سايه ريسك روي بورس
بورس تهران پس از تجربه‌هاي تلخ سال‌هاي گذشته فروردين ماه سال جاري به واسطه خبري مثبت از سمت و سوي مذاكرات شاهد شكل‌گيري يك موج جديد و اقبال سرمايه‌گذاران به بازار بود.
بورس تهران پس از تجربه‌هاي تلخ سال‌هاي گذشته فروردين ماه سال جاري به واسطه خبري مثبت از سمت و سوي مذاكرات شاهد شكل‌گيري يك موج جديد و اقبال سرمايه‌گذاران به بازار بود. وضعيتي كه در عين حال ريسك‌هاي مضاعفي براي برخي از صنايع و سهامداران در پي داشت اما با اين وجود برخي از صنايع همچنان مورد اقبال سرمايه‌گذاران قرار دارند و مي‌توانند سودهاي خوبي بر جاي بگذارند.
مذاكرات باعث شده كه مسير سرمايه‌گذاري در بورس تهران تا حدود زيادي تغيير كند و به نوعي شرايط ديگري براي سرمايه‌گذاران رقم بخورد. اين موضوع درحالي كه مذاكرات تتها مسير كاهش قيمتي را براي بازارهاي موازي پديد آورده است. در اصل مذاكرات باعث شده كه برخي از صنايع بورس تهران بتوانند سودسازي بسيار خوبي داشته باشند و به نوعي مورد اقبال سرمايه‌گذاران قرار بگيرند. اين گزارش تنها با توجه به صف‌هاي موجود در بازار نوشته و تنظيم شده است و ممكن است با توجه به تغيير اخبار سياسي طي روزها و هفته‌هاي آتي شرايط اين صنايع و سهام نيز تغيير دهد. مذاكرات و تغيير مسير بازارهاي مالي در كشور باعث شده كه اين روزها صنايع خودرو، فلزات اساسي (خصوصا فولاد و مس)، دارويي، آي‌تي در ليست خريداران سرمايه‌گذاران قرار بگيرد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه اين صنايع با توجه به ارز محور بودن و كسب سود از مذاكرات مورد اقبال سرمايه‌گذاران قرار گرفته است. البته نبايد اخبار بنيادي، انتشار صورت مالي‌ها، سياست‌ها و تحولات جهاني و انتظارات تورمي را ناديده گرفت. اما اين مورد اقبال قرار گرفتن مشكلات بسياري داشته است. در اصل خودرويي‌ها اين روزها به واسطه اقبال بسيار سرمايه‌گذاران به بازار مسير شاخص را رقم مي‌زنند. (البته پيش از اين به واسطه اينكه خودرويي‌ها ليد بازار بودند شرايط اينچنين بود) اما درحال حاضر تاثيرگذاري اين صنايع بيش ازپيش شده است. انتشار نامه توقف خودروسازي‌ها در هفته گذشته باعث شد كه بازار سهام منفي شود و اين روند تا حدودي به برخي از سهام در روزهاي ديگر منتقل شد. در اصل يك نامه محرمانه باعث شد كه مسير بورس تهران سرخ شود.
ليدري خودروسازان
صنعت خودروسازي نه تنها در بورس بلكه مي‌تواند ليدر اقتصاد كشور نيز به حساب بيايد و تا به امروز يكي از داغ‌ترين صنايع بورسي بوده است. بورس تهران طي يك سال اخير تحت تاثير اخبار مختلفي بود اما اخبار واگذاري و لغو آن و دخالت‌هاي مسوولان مختلف باعث شد كه اين بازار بيش از پيش بر سر زبان‌ها بيفتند و به نوعي بيش از پيش مورد توجه سرمايه‌گذاران بورسي قرار بگيرد؛ چراكه هرروز يك خبر جديد در اين خصوص منتشر مي‌شد و همين موضوع باعث شد كه سرمايه‌گذاران حساسيت بسياري نسبت به اين سهام داشته باشند. جلوگيري از عرضه سهام دولت يا تصميمات لحظه‌اي درخصوص قيمت‌گذاري، فضاي پيش‌بيني‌ناپذيري را بر اين گروه حاكم كرده است.
تکیه به بازارهاي جهاني
گروه فلزات اساسي و معادن وابستگي بسياري به اخبار جهاني دارند و همين موضوع باعث شده كه مورد اقبال سرمايه‌گذاران قرار بگيرند. از زماني كه ترامپ روي كار آمد شاهد تغيير و نوسان در بازارهاي جهاني بوديم و به نوعي اين صنايع در ايران و جهان پس از وقفه‌اي طولاني مجددا مورد توجه سرمايه‌گذاران قرارگرفت. فولادي‌ها، شركت‌هاي سنگ آهني و مس اين روزها با توجه به رشد جهاني قيمت مسكن و آهن، افزايش انتظارات تورمي در داخل نوسان‌هاي بسياري را تجربه است. اما به واسطه اينكه به سياست‌هاي خارجي متصل هستند همچنان نسبت به صنايع ديگر ريسك‌هاي بيشتري دارند؛ چراكه ممكن است كوچك‌ترين تغيير در سياست جهاني و حتي تحريم‌ها شرايط بازار سرمايه را تا حدود زيادي تغيير بدهد.
صعود زير سايه نوسان ارزي
اين روزها گروه دارويي نيز جزو صنايع گرم و مورد استقبال سرمايه‌گذاران هستند. اميد به آزادسازي نرخ راز و افزايش سودسازي شركت‌ها پس از سال‌ها فشار سركوب قيمتي، مي‌تواند سرمايه‌گذاران را جديدي را به اين سمت و سو هدايت كند. در اصل اين صنايع با توجه به اينكه با تحريم مواجه هستند صادرات و واردات آنها مشكل بسياري دارد در نتيجه اين تغيير شرايط سياسي يعني آغاز مذاكرات در اينده كاهش تحريم‌ها مي‌تواند آينده اين گروه را تا حدودي تضمين سازد و به نوعي سودآوري اين گروه را افزايش بدهد. البته نبايد از ريسك‌هاي اين گروه نيز غافل شد چراكه پيچيدگي شرايط سياسي و نوسانات بودجه‌اي دولت و احتمال مداخلات بيشتر مي‌تواند به جاي سودسازي اين گروه را به دام زيان‌سازي بكشاند.
آينده مبهم
يكي از گروه‌هايي با آينده مبهم و نامشخص همچنان شاهد صف‌هاي خريد است صنعت IT و فناوري است. اين صنعت در صورت توسعه مي‌تواند آينده خود را تضمين كند و سودسازي بسيار خوبي در پي داشته باشد اما نكته توجه اينجاست كه اين ريسك بيش از ساير صنايع ريسك ورشكسته شدن دارند و مي‌تواند به جاي سودسازي زيان‌سازي نيز داشته باشد؛ اما در مقابل ممكن است با يك برنامه توسعه‌اي يك‌باره شاهد رشد چندابرابري قيمت و صعود اين گروه باشيم. برخي از فعالان عقيده دارند كه اين صنعت ريسك بسيار بالايي دارد اما در كنار آن مي‌تواند سودساز نيز باشد.
ريسك در بازار سهام
سه مولفه اصلي يعني ابهام در سياستگذاري، ريسك نقدشوندگي و ريسك بنيادي عواملي هستند كه مي‌توانند شرايط سهام و سرمايه‌گذاري را تغيير بدهند. درخصوص نخستين مورد يعني ابهام سياستگذاري بايد گفت كه سريع محرك نوسان در صنايع تغييرات سياسي است كه ممكن است اين تصميمات داخلي يا خارجي باشد يا قوانيني جديد تصويب يا لغو شود اين موارد باعث مي‌شود كه صنايع تغيير مسير بدهد. براي نمونه تغيير قوانين مالياتي و صادراتي بدون توجه به مثبت يا منفي بودن خبر مي‌تواند در وهله اول شرايط اين سهام را تغيير بدهد.
دومين مورد ريسك نقدشوندگي است. بسياري از سهام صنايع داغ به علت هجوم موجي سرمايه‌گذاران و فعاليت سنگين بازيگران حقوقي با پديده صف خريد و فروش و حبس پول مواجه هستند.
سومين مولفه نيز ريسك بنيادي است. با وجود ظرفيت رشد، درصد بالايي از اين صنايع از نظر سودآوري مستمر و نسبت‌هاي مالي مطمئن، در سطح مطلوب قرار ندارند. لذا هجوم نقدينگي غالبا حاصل فضاي هيجاني و چرخش كوتاه‌مدت پول است.
در اغلب صنايع داغ، رفتار حقوقي‌ها و سياستگذاري‌هاي خاص، دخالت‌هاي بي‌دليل عامل تعيين‌كننده در روند معاملات بوده است. اغلب ديده مي‌شود كه با آغاز موج صعودي، حقوقي‌ها به عنوان عرضه‌كننده ظاهر شده، و با فروكش كردن هيجان، دوباره هجوم پول تازه‌وارد جاي خود را به افت و خروج مي‌دهد و به نوعي رفتارهاي ناپايدار و حباب در بازار شكل مي‌گيرد. اين نوع رفتار، منجر به ناپايداري روندها و شكل‌گيري حباب‌هاي موقت شده است.
تاثير رواني روي بورس
مدت‌هاست بورس تهران نسبت به اخبار واكنش رواني نشان مي‌دهد و به نوعي معاملات بازار سهام وابسته به اخبار و هيجانات شده است. در حال حاضر بسياري بدون توجه به تحليل بنيادي و صرفا با رفتارهايي موجود در بازار معاملات مي‌كنند و به نوعي رفتارهاي خود را با تکیه به مثبت و منفي بودن اخبار تحليل مي‌كنند و كاري با اخبار بنيادي و تكنيكال در بازار ندارند.
در شرايط كنوني بسياري از سهامداران بدون توجه به شرايط بنيادي وارد صف‌هاي خريد مي‌شوند و شرايط كنوني نيز نشانگر همين موضوع است. در اصل يعني اين صنايع پرطرفدار اين روزها اغلب بدون توجه به شرايط بنيادي مورد توجه سرمايه‌گذاران قرار گرفته‌اند و مشخص نيست شرايط خوب يا بدي را تجربه مي‌كنند.
در نهايت بايد گفت كه سودسازي صنايع بازار سرمايه تنها با صف خريد و فروش تعيين نمي‌شود بلكه عوامل بسياري روي بازار سهام تاثير دارد و مي‌تواند روند سرمايه‌گذاري و سودسازي بورس را تغيير بدهد. براي نمونه صنايع صادرات محور به واسطه اخبار مذاكرات اين روزها مورد توجه قرار گرفته است و ممكن است چند روز ديگر با يك خبر سياسي تغيير شرايط بدهد و سرخ پوش شود.