ضرورت چاره‌انديشي فوري
با پايان ظرفيت آرامستان بهشت زهرا (س) تهران، موضوع احداث آرامستان‌هاي جديد به يكي از دغدغه‌هاي جدي مديريت شهري تبديل شده است. رييس كميسيون شفافيت و شهر هوشمند شوراي اسلامي شهر تهران، احمد صادقي، با ارايه توضيحات جامع درباره روند مطالعات و هماهنگي‌هاي قانوني، اجتماعي و زيست‌محيطي، تلاش كرده است تا اطمينان خاطر به شهروندان بدهد كه آرامستان‌هاي جديد بدون مزاحمت براي ساكنان منطقه‌هاي اطراف، ساخته خواهند شد.
با پايان ظرفيت آرامستان بهشت زهرا (س) تهران، موضوع احداث آرامستان‌هاي جديد به يكي از دغدغه‌هاي جدي مديريت شهري تبديل شده است. رييس كميسيون شفافيت و شهر هوشمند شوراي اسلامي شهر تهران، احمد صادقي، با ارايه توضيحات جامع درباره روند مطالعات و هماهنگي‌هاي قانوني، اجتماعي و زيست‌محيطي، تلاش كرده است تا اطمينان خاطر به شهروندان بدهد كه آرامستان‌هاي جديد بدون مزاحمت براي ساكنان منطقه‌هاي اطراف، ساخته خواهند شد. اين گزارش قصد دارد با نگاهي تحليلي به ابعاد مختلف اين پروژه مهم شهري بپردازد و چالش‌ها و راهكارهاي پيش‌روي آن را بررسي كند. تهران، به عنوان بزرگ‌ترين شهر كشور و يكي از پرجمعيت‌ترين كلان‌شهرهاي جهان، با بحران كمبود ظرفيت آرامستان‌ها مواجه شده است. بهشت زهرا (س) كه بيش از نيم قرن است نقش اصلي را در دفن اموات پايتخت ايفا مي‌كند، ظرفيت خود را به مرز پايان رسانده و نياز به فضاي جديد، يك ضرورت غيرقابل انكار است. احمد صادقي، رييس كميسيون شفافيت و شهر هوشمند شوراي شهر، در اين رابطه مي‌گويد: بر اساس مصوبات ستاد مديريت بحران شهر تهران، آرامستان‌هاي ما موظف هستند كه ذخيره قبر براي زمان بحران داشته باشند. اين ذخيره‌سازي در آرامستان‌ها صورت گرفته و با پيش‌بيني‌هاي انجام شده و افزايش ظرفيت آرامستان‌ها، ميزان ذخيره نيز افزايش خواهد يافت. اين جملات نشان‌دهنده جديت مسوولان در مواجهه با بحران دفن اموات و آمادگي آنها براي شرايط بحراني است. اما اين آمادگي تنها به ذخيره قبر خلاصه نمي‌شود و احداث آرامستان‌هاي جديد، راه‌حلي اساسي و بلندمدت تلقي مي‌شود.
انتخاب محل آرامستان‌هاي جديد
با وجود ضرورت احداث آرامستان‌هاي جديد، موضوع محل قرارگيري آنها همواره باعث اعتراض ساكنان اطراف و چالش‌هاي سياسي و اجتماعي شده است. صادقي در اين زمينه به روند مطالعات دقيق و جامع اشاره مي‌كند: در طول ادوار مختلف، هرگاه بحث احداث آرامستان‌ها به ميان آمد، ساكنين اعتراضاتي داشتند؛ اما تمام تلاش ما در شورا اين است كه هيچ مجموعه‌اي را بدون تحقيقات و مطالعه به ساكنان اطراف آرامستان‌ها، تحميل نكنيم. مطالعاتي كه شامل بررسي‌هاي موقعيت جغرافيايي، مسائل زيست‌محيطي، ترافيكي و پيوست‌هاي اجتماعي است، نشان مي‌دهد كه تصميم‌گيري درباره محل احداث آرامستان‌ها تنها يك تصميم شهري نيست، بلكه يك فرآيند پيچيده چندوجهي است كه بايد منافع عمومي و آرامش ساكنان را تضمين كند. رييس كميسيون شفافيت و شهر هوشمند تأكيد دارد: تمام هماهنگي‌هاي قانوني و مطالعات اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي نقاطي كه براي آرامستان‌هاي جديد انتخاب شده، صورت گرفته تا مزاحمتي براي ساكنان آن محدوده‌ها ايجاد نشود. اين جمله به نوعي پاسخ به نگراني‌هاي مردمي و منتقدان پروژه است، كه بر اهميت اجراي دقيق مراحل مطالعاتي و قانوني تأكيد مي‌كند.
واكنش فرمانداري‌ها و چالش‌هاي اجرايي
به گزارش ايسنا، يكي ديگر از موانع پيش‌روي اجراي پروژه آرامستان‌هاي جديد، مخالفت فرمانداري‌هاي شهرستان‌هاي اطراف تهران است. صادقي به اين موضوع اشاره كرده و مي‌گويد: با توجه به اينكه بخشي از اين آرامستان‌ها در تهران و بخشي ديگر در شهرهاي اطراف است، حتماً هماهنگي با مجموعه‌هاي مختلف از جمله شوراهاي مستقر در آن شهرها انجام مي‌شود. قاعدتاً در اين زمينه تعهداتي به شهرداري‌هاي اطراف داريم كه مسير قانوني براي تأييد طرح در شورا و شهرداري شهرهاي پيراموني را براي احداث آرامستان‌هاي جديد طي مي‌كنيم. اين بيان، نمايانگر تلاش شوراي شهر تهران براي همسويي و همفكري با نهادهاي محلي پيراموني است؛ چرا‌كه بدون مشاركت و همراهي اين نهادها، پروژه نمي‌تواند به شكل كامل اجرا شود. بنابراين، حل مشكلات ميان‌بخشي و تقويت همكاري‌هاي بين‌اداري، از كليدهاي موفقيت پروژه به شمار مي‌رود.
ضرورت تسريع در روند آماده‌سازي
يكي از نكات قابل‌توجهي كه رييس كميسيون سلامت، محيط‌زيست و خدمات شهري شوراي شهر تهران مطرح كرده، زمان‌بندي آماده‌سازي آرامستان‌هاي جديد است. اوگفته است: ۶ ماه زمان مي‌برد تا آماده‌سازي آرامستان جديد به نتيجه برسد؛ لذا كساني كه نقش دارند بايد هرچه سريعتر تصميم بگيرند؛ در غير اين صورت آماده‌سازي با مشكلات مواجه خواهد شد و دفن اموات در تهران به بحران تبديل مي‌شود. اين هشدار مهم، ضرورت تسريع در فرآيندهاي قانوني، اداري و اجرايي را گوشزد مي‌كند، به ويژه آنكه بخش‌هايي از زمين براي احداث آرامستان‌ها دراختيار شهرداري قرار گرفته، ولي درباره برخي نقاط ديگر اختلافات حقوقي و اداري هنوز پابرجاست. زمين در ۲ نقطه به تملك شهرداري درآمده و براي يك نقطه ديگر اختلافاتي وجود دارد و اگر وزارت كشور همراهي كند مشكل حل خواهد شد. بدون همكاري و تسهيلگري وزارت كشور، امكان دارد روند اجراي پروژه به تأخير بيفتد و همين مساله فشار بر ظرفيت آرامستان‌هاي فعلي را بيشتر كند.
چشم‌اندازي براي مديريت هوشمند
شهري
احداث آرامستان‌هاي جديد، موضوعي فراتر از يك پروژه شهري ساده است. اين موضوع تركيبي از ملاحظات زيست‌محيطي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي است كه اگر به درستي مديريت نشود، مي‌تواند به مشكلات بزرگ‌تر و اعتراضات مردمي منجر شود. شوراي شهر تهران با تأكيد بر مطالعات دقيق و هماهنگي‌هاي گسترده در تلاش است تا اين پروژه را به صورت هوشمندانه و شفاف به پيش ببرد. از سوي ديگر، توجه به مشاركت نهادهاي مختلف و به ويژه همراهي وزارت كشور و فرمانداري‌ها، از عناصر كليدي موفقيت به شمار مي‌رود. بدون اين هماهنگي‌ها، اجراي پروژه با مشكلات حقوقي، اجتماعي و اداري مواجه خواهد شد.
چشم‌انداز شهري و توسعه پايدار
احداث آرامستان‌هاي جديد در جنوب شرقي تهران، در مناطق سه راه سيمان، ابتداي جاده ساوه و كلاغايه، نه تنها به رفع نيازهاي فوري شهري كمك مي‌كند، بلكه مي‌تواند فرصت‌هايي براي توسعه متوازن شهري ايجاد نمايد. ايجاد آرامستان‌ها در نقاطي كه مطالعات زيست‌محيطي و ترافيكي آنها مثبت ارزيابي شده، نشان مي‌دهد كه مديران شهري در تلاشند تا از فشار جمعيتي و آلودگي‌هاي احتمالي بكاهند و در عين حال فضاي مناسب و شايسته‌اي براي آرامش بازماندگان فراهم كنند. در نهايت، پروژه احداث آرامستان‌هاي جديد در تهران، پروژه‌اي حياتي و پيچيده است كه نيازمند تدبير، همكاري و شفافيت در همه مراحل است. همانطور كه احمد صادقي، رييس كميسيون شفافيت و شهر هوشمند شوراي شهر، تأكيد كرده است: تمام هماهنگي‌هاي قانوني و مطالعات اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي نقاطي كه براي آرامستان‌هاي جديد انتخاب شده، صورت گرفته تا مزاحمتي براي ساكنان آن محدوده‌ها ايجاد نشود. اگر اين پروژه با سرعت و دقت پيش رود، مي‌تواند يكي از نمونه‌هاي موفق مديريت بحران شهري و توسعه پايدار در كلان‌شهرها باشد. با اين حال، در صورت تأخير يا كم‌توجهي، تهران ممكن است با بحران دفن اموات مواجه شود كه پيامدهاي اجتماعي و بهداشتي گسترده‌اي خواهد داشت.