افزايش تعداد بيماران گواهي حذف سرخك ايران را باطل مي‌كند
افزايش آمار ابتلا به سرخك در كشور به مرز هشدار رسيده و همين مساله باعث شده تا كارشناسان اين حوزه در نشستي تخصصي راه‌هاي پيشگيري از اين بيماري را مورد بررسي قرار بدهند
ثبت هزار مورد ابتلا به سرخك در ماه دوم سال جاري
افزايش آمار ابتلا به سرخك در كشور به مرز هشدار رسيده و همين مساله باعث شده تا كارشناسان اين حوزه در نشستي تخصصي راه‌هاي پيشگيري از اين بيماري را مورد بررسي قرار بدهند. اما سوال اينجاست كه چه اتفاقي باعث شد تا با شيوع دوباره سرخك در كشور مواجه باشيم. برخي كارشناسان بر اين عقيده‌اند كه ورود بي‌ضابطه پناهجويان كشورهاي همسايه به ايران، پاندمي كرونا، كمبود منابع مالي و باورهاي غلط درباره واكسن باعث ايجاد اختلال در پوشش ۹۵ درصدي واكسيناسيون سرخك در كشور و افزايش آمار اين بيماري شده است. سال گذشته نيز ۶۰۳ مورد ابتلا شناسايي و تأييد شد. موضوعي كه مي‌تواند تاييديه ايران را باطل كند. چراكه اين تأييديه دايمي نيست و استمرار اعتبار آن نيازمند پايش سالانه و مهار سريع طغيان‌ها است.
هر بيمار مي‌تواند ۸ تا ۱۰ نفر را مبتلا كند
سرخك، يك بيماري ويروسي بسيار مسري است. به‌طوري كه هر فرد مبتلا مي‌تواند ۸ تا ۱۰ نفر ديگر را هم مبتلا كند. اين ويروس عمدتاً از طريق قطرات تنفسي يا تماس مستقيم با ترشحات (عطسه و سرفه) فرد مبتلا منتقل مي‌شود و علائم آن شامل تب بالا، بثورات يا جوش‌هاي پوستي (حتي در كف دست‌ها)، سرفه، آبريزش بيني و التهاب چشم است و مي‌تواند موجب مرگ فرد مبتلا شود. معاون وزير بهداشت طي روزهاي گذشته در گفت‌وگو با رسانه‌ها درمورد افزايش آمار اين بيماري در كشور هشدار داد و گفت: پوشش ضعيف واكسيناسيون در كشورهايي مثل افغانستان و پاكستان، مهم‌ترين عامل تهديد سلامت جمعيت ايران در برابر سرخك است. پوشش واكسيناسيون در كشور ما بين ۹۵ تا ۹۸ درصد است اما پوشش واكسيناسيون در اين چند كشور كم و شيوع سرخك بسيار بالا است و همين منجر به ورود ويروس به ايران و طغيان‌هاي پراكنده در بعضي از استان‌ها شده است. عليرضا رييسي، چالش جدي در مسير حذف سرخك از كشور را افزايش جمعيت اتباع، نبود اطلاعات دقيق از پراكندگي آنها، كمبود منابع مالي براي پوشش جمعيت پرخطر، باورهاي غلط درباره واكسن و مقاومت دربرابر آن و همچنين نبود امكان ايزولاسيون در بيمارستان‌هاي كشور به‌خصوص بيمارستان‌هاي مناطق جنوب شرق كشور عنوان كرد؛ مناطقي كه هم پارسال و هم امسال بيشترين موارد ابتلا را داشتند.
اختلال در سيستم واكسيناسيون كشور
براساس آمارهاي رسمي، ۷ تا ۸ ميليون نفر اتباع در كشور ما حضور دارند و اين افراد ممكن است واكسن سرخك نزده باشند. افرادي هم كه وارد مي‌شوند، حتما بيماري را با خود مي‌آورند. به همين دليل كساني كه واكسن دريافت نكرده باشند، در معرض خطرند.
كنفراس كشوري بازپديدي سرخك
قباد مرادي، رييس مركز مديريت بيماري‌هاي واگير وزارت بهداشت، در كنفرانس كشوري بازپديدي سرخك كه در تالار ابن سيناي دانشكده پزشكي برگزار شد، گفت: در سال ۱۳۸۲، واكسيناسيون همگاني پنج تا ۲۵ سال با واكسن سرخك و سرخجه انجام شد كه با پوشش بيش از ۳۳ ميليون نفر در مدت يك ماه، به بزرگ‌ترين كمپين واكسيناسيون دنيا تبديل شد. او افزود: ايران از معدود كشورهايي است كه از سال ۱۳۵۷ موفق به توليد واكسن سرخك، سرخجه و اوريون شده است. زنگ خطر شيوع مجدد سرخك در بسياري از كشورها به صدا درآمده و كشور ما نيز درگير اين وضعيت شده است. به دليل شدت انتقال و خطر بالاي بيماري براي كودكان زير پنج سال، توجه به اصول پيشگيري و شناسايي علائم سرخك از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.
احتمال ابتلا 90 درصد است
او با تأكيد بر سرايت بالاي بيماري سرخك گفت: فرد حساس در تماس با بيمار به احتمال ۹۰ درصد مبتلا مي‌شود و پيش از آغاز واكسيناسيون، هر سه تا پنج سال شاهد همه‌گيري اين بيماري بوديم. رييس مركز مديريت بيماري‌هاي واگير وزارت بهداشت خاطرنشان كرد كه برنامه ايمن‌سازي EPI و واكسيناسيون از اولويت‌هاي سازمان بهداشت جهاني است و «حذف» سرخك در دستور كار قرار دارد. وي همچنين اعلام كرد: ايران در سال ۲۰۱۹ گواهي حذف سرخك را دريافت كرد و در سال ۲۰۲۳ نيز اين گواهي تمديد شد. تنها چند كشور محدود در منطقه و جهان موفق به كسب اين تاييديه شده‌اند. مرادي برنامه واكسيناسيون كشوري را دستاوردي موفق اعلام كرد و گفت: در ۲ ماه اول سال جاري شاهد افزايش آمار ابتلا به سرخك بوده‌ايم كه دليل اين موضوع واكسينه نشدن برخي افراد جامعه و ميزان شيوع بالاي آن و كاهش اثر واكسن در افراد واكسينه شده اعلام مي‌شود. كاهش سطح آنتي بادي ماهيت واكسن سرخك است و اين واكسن بايد تكرار شود. او تصريح كرد: همچنين مهم‌ترين دليل درگيري كشور با بيماري‌هاي واگير همسايگي با كشورهايي همچون افغانستان، پاكستان و عراق است، به‌طوري‌كه ارتباط با همسايه‌هاي شرقي ۷۰ درصد عوامل را شامل مي‌شود. مرادي در پايان اظهار كرد: تعداد سرخك تاييد شده آزمايشگاهي در سال ۱۴۰۳، ۶۳۰ موردگزارش شد كه از اين تعداد ۳۳ درصد مبتلايان زير يك سال، ۳۰ درصد يك تا چهار سال و ۱۳ درصد بالاي ۲۰ سال سن داشتند.
ثبت هزار مورد ابتلا به سرخك در ماه دوم سال جاري
مسعود مرداني مدير گروه بيماري‌هاي عفوني دانشگاه نيز در اين كنفرانس با اشاره به ايران دارنده گواهي حذف سرخك از سوي سازمان بهداشت جهاني است، گفت: سازمان بهداشت جهاني حذف بيماري سرخك در ايران را تاييد كرد، اما طي دو سال اخير آمارها نشان از افزايش موارد ابتلا به سرخك در كشور دارد. مرداني با اشاره به پوشش ۹۹ درصدي واكسيناسيون سرخك در كشور، اظهار كرد: با وجود ايمن‌سازي، طي گذشت زمان، ميزان آنتي بادي كاهش يافته است، از طرفي ضريب ابتلا (R۰) به سرخك نيز بسيار بالاست و به سرعت از فردي به فرد ديگر منتقل مي‌شود، بنابراين خطر بروز اپيدمي در كشور وجود دارد. او بيماري سرخك را بيماري دوران كودكي دانست و گفت: در صورت انجام واكسيناسيون نگراني وجود ندارد، البته در حال حاضر چون سطح ايمني در افرادي كه واكسينه شدند كاهش داشته، احتمال ابتلا به سرخك دفرمه يا Modified وجود دارد كه ممكن است علايم پايه سرخك را نداشته باشد. استاد دانشگاه همچنين ادامه داد: افرادي كه در تماس با اتباع خارجي هستند، به ويژه مهاجراني كه تازه به كشور آمده‌اند و علايمي شبيه به سرماخوردگي، تب، آبريزش بيني و بثورات جلدي را تجربه مي‌كنند، بايد به پزشك مراجعه كنند و در اولين اقدام جداسازي يا قرنطينه را جدي بگيرند. به گفته مدير گروه بيماري‌هاي عفوني دانشگاه، اگر زمان زيادي از واكسيناسيون فرد گذشته باشد يا در خصوص واكسيناسيون خود مطمئن نباشد، در صورت بروز علايم بثورات جلدي ماكولوپاپولار، بيمار آلوده به سرخك تلقي مي‌شود. او با اشاره به سابقه فعاليت خود در حوزه بيماري‌هاي عفوني، گفت: با وجود اين آمار و ارقام، اطلاع‌رساني بايد در سطح پزشك، پرستار و كادر بهداشت و درمان به صورت كامل صورت گيرد. در غير اين صورت ممكن است فاجعه‌اي همچون كرونا رقم بخورد. به همين دليل مركز تحقيقات بيماري‌هاي عفوني و گرمسيري و گروه بيماري‌هاي عفوني دانشگاه اقدام به برگزاري اين كنفرانس كشوري كرده است. مرداني در پايان تصريح كرد: مادران بايد كارت واكسن كودكان خود را چك كنند تا اگر واكسن MMR تزريق نشده، در اولين فرصت براي دريافت رايگان آن به مراكز بهداشتي مراجعه كنند. همچنين كادر بهداشت و درمان كه از تزريق واكسن آنها زمان زيادي گذشته يا به خاطر ندارند كه تزريق كرده‌اند يا خير و در معرض خطر ابتلا هستند، براي دريافت آن اقدام كنند.
زنگ خطر ابتلا به سرخك در كودكان زير پنج سال
داود يادگاري رييس مركز تحقيقات بيماري‌هاي عفوني و گرمسيري دانشگاه در حاشيه اين كنفرانس عنوان كرد: طي چند ماه اخير در بسياري از كشورها زنگ خطر شيوع سرخك به صدا درآمده است و كشور ما نيز اين شرايط را تجربه مي‌كند، البته در حال حاضر موارد ابتلا محدودتر شده اما به دليل ماهيت اين بيماري و ميزان خطر آن براي كودكان زير پنج سال، توجه به اصول پيشگيري و علايم آن اهميت بسياري دارد. به گفته وي، احتمال ابتلاي افراد در سن بالاي ۲۰ سال هم وجود دارد، اما عوارض بيماري براي سنين زير پنج سال بسيار بيشتر است. اگر افراد پيش از بارداري از واكسينه بودن خود اطمينان دارند كه جاي نگراني نيست، اما اگر از وضعيت واكسيناسيون خود اطلاعي ندارند بايد پيش از بارداري اقدام به دريافت آن كنند. در دوران بارداري امكان تزريق وجود ندارد. يادگاري از ايجاد ايمني ۹۳ درصدي با تزريق يك دوز واكسن و ايمني ۹۹ درصدي ۲ دوز واكسن خبر داد و گفت: همچنين والدين بايد نسبت به واكسيناسيون فرزندان خود بر اساس دستورالعمل كشوري حساس باشند و به ويژه در مورد واكسن سرخك براي تزريق هر دو دوز اقدام كنند. او ادامه داد: از آنجايي كه سال‌هاي زيادي بيماري سرخك در كشور شايع نبوده و كادر باليني موارد چنداني را مشاهده نكرده‌اند، يكي از مهم‌ترين اقدامات آموزش و آگاهي‌رساني در خصوص علايم و عوارض بيماري و آشنايي با اقدامات وزارت بهداشت از جمله راه‌اندازي كمپين واكسيناسيون است.
واكسيناسيون؛ موثرترين اقدام براي پيشگيري از ابتلا به سرخك
پيام طبرسي مدير بخش عفوني بيمارستان مسيح دانشوري نيز در حاشيه اين كنفرانس گفت: سرخك يكي از مسري‌ترين بيماري‌هاي واگير در دنياست و در طول ۲۰ سال اخير با توجه به پوشش حداكثري واكسيناسيون، اين بيماري كنترل شد. وي ادامه داد: طي يك سال اخير شاهد طغيان‌هايي از اين بيماري در دنيا و در كشور بوده‌ايم كه يكي از دلايل آن ممكن است كاهش واكسيناسيون در دوران همه‌گيري كرونا باشد. مهم‌ترين و موثرترين راه پيشگيري از ابتلا به سرخك واكسيناسيون است كه بايد جدي گرفته شود. طبرسي به خطر ابتلا به اين بيماري براي كودكان زير پنج سال نيز اشاره كرد و گفت: ابتلاي كودكان، كل جامعه را به خطر مي‌اندازد، همچنين عوارض آن براي كودكان بسيار زياد است، چراكه در صورت ابتلا به فرم شديد، ممكن است عوارض مغزي از جمله آنسفاليت اوليه و حتي مرگ را به همراه داشته باشد.