پرستاران امنيت، رفاه و تامين معيشت مي‌خواهند
آمارهاي مربوط به مهاجرت پرستاران و پزشكان از كشور پس از گذشت چندين سال، در نيمه دوم سال ۱۴۰۳ با كاهش چشمگير مواجه شده است. دكتر محمدرضا ظفرقندي، وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي كشور در جلسه هيات دولت گزارشي از روند مهاجرت، پرستاران، پزشكان و متخصصان ارائه و اعلام كرد كه اين آمار در نيمه دوم سال ۱۴۰۳ با كاهش چشمگير روبه‌رو بوده است.
آيا كاهش مهاجرت پرستاران به دليل بهبود شرايط كاري آنهاست؟
گلي ماندگار|
آمارهاي مربوط به مهاجرت پرستاران و پزشكان از كشور پس از گذشت چندين سال، در نيمه دوم سال ۱۴۰۳ با كاهش چشمگير مواجه شده است. دكتر محمدرضا ظفرقندي، وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي كشور در جلسه هيات دولت گزارشي از روند مهاجرت، پرستاران، پزشكان و متخصصان ارائه و اعلام كرد كه اين آمار در نيمه دوم سال ۱۴۰۳ با كاهش چشمگير روبه‌رو بوده است. در همين راستا آمار مقايسه‌اي از مهاجرت پزشكان در 7 سال اخير با استناد به آمار منتشر شده ازسوي سازمان نظام پزشكي و همچنين مرجع صدور گواهي عدم سوءپيشينه فعاليت پزشكي مورد بررسي قرار گرفت. اين آمارها نشان مي‌دهد كه در سال ۱۳۹۸ و در مقايسه با سال ۱۳۹۷، روند مهاجرت پزشكان، ۲۳۲ درصد رشد داشته است. در سال ۱۳۹۹ و همزمان با سال نخست شيوع كرونا اين آمار كاهش حدود 8 درصدي در مقايسه با سال قبل داشت. از سال ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۲ روند مهاجرت پزشكان شتاب بيشتري به خود گرفت به‌طوري كه به ترتيب در سال‌هاي ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ آمار مهاجرت اين افراد به خارج از كشور ۱۰۲، ۴۲ و 6 درصد در مقايسه با سال قبل خود افزايش داشت. در ماه‌هاي آغازين سال ۱۴۰۳ گرچه روند مهاجرت پزشكان كاهش اندكي داشت، اما آمارها نشان مي‌دهد كه در نيمه دوم سال ۱۴۰۳ روند مهاجرت آنان به خارج از كشور كاهش چشمگيري پيدا كرده است. به‌طوري كه در نتيجه اين روند، بعد از حدود 5 سال در مجموع سال ۱۴۰۳ كاهش ۱۸ درصدي آمار مهاجرت پزشكان به خارج از كشور به ثبت رسيد. اين آمار به تاييد سازمان نظام پزشكي هم رسيده است. آمارهاي سازمان نظام پرستاري از مهاجرت پرستاران نيز حاكي از كاهش چشمگير روند مهاجرت آنان است. به عنوان مثال از شهريور ۱۴۰۳ تا پايان اسفند ۱۴۰۳ به ترتيب روند مهاجرت پرستاران و پزشكان ۴۴، ۲۸، ۵۷، ۶۷، ۴۳، ۵۴ و ۵۴ درصد كاهش داشته است. در مجموع و در سال ۱۴۰۳ نيز مهاجرت پرستاران كاهشي ۳۵ درصدي داشت كه برخلاف روندي افزايشي در سال‌هاي گذشته است. بنابر اعلام وزارت بهداشت، در سال ۱۴۰۳ برخي از سياست‌هاي حاكم بر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي با به روي كار آمدن دولت دكتر مسعود پزشكيان و همچنين فعاليت دكتر محمدرضا ظفرقندي در مقام وزير بهداشت تغييرات محسوسي يافت. همين رويكرد در تسهيل بازگشت پرستاران و پزشكان مهاجرت كرده به داخل كشور نيز مورد توجه است. اين ادعاي وزير بهداشت و درمان اما با شرايطي كه مردم در واقعيت تجربه مي‌كنند، تفاوت زيادي دارد. مساله اينجاست كه او هيچ مستنداتي در اين زمينه ارائه نكرده است. تنها به صرف كاهش آمار مهاجرت كادر درمان نمي‌توانيم نتيجه بگيريم كه وضعيت آنها در داخل بهبود پيدا كرده و مطالبات‌شان پرداخت شده است تا حالا همه با خيالي آسوده به كار خود افتخار كنند.
توقف روند صعودي مهاجرت پرستاران
از سوي ديگر دكتر عباس عبادي با اشاره به روند نزولي مهاجرت كادر درمان، به‌ويژه پرستاران، اظهار كرد: اين كاهش چشمگير به‌ويژه در نيمه دوم سال ۱۴۰۳ كاملاًمحسوس بوده و آمارها نشان مي‌دهد روند صعودي مهاجرت در ماه‌هاي پاياني سال گذشته تقريبا متوقف شده است. او با تأكيد بر ضرورت حفظ اين روند اميدواركننده افزود: تداوم اين مسير نيازمند اميدآفريني، ارتقاي وضعيت معيشتي و حمايت‌هاي مستمر از كاركنان حوزه سلامت است و انتظار مي‌رود با اجراي سياست‌هاي دولت چهاردهم در راستاي بهبود شرايط كاري و معيشتي پرستاران، اين روند كاهشي ادامه يابد و پايداري بيشتري در نظام سلامت كشور شكل بگيرد. عبادي در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به وضعيت پرستاران مهاجرت‌كرده طي سال‌هاي اخيرگفت: بر اساس گزارش وزارت امور خارجه و سفير جمهوري اسلامي ايران در دانمارك، در ۴ تا ۵ سال گذشته حدود ۳هزار پرستار ايراني به اين كشور مهاجرت كرده‌اند، اما متأسفانه كمتر از يك‌سوم اين افراد موفق به دريافت مجوز رسمي اشتغال در حرفه پرستاري شده‌اند. وي ادامه داد: دشواري فراگيري زبان، هزينه‌هاي بالاي زندگي و محدوديت‌هاي جدي در زمينه اشتغال تخصصي از مهم‌ترين چالش‌هايي هستند كه موجب شده بيش از ۲هزار نفر از پرستاران ايراني در دانمارك، همچنان امكان فعاليت در حرفه تخصصي خود را نداشته باشند و براي تأمين معيشت، به مشاغل سطح پايين روي بیاورند.او در پايان خاطرنشان كرد: ما وظيفه خود مي‌دانيم ضمن ارائه اطلاعات دقيق، همكاران‌مان را از واقعيت‌هاي موجود در كشورهاي مقصد مطلع كرده و همزمان تلاش كنيم با تقويت انگيزه و ايجاد فضاي مناسب شغلي در كشور، زمينه بازگشت پرستاران توانمند ايراني به مشاغل قبلي را نيز فراهم كنيم.
پرستاران امنيت، رفاه و تامين معيشت مي‌خواهند
مهدي زارع، يكي از فعالان حوزه پرستاري با رد ادعاهاي وزير بهداشت و معاون پرستاري وزارت بهداشت و درمان در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: اي كاش وزير بهداشت در زمان ارائه آمارها در هيات دولت، مستندات مربوط به آنها را هم حداقل در اختيار جامعه پرستاري مي‌گذاشت. اينكه آمار مهاجرت كم شده دليلي بر بهبود وضعيت بيمارستان‌ها و جبران كمبود كادر درمان نيست. او مي‌افزايد: بسياري از پرستاران بنا به دلايلي ازجمله وضعيت مالي نامناسب توان مهاجرت را هم ندارند اما مي‌توانند ترك كار كنند و به مشاغل ديگري روي بياورند اتفاقي كه همين الان هم هر روز در حوزه بهداشت و درمان رخ مي‌دهد. چطور وزير بهداشت ادعا مي‌كند كه با اقدامات دولت چهاردهم وضعيت پرستاران بهتر شده است؟ زارع اظهار مي‌دارد: كدام يك از وعده‌هايي كه دولت چهاردهم به پرستاران داد، اجرايي شده است كه حالا وزير بهداشت از بهبود اوضاع مي‌گويد و آن را عامل كاهش مهاجرت پرستاران و ديگر اعضاي كادر درمان از كشور مي‌داند؟ اينكه پرداخت مالي معوقات پرستاران از يك سال به 6 ماه كاهش پيدا كرده است اما هنوز هم ادامه دارد، دستاورد بزرگي به حساب نمي‌آيد.
در مورد پرستاران فرافكني نكنيم
اين فعال حوزه پرستاري با اشاره به اظهارات بيان شده از سوي معاونت پرستاري وزارت بهداشت و درمان نيز مي‌گويد: متاسفانه مسوولان به جاي رسيدگي به وضعيت مطالبات پرستاران به فرافكني و فرار رو به جلو روي آورده‌اند. هيچ كدام از وعده‌هايي كه به پرستاران داده‌اند اجرايي نشده و حالا مي‌خواهند با بيان آمارهايي از اين دست بگويند كه جامعه پرستاري تصميم به بازگشت گرفته است. او مي‌افزايد: بسياري از اين پرستاران كه به استناد وزارت بهداشت و درمان قيد مهاجرت را زده‌اند نه به اين دليل كه وضعيت معيشتي شان بهتر شده است تنها به اين دليل كه توان مهاجرت را ندارند در كشور مانده و به مشاغل ديگر روي آورده‌اند. درصد زيادي از اين پرستاران در حال حاضر راننده اسنپ شده‌اند. برخي از آنها به عنوان مشاوره املاك در بنگاه‌هاي معاملات ملكي كار مي‌كنند و برخي ديگر هم به شغل كارمندي قناعت كرده‌اند. زارع ادامه مي‌دهد: پرستاري كه نهايت دريافتي‌اش به 20 ميليون تومان هم نمي‌رسد و از طرفي بايد با تورم بالاي 40 درصد كنار بيايد چاره‌اي جز روي آوردن به مشاغل ديگر ندارد. در اين شرايط براي بسياري از آنها امكان مهاجرت هم نيست حال سوال اينجاست كه چرا وزارت بهداشت و درمان بايد چنين شرايطي را به بهبود وضعيت گره بزند و از آن به عنوان موفقيت ياد كند؟
سرگرداني پرستاران در خارج از كشور
دستاورد نيست
اين پرستار همچنين به بخش ديگري از سخنان معاونت پرستاري وزارت بهداشت و درمان كه از وضعيت بد پرستاران ايراني در دانمارك خبر داده است، اشاره مي‌كند و مي‌گويد: اينكه مسوولان ايراني، سرگرداني پرستاران در كشورهاي ديگر را طوري بيان مي‌كنند كه انگار دستاوردي براي آنها محسوب مي‌شود، بسيار دردناك است. اينكه يك پرستار با سال‌ها تلاش در نهايت مجبور مي‌شود به كشور ديگري برود و آنجا هم شرايط براي ادامه شغل خود را نداشته باشد، يك شكست بزرگ براي سيستم درماني كشور است. زارع مي‌افزايد: مسوولان در مورد مشكلات طوري ابراز عقيده مي‌كنند كه گويي خود يكي از منتقدان هستند و افراد ديگري بايد اين مشكلات را حل و فصل كنند. اينكه هر بار وعده بهبود وضعيت داده مي‌شود و هيچ اقدام عملي صورت نمي‌گيرد خود نشان‌دهنده نبود اراده‌اي براي رفع مشكلات حوزه پرستاري است.
مطالبات پرستاران تنها محدود به پرداخت معوقات نيست
اين فعال حوزه پرستاري اظهار مي‌دارد: بارها و بارها اعلام كرده‌ايم كه مشكلات حوزه پرستاري را محدود به پرداخت معوقات نكنيد. خواسته ما واضح و روشن است؛ اجراي قانوني كه نزديك به 15 سال است خاك مي‌خورد و اجرايي نمي‌شود. برقراري تعادل بين كارانه‌اي كه به پزشكان داده مي‌شود و كارانه‌اي كه پرستاران دريافت مي‌كنند. هيچ‌كدام از اين خواست‌ها اجرايي نشده و با ادامه اين شرايط قطعا اجرايي نخواهد شد. او با اشاره به وعده استخدام پرستار در وزارت بهداشت و درمان مي‌گويد: هر دوره وزراي بهداشت و درمان در مورد استخدام 7 هزار پرستار، 15 هزار پرستار و... وعده مي‌دهند اما مساله اينجاست كه اين وعده‌ها هيچ‌وقت اجرايي نمي‌شوند. باز هم وزير از بهبود شرايط و كاهش مهاجرت پرستاران خبر مي‌دهد در حالي كه واقعيت حداقل در بيمارستان‌هاي دولتي بسيار تلخ‌تر از چيزي است كه مسوولان سعي دارند در باور مردم با دستكاري آمارها و ارائه گزارش‌ها دور ا ز واقعيت بنشانند.