آمار و ارقام شيوع سرطان در كشور
افزايش محسوس سرطان در كشور مي‌تواند زنگ خطري براي حوزه بهداشت و درمان باشد. آلودگي هوا، استفاده از دخانيات و تغذيه ناسالم مي‌تواند از عوامل مهم ابتلا افراد به سرطان باشد. به همين دليل برنامه غربالگري سرطان در كشور مي‌تواند گامي موثر در پيشگيري يا درمان به موقع اين بيماري باشد. مديركل مركز مديريت بيماري‌هاي غيرواگير وزارت بهداشت درباره برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته براي غربالگري سه سرطان شايع توضيح داد.
افزايش محسوس سرطان در كشور مي‌تواند زنگ خطري براي حوزه بهداشت و درمان باشد. آلودگي هوا، استفاده از دخانيات و تغذيه ناسالم مي‌تواند از عوامل مهم ابتلا افراد به سرطان باشد. به همين دليل برنامه غربالگري سرطان در كشور مي‌تواند گامي موثر در پيشگيري يا درمان به موقع اين بيماري باشد. مديركل مركز مديريت بيماري‌هاي غيرواگير وزارت بهداشت درباره برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته براي غربالگري سه سرطان شايع توضيح داد. دكتر جعفر جندقي با اشاره به سه سرطان شايع در كشور، اظهار كرد: سرطان‌هاي «پستان»، «دهانه رحم» و «روده بزرگ» جزو سرطان‌هاي مهم و قابل پيشگيري هستند و به همين دليل نيز غربالگري اين سرطان‌ها در كانون توجه وزارت بهداشت قرار گرفته است. به عبارت ديگر، وزارت بهداشت در حال طراحي برنامه‌اي جامع است تا غربالگري سرطان‌هاي «پستان»، «دهانه رحم» و «روده بزرگ» را بر بستر برنامه پزشكي خانواده عملياتي كند. پيش از اين نيز برنامه غربالگري سرطان‌هاي «پستان»، «دهانه رحم» و «روده بزرگ» در كشور اجرا مي‌شد، اما در حال تدوين برنامه جامع غربالگري اين سرطان‌ها هستيم.
اجراي پايلوت غربالگري ۳ سرطان در چند استان
وي درباره اجراي آزمايشي غربالگري اين سه سرطان توضيح داد: برنامه غربالگري سرطان‌هاي «پستان»، «دهانه رحم» و «روده بزرگ» را در ۳ استان قم، مازندران و بخش‌هايي از اصفهان به صورت پايلوت اجرا مي‌كنيم ولي اين احتمال وجود دارد كه تعداد استان‌ها در مرحله اجراي آزمايشي افزايش يابد. پس از اجراي ۶ تا ۷ ماهه برنامه‌غربالگري، درنظر داريم كه اين برنامه را در وهله نخست در استان‌هايي كه پزشكي خانواده در آن اجرا مي‌شود ،گسترش دهيم و سپس در سراسر كشور اجرا كنيم. مديركل مركز مديريت بيماري‌هاي غيرواگير وزارت بهداشت گفت: سرطان‌هاي «پستان»، «دهانه رحم» و «روده بزرگ» نه تنها تست‌هاي تشخيصي مرحله اول دارند، بلكه تست‌هاي تشخيصي مراحل بعدي نيز براي اين ۳ سرطان در دسترس است. وزارت بهداشت در نظر دارد كه برنامه غربالگري سرطان‌هاي مذكور را به صورت جامع از زمان تولد تا سال‌هاي پاياني زندگي در سيستم PHC و سيستم خدمات بهداشتي-درماني اجرا شود؛ به نحوي كه خدمات درماني، خدمات تسكيني و خدمات درمان در منزل براي افراد تعريف شود.
تعريف بسته‌هاي خدماتي
در سيستم بهداشتي و درماني
وي درباره تعريف بسته‌هاي خدماتي مختلف توضيح داد: بسته‌هاي مختلف در برنامه غربالگري جامع سرطان مي‌تواند لحاظ شود؛ به‌طور مثال، بسته‌هاي پيشگيري در معاونت بهداشت و بسته‌هاي درماني در معاونت درمان درنظر گرفته شود. همچنين بسته‌هاي توانبخشي براي دستگاه‌هايي كه بسته‌هاي حمايتي ارايه مي‌دهند و خيرين نيز مي‌توانند به عنوان واسط در برنامه جامع غربالگري نقش‌آفريني كنند. همچنين استفاده از منابع معتبر جهاني و توليد شواهد علمي داخلي بايد در كانون توجه قرار گيرد و استفاده از فناوري‌هاي نوين مانند هوش مصنوعي مي‌تواند در تشخيص و ارايه خدمات مناسب به وزارت بهداشت كمك كند. تمام اين موارد در دستور كار قرار مي‌گيرد و اميدواريم كه بتوانيم اجراي پايلوت برنامه جامع غربالگري سرطان را در فصل بهار اجرا كنيم.
آمار و ارقام شيوع سرطان در كشور
مديركل مركز مديريت بيماري‌هاي غيرواگير وزارت بهداشت درباره ميزان شيوع سرطان توضيح داد: آمار و ارقام مربوط به شيوع سرطان‌ها به صورت تفكيك‌شده براي هر استان در دسترس است. شيوع سرطان در كشور يعني بروز اختصاصي آن ۱۷۳ در ۱۰۰هزار است ولي اين آمار براي سال ۱۳۷۹ است. وزارت بهداشت، سامانه ثبت سرطان را به‌روزرساني كرده تا آمارهاي پس از سال ۷۹ را ثبت كرده و پس از ثبت اطلاعات، نسبت به انتشار گزارش‌ها اقدام كنيم.
۴۰ درصد سرطان‌ها قابل پيشگيري هستند
جندقي با بيان اينكه سرطان پستان شايع‌ترين سرطان در ميان زنان ايراني است، افزود: اگرچه سرطان‌هاي پستان، دهانه رحم و روده بزرگ جزو سرطان‌هاي شايع كشور به حساب مي‌آيند، اما قابل پيشگيري هستند. به‌طور كلي، ۴۰ درصد سرطان‌ها قابل پيشگيري هستند و با تست‌هاي مختلف مي‌توان نسبت به غربالگري زودهنگام آن اقدام كرد. غربالگري زودهنگام سرطان سبب افزايش عمر مبتلايان به سرطان مي‌شود و برخي سرطان‌ها به شرط اينكه در مراحل اوليه بيماري تشخيص داده شوند، قابل درمان هستند.
گروه‌هاي هدف غربالگري سرطان
وي درباره گروه‌هاي هدف در غربالگري جامع سرطان اظهار كرد: گروه‌هاي هدف برنامه جامع غربالگري سرطان متفاوت هستند؛ افراد ۳۰ تا ۷۰ ساله به عنوان گروه‌هاي هدف غربالگري درنظر گرفته شده‌اند و براي برخي سرطان‌ها نيز افراد ۴۰ تا ۷۵ ساله به عنوان گروه هدف درنظر گرفته شده‌اند. به‌طور معمول، افرادي كه وارد دوره ميانسالي مي‌شوند به عنوان گروه هدف غربالگري درنظر گرفته مي‌شوند.
چگونگي غربالگري سرطان در كشورها
مديركل مركز مديريت بيماري‌هاي غيرواگير وزارت بهداشت با بيان اينكه هيچ كشوري نسبت به غربالگري سرطان براي تمام جمعيت اقدام نمي‌كند، توضيح داد: كشورها با پرسشنامه نسبت به شناسايي گروه‌هاي پرخطر اقدام مي‌كنند و سپس آنها را در كانون توجه قرار مي‌دهند. گفته مي‌شود كه برخي سرطان‌ها «ارثي» هستند؛ منظور اين است كه اگر يك فرد سرطاني در يك خانواده حضور داشته باشد تمام افراد خانواده با يك پرسشنامه مورد غربالگري قرار مي‌گيرند و سپس غربالگري كامل را براي آنها انجام مي‌دهند تا خدمات لازم را در اختيار آنها قرار دهند.