طلا و دلار؛ ثبات در داخل، روند كاهشي در جهان
با گذشت چند ماه از آغاز به كار رسمي دولت دوم دونالد ترامپ در ايالات متحده امريكا، به نظر مي‌رسد اقتصاد جهاني همچنان در حال ارزيابي تصميمات او و تلاش براي تصميم‌گيري در آينده است.
با گذشت چند ماه از آغاز به كار رسمي دولت دوم دونالد ترامپ در ايالات متحده امريكا، به نظر مي‌رسد اقتصاد جهاني همچنان در حال ارزيابي تصميمات او و تلاش براي تصميم‌گيري در آينده است. اعلام جنگ تعرفه‌اي و تجاري از سوي امريكا عليه بسياري از كشورهاي جهان، لااقل در كوتاه‌مدت نه تنها منجر به اتفاقات مثبت در امريكا نشده كه حتي به ترديدها اضافه كرده است تا جايي كه در اين مدت طلاي جهاني بارها ركورد قيمتي زده، اما اوضاع دلار خوب نيست.
در هفته‌هاي گذشته و به دنبال عقب‌نشيني دولت امريكا از برخي تصميمات هجومي خود در اقتصاد بازار جهاني طلا روندي كاهشي را البته پس از مدت طولاني از ركوردشكني‌هاي جديد آغاز كرده است. قيمت هر اونس طلا براي تحويل فوري، با ۰.۴ درصد كاهش، به ۳۳۰۳ دلار و ۵۱ سنت رسيد. بهاي هر اونس طلا در بازار معاملات آتي امريكا، با ۰.۵ درصد كاهش به ۳۳۰۰ دلار و ۷۰ سنت رسيد. شمش طلا از ابتداي هفته جاري تاكنون ۱.۶ درصد كاهش يافته است. شاخص دلار با افزايش ۰.۲ درصدي، بازار جديدي را شروع كرد و طلا را كه به ارز امريكا قيمت‌گذاري مي‌شود، براي خريداران خارجي جذاب‌تر كرد. گزارش هزينه‌هاي مصرف شخصي امريكا (PCE)، معيار تورمي مورد نظر فدرال رزرو، در روز جاري منتشر خواهد شد و اقتصاددانان اظهار كردند كه احتمالا نشان خواهد داد كه تورم در ماه آوريل ۲.۲ درصد در مقايسه با افزايش ۲.۳ درصدي در ماه مارس، افزايش خواهد يافت.
«مري دالي»، رييس فدرال رزرو سانفرانسيسكو، پنجشنبه گفت: سياستگذاران هنوز مي‌توانند در سال ميلادي جاري، دو بار نرخ بهره را كاهش دهند اما نرخ‌ها فعلا بايد ثابت بمانند تا اطمينان حاصل شود كه تورم در مسير رسيدن به هدف دو درصدي بانك مركزي امريكا قرار دارد. تقاضاي فيزيكي طلا در هند با توجه به افزايش قيمت‌هاي داخلي در هفته جاري كاهش يافت در حالي كه پريميوم‌ها در چين، بزرگ‌ترين مصرف‌كننده، كاهش يافت. طبق گزارش رويترز، در بازار ساير فلزات ارزشمند، بهاي هر اونس نقره با ۰.۷ درصد كاهش، به ۳۳ دلار و ۱۰ سنت رسيد، هر اونس پلاتين با ۰.۶ درصد كاهش، به ۱۰۷۶ دلار و ۳۳ سنت رسيد و هر اونس پالاديوم با ۰.۵ درصد كاهش، به ۹۶۸ دلار و ۷۹ سنت رسيد.
همزمان اما روند كاهشي ارزش دلار كه از چند ماه قبل آغاز شده، ادامه پيدا كرده است. دلار امريكا هفته پرتلاطمي را پشت سر گذاشت و در معاملات روز گذشته كه دادگاه فدرال به‌طور موقت تعرفه‌هاي گسترده دولت ترامپ را احيا كرد، كاهش يافت. دادگاه تجارت بين‌الملل امريكا، روز چهارشنبه، حكم داده بود رييس‌جمهور اين كشور با اعمال تعرفه‌هاي فراگير بر واردات از شركاي تجاري ايالات متحده، از اختيارات خود فراتر رفته است و اكثر تعرفه‌هاي ترامپ را مسدود كرده بود. ترامپ، روز پنجشنبه، از تصميم اين دادگاه تجاري انتقاد كرده و گفته بود اميدوار است دادگاه عالي، اين تصميم را لغو كند. عدم اطمينان در مورد تعرفه‌ها، بازارها را تحت تاثير قرار داده است. سرمايه‌گذاران از دارايي‌هاي امريكا فرار مي‌كنند و به دنبال جايگزين‌هايي مي‌گردند، زيرا نگران اين هستند كه سياست‌هاي نامنظم ترامپ ممكن است قدرت و عملكرد بازارهاي ايالات متحده را به چالش بكشد. كايل رودا، تحليلگر ارشد بازار مالي در وب سايت كپيتال، با اشاره به فضاي محتاط بازارها گفت: تصميم دادگاه به جاي بستن كامل منبع ديگري از عدم اطمينان، آغاز يك منبع جديد از عدم اطمينان است. آمارهاي هفتگي بيكاري و آمارهاي رشد اقتصادي روز پنجشنبه نيز نتوانست نگراني‌هاي مربوط به ركود اقتصادي را كاهش دهد. اكنون سرمايه‌گذاران منتظر انتشار گزارش مخارج مصرف شخصي امريكا در روز جاري هستند. اين گزارش، داده ترجيحي فدرال رزرو براي ارزيابي تورم است. در معاملات روز جمعه، يورو اندكي تقويت شد و به ۱.۱۳۷۸ دلار رسيد، در حالي كه فرانك سوييس نيز افزايش داشت و به ۰.۸۲۱۶ دلار رسيد. ارزش ارز امريكا در برابر فرانك سوييس، يورو و همچنين پوند، در ماه مه، كاهش ماهانه داشت. نرخ برابري ين ژاپن در برابر دلار امريكا نيز ۰.۳ درصد افزايش يافت و به ۱۴۳.۷۳ ين رسيد. با اين حال، دلار رشد ماهانه اندكي را در برابر ين نشان مي‌دهد كه نخستين رشد ماهانه پس از پنج ماه كاهش متوالي است. شاخص دلار كه ارز امريكا را در برابر سبدي از شش ارز ديگر رديابي مي‌كند، روز جاري تغييري نداشت. اين شاخص در ماه مه، با كاهش ۰.۴ درصدي مواجه شد. از طرف ديگر، بازارها در هفته‌هاي اخير، به دارايي‌هاي بازارهاي نوظهور توجه كرده‌اند. شاخص رديابي ارزهاي بازارهاي نوظهور، ۲.۲ درصد در ماه مه رشد كرد كه بزرگ‌ترين افزايش يك ماهه آن از نوامبر ۲۰۲۳ است. بر اساس گزارش رويترز، با نزديك شدن به مهلت تعيين شده از سوي ترامپ در ۹ جولاي براي وضع تعرفه‌هاي متقابل، بازارها همچنين به دنبال هر گونه سرنخ تازه در مورد توافق‌هاي تجاري امريكا با كشورهاي ديگر هستند.
همزمان بسياري از دولت‌ها نسبت به عملكرد بلندمدت دلار نگراني‌هاي تازه‌اي دارند. بر اساس داده‌هاي پلتفرم بازارهاي مالي «ديلاجيك» (Dealogic)، انتشار اوراق قرضه دلاري دولت‌هاي غير امريكايي در پنج ماه اول سال ۲۰۲۵ در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته، ۱۹ درصد كاهش يافته و به ۸۶.۲ ميليارد دلار رسيده كه اولين كاهش در سه سال گذشته است. انتشار اوراق قرضه دلاري دولت‌هاي كانادا و عربستان سعودي از ژانويه تا مه، به ترتيب ۳۱ و ۲۹ درصد كاهش يافت و به ۱۰.۹ ميليارد دلار و ۱۱.۹ ميليارد دلار رسيد. در همين زمان، لهستان نيز انتشار اوراق قرضه دلاري را ۳۱ درصد كاهش داد و به ۵.۴ ميليارد دلار رساند.
داده‌هاي «ديلاجيك» نشان داد در همين مدت، انتشار اوراق قرضه دولت‌هاي جهاني به ارز ملي، به ۳۲۶ ميليارد دلار رسيد كه بالاترين ميزان در پنج سال گذشته بود. اين كاهش انتشار اوراق قرضه دلاري در زماني رخ مي‌دهد كه سرمايه‌گذاران جهاني در واكنش به تعرفه‌ها و زير سوال بردن تسلط و امنيت مالي امريكا، از دارايي‌هاي اين كشور عقب‌نشيني مي‌كنند. جاني چن، مدير پرتفوي گروه بدهي بازارهاي نوظهور شركت «ويليام بلر» (William Blair) گفت: افزايش صدور اوراق به ارز ملي، تا حد زيادي ناشي از كاهش نرخ بهره داخلي به دليل كاهش فشارهاي تورمي است و خاطرنشان كرد كه هند، اندونزي و تايلند همگي نرخ بهره معيار خود را در سال جاري كاهش داده‌اند.
در چنين شرايطي، بازار داخلي طلا در ايران پس از مدتي نوسان، وارد يك دوره جديد از ثبات شده است، البته همچنان فعالان اين حوزه از سردرگمي مردم سخن مي‌گويند. در حالي كه بازار جهاني طلا طي يك هفته اخير با كاهش چشمگير قيمت مواجه بود كه بازار داخلي نيز هفته‌اي نزولي را پشت سر گذاشت؛ به گفته رييس اتحاديه طلا و جواهر تهران، ضمن اشاره به كاهش معنادار قيمت سكه و طلا عنوان كرد كه خريداران همچنان در سردرگمي به سر مي‌برند اما ثبات دوماهه در بازار فرصتي مطمئن براي مبادلات مطمئن است. نادر بذرافشان- درباره وضعيت يك هفته اخير بازار سكه و طلا، اظهار كرد: در يك هفته اخير (دوم لغايت ٩ خرداد ماه) در بازارهاي جهاني، شاهد كاهش ۶۲ دلاري هر اونس طلا بوديم كه قيمت جهاني آن را به ۳۲۹۶ دلار رسانده است. اين كاهش جهاني تاثير مستقيم بر بازار داخلي نيز داشت. به گفته رييس اتحاديه طلا و جواهر تهران، در بازار داخلي نيز قيمت‌ها در مسير نزولي قرار گرفت. هر گرم طلاي ۱۸ عيار با كاهش ۱۵۵ هزار توماني به قيمت شش ميليون و ۴۵۷ هزار تومان رسيد.
وي با بيان اينكه در بازار سكه نيز روند كاهشي چشمگير بود، گفت: سكه تمام بهار طرح جديد با كاهش يك ميليون و ۸۰۰ هزار تومان در آخرين معاملات روز گذشته (پنجشنبه) به ۷۲ ميليون و ۴۰۰ هزار تومان و سكه تمام طرح قديم با يك ميليون و ۵۰۰ هزار تومان كاهش به ۶۷ ميليون و ۴۰۰ هزار تومان رسيد. نيم سكه ۹۰۰ هزار تومان ارزان‌تر شد و به ۴۱ ميليون و ۶۰۰ هزار تومان كاهش يافت. ربع سكه با كاهش ۶۰۰ هزار تومان به ۲۳ ميليون و ۹۰۰ هزار تومان رسيد و سكه يك گرمي بانك مركزي نيز ۱۳ ميليون و ۵۰۰ هزار تومان معامله شد كه كاهش ۲۰۰ هزار توماني را نسبت به ابتداي هفته تجربه كرده است. بذرافشان در رابطه با آخرين وضعيت حباب سكه نيز گفت: همچنين حباب سكه در طول هفته با ۸۰۰ هزار تومان كاهش، به ۹ ميليون و ۳۵۰ هزار تومان رسيد.
رييس اتحاديه طلا و جواهر تهران ضمن اشاره به ترديد مردم براي خريد طلا و سكه و به تعويق انداختن معاملات خود به سبب اطمينان به آينده بازار تصريح كرد: متاسفانه با وجود اينكه وارد سومين ماه سال شده‌ايم، اما بازار همچنان در وضعيت ركود قرار دارد و مردم هنوز تمايلي به خريد يا فروش مصنوعات طلا يا سكه ندارند. ثبات قيمت‌ها باعث شده برخي تصور كنند اين كاهش موقتي است يا ممكن است قيمت‌ها باز هم افت كند، يا بالعكس، افزايشي شود، بنابراين دست نگه داشته و معاملات خود را متوقف كرده‌اند. وي افزود: اما تجربه نشان داده پس از ثباتي دوماهه در بازار، نگراني از بابت نوسانات كاهش پيدا مي‌كند؛ بنابراين، به هموطنان توصيه مي‌كنيم با اطمينان خاطر، مبادلات خود در زمينه خريد و فروش طلا و سكه را انجام دهند. اين كاهش قيمت كه تا حدي غيرمنتظره بود، فرصت مناسبي براي معاملات امن و مطمئن فراهم كرده است.
هرچند سابقه نشان داده كه همچنان بازار طلا در ايران وابستگي قابل توجهي به اخبار سياسي دارد، اما ثبات اخير اين اميدواري را به وجود آورده كه بانك مركزي بتواند با اعمال سياست‌هاي تازه، راه را بر تلاطم‌هاي آينده ببندد. در ميانه كاهشي شدن قيمت طلا در بازار جهاني، اين احتمالا بهترين زمان براي مديريت بازار داخلي خواهد بود.