رسمي و به‌ويژه تعطيلات تابستاني رخ مي‌دهد. با توجه به سبك زندگي خانوار ايراني و گرايش به سفرهاي جاده‌اي، به‌ويژه در فصل تابستان، اين روند قابل پيش‌بيني است.
سفر به شهرهاي شمالي، مناطق گردشگري غرب و جنوب كشور، باعث افزايش چند ده ميليوني تردد خودرو در جاده‌ها مي‌شود. هرچه فاصله شهر مقصد بيشتر باشد و مدت اقامت كوتاه‌تر، تعداد سفرها در طول تابستان بالاتر مي‌رود و همين موضوع مصرف سوخت را چندبرابر مي‌كند.
از سوي ديگر، با ثابت ماندن قيمت بنزين يارانه‌اي و آزاد، حجم يارانه پنهان انرژي به‌طرز نگران‌كننده‌اي افزايش يافته است. كارشناسان معتقدند اگر اصلاحاتي در مصرف و قيمت‌گذاري صورت نگيرد، اقتصاد كشور با چالش جدي در حوزه انرژي مواجه خواهد شد.
جالب اينجاست كه بخش عمده‌اي از بنزين مصرفي در تعطيلات تابستاني با نرخ يارانه‌اي ارايه مي‌شود. يعني مردم بنزيني را مصرف مي‌كنند كه در واقع هزينه واقعي‌اش چند برابر مبلغ پرداختي است. در فاصله روزهاي ۱۲ تا ۱۷ خرداد امسال، بيش از ۸۰۱ ميليون ليتر بنزين در كشور توزيع و مصرف شد كه بر اين اساس، ميانگين مصرف روزانه بنزين در اين بازه زماني از ۱۳۳ ميليون ليتر فراتر رفت. به گزارش وزارت نفت، مصرف بنزين كشور در تعطيلات هفته گذشته با افزايش سفرهاي بين شهري افزايش محسوسي داشته است، به‌گونه‌اي كه مصرف بنزين در روزهاي دوازدهم خرداد ۱۳۱.۶، سيزدهم خرداد ۱۴۳.۵، چهاردهم خرداد ۱۳۸.۸، پانزدهم خرداد ۱۳۸.۸، شانزدهم خرداد ۱۱۹.۶ و هفدهم خرداد ۱۲۹.۱ ميليون ليتر گزارش شده كه در اين ميان، بيشترين آمار مصرف براي روز ۱۳ خرداد با رقم ۱۴۳.۵ ميليون ليتر بوده است.
بر اساس اين گزارش، در مجموع ۸۰۱ ميليون و ۴۰۰ هزار ليتر بنزين در اين ۶ روز (۱۲ تا ۱۷ خرداد) مصرف شده و ميانگين مصرف بنزين در اين مدت به ۱۳۳ ميليون و ۵۰۰ هزار ليتر افزايش يافته است. اين در حالي است كه ميانگين مصرف روزانه بنزين كشور در فاصله ۲۱ روز ايام تعطيلات نوروز امسال (۲۵ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۵ فروردين ۱۴۰۴) نيز در مجموع ۱۳۴ ميليون و ۵۰۰ هزار ليتر گزارش شده بود كه حكايت از مصرف بالاي بنزين در تعطيلات نيمه خرداد دارد.
با وجود حجم زياد توليد در كشور وجود ناترازي بنزين و فرآورده ازجمله چالش‌هاي اصلي در كشور است، چراكه ميانگين شدت مصرف انرژي در ايران ۲ برابر ميانگين مصرف انرژي در جهان است و افزايش ۲۰درصدي مصرف سوخت خودروهاي داخلي به نسبت خودروهاي منطبق با استاندارد جهاني، وجود ترافيك، توسعه نيافتن حمل‌ونقل عمومي، قاچاق فرآورده ازجمله عوامل افزايش مصرف بنزين در كشور است.آن‌طور كه اعلام شده متوسط رشد سالانه مصرف بنزين از ابتداي انقلاب تا سال ۱۴۰۲ حدود ۵ درصد بوده و در چهار سال گذشته مصرف بنزين ۱۰ درصد رشد داشته و بر اساس پيش‌بيني‌ها با ادامه اين روند تا سال ۱۴۰۷ مصرف بنزين به روزانه ۱۷۰ ميليون ليتر مي‌رسد. استفاده نكردن از فناوري‌هاي تازه در صنعت خودروسازي از عوامل مهم ناترازي انرژي در كشور است و هم‌اكنون طبق نظر كارشناسان خودروهايي به مردم عرضه مي‌شود كه مطابق استانداردهاي جهاني نيست و مصرف بنزين بسيار بالاتري نسبت به خودروهاي ساخته‌شده در كشورهاي پيشرفته دارد، افزون بر آن مصرف چندبرابري خودروهاي فرسوده و قاچاق سوخت نيز از عوامل بالاي مصرف بنزين در ايران است.سرانه مصرف بنزين در ايران هم‌اكنون چهار ليتر در روز است كه بالاتر از متوسط جهاني (سه ليتر در روز) است و اگر روند كنوني رشد مصرف بنزين ادامه يابد، ناترازي بنزين تا سال ۱۴۰۷ بيش از ۱۶ ميليارد دلار در سال ارزبري خواهد داشت.