سايه سنگين خودرويي‌ها روي بورس
خبري جديد در دومين روز كاري هفته باعث شد كه روزهاي خوب بورس و حتي اقتصاد كشور تا حدودي تلخ شود و شاهد سرخ پوشي تابلوي معاملات بازار سرمايه باشيم. روز يكشنبه كدال ميزبان يك اطلاعيه بود و بر همين اساس واگذاري سهام دو شركت ايران‌خودرو و سايپا متوقف شد و اين درحالي بود كه روزمه متقاضيان خريد سهام اين دو خودروساز درحال بررسي بود و متوقف شدن يك‌باره آن سرخ پوشي بازار سرمايه را در پي داشت.
خبري جديد در دومين روز كاري هفته باعث شد كه روزهاي خوب بورس و حتي اقتصاد كشور تا حدودي تلخ شود و شاهد سرخ پوشي تابلوي معاملات بازار سرمايه باشيم. روز يكشنبه كدال ميزبان يك اطلاعيه بود و بر همين اساس واگذاري سهام دو شركت ايران‌خودرو و سايپا متوقف شد و اين درحالي بود كه روزمه متقاضيان خريد سهام اين دو خودروساز درحال بررسي بود و متوقف شدن يك‌باره آن سرخ پوشي بازار سرمايه را در پي داشت. صبح روز يكشنبه شركت‌هاي ايران خودرو و سايپا در نامه‌هاي جداگانه‌اي به مديريت نظارت بر ناشران گروه صنعتي و معدني سازمان بورس و اوراق بهادار، توقف واگذاري و تحول سهام را اعلام كردند. در نامه عادل پيرمحمدي، مديرعامل شركت ايران‌خودرو به جعفر سلطاني، رييس اداره نظارت بر ناشران گروه صنعتي و معدني سازمان بورس آمده است كه «با عنايت به نامه وارده از دبير شوراي عالي هماهنگي اقتصادي سران قوا مبني بر تهيه گزارش نهايي ساماندهي صنعت خودروسازي، مقرر شد از هر گونه واگذاري و تحول سهام اين شركت تا تعيين تكليف طرح مذكور جلوگيري به عمل‌آيد. بديهي است پيگيري‌هاي لازم از دبيرخانه مذكور انجام و متعاقبا اطلاع‌رساني خواهد شد.» در نامه جداگانه علي شيخ‌زاده، مديرعامل شركت سايپا نيز به مدير نظارت بر ناشران بورس نيز آمده است: «بنابر نامه‌اي خيلي محرمانه واصله از شوراي عالي هماهنگي اقتصادي سران قوا مقرر شد تا ابلاغ مصوبات شوراي عالي سران قوا، از هر گونه واگذاري و تغيير و تحول در سهام شركت سايپا جلوگيري شود. مراتب از بابت رعايت مقررات دستورالعمل اجرايي افشاي اطلاعات اعلام مي‌شود. همين دو نامه باعث اعمال يك شوك جديد به بازار سهام شد؛ چراكه صنايع خودرويي ليدر بازار سرمايه و حتي ليدر اقتصاد كشور شناخته مي‌شوند و هر گونه تغييري مي‌تواند بازار را به كام مرگ بركشاند، اكنون نيز بورس تهران در يك قدمي مرگ قرار دارد و ممكن است. همانطور كه بارها گفته شده بازار سهام نسبت به اخبار مختلف به صورت هيجاني واكنش نشان مي‌دهد و به نوعي هر خبري مي‌تواند يك روز يا چند ساعت مسير شاخص كل را تغيير دهد. به‌طور كلي به واسطه اينكه صنايع خودرويي ليدر بازار هستند و همين موضوع باعث مي‌شود كه كوچك‌ترين خبر در اين خصوص بتواند درعرض چند دقيقه وضعيت بازار را تغيير بدهد.
واكنش‌ها نسبت به انتشار نامه
در پي انتشار دو اطلاعيه در سامانه كدال مبني بر توقف و بازگشايي نماد معاملاتي ايران‌خودرو و سايپا، ولي‌الله جعفري، مدير نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، درباره دلايل اين تصميم با اشاره به مطرح شدن موضوع واگذاري سهام چرخه‌اي (تودلي) اين دو خودروساز در ماه‌هاي اخير، اظهار كرد: شركت‌هاي ذي‌نفع اقدامات انجام‌شده را در كدال افشا كرده‌اند، اما براساس نامه بسيار محرمانه دبيرخانه شوراي عالي هماهنگي سران قوا، اين شركت‌ها تا اطلاع ثانوي بايد از هرگونه واگذاري و تغيير سهام خودداري كنند. جعفري افزود: با توجه به محرمانه بودن نامه و احتمال تأثير آن بر تصميم سهامداران، شركت‌ها محتواي كلي نامه را افشا كردند كه براساس مقررات، نمادها با دامنه بسته و مطابق دستورالعمل بازگشايي شدند. او درباره تعليق نمادهاي «ورنا» و «وساپا» نيز گفت: طولاني شدن فرآيند افشاي اطلاعات و لزوم اطلاع‌رساني به سهامداران علت اين تعليق بود و پس از انتشار اطلاعيه، نمادها بازگشايي شد. مدير نظارت بر ناشران سازمان بورس همچنين تأكيد كرد: شركت‌هاي مذكور طبق دستورالعمل‌هاي شركتي و مفاد قانون برنامه هفتم ملزم به شفافيت و افشاي اطلاعات اثرگذار بر سهامداران هستند.
در ادامه نيز سازمان خصوصي‌سازي اعلام كرد: واگذاري سهام دولت در ايران‌خودرو و سايپا همچنان در دستور كار دولت قرار دارد. طبق اطلاعيه اين سازمان، با حمايت دبيرخانه شوراي عالي هماهنگي اقتصادي سران قوا و با استناد به قانون اجراي سياست‌هاي كلي اصل ۴۴ و برنامه هفتم پيشرفت، دولت به واگذاري كامل سهام خود متعهد است و جزييات برنامه واگذاري به زودي اعلام مي‌شود. در همين راستا، روابط عمومي دبيرخانه شوراي عالي هماهنگي اقتصادي سران قوا نيز با صدور اطلاعيه‌اي، ضمن تأييد اطلاعيه سازمان خصوصي‌سازي درباره عدم توقف فرآيند واگذاري اعلام كرد: ابهامات اجراي قانون برطرف شده و شورا از تصميمات دولت در راستاي واگذاري سهام حمايت مي‌كند. در ادامه، مدير نظارت بر ناشران سازمان بورس بار ديگر بر لزوم شفاف‌سازي دو خودروساز تأكيد كرد و گروه صنعتي ايران‌خودرو نيز اطلاعيه شفاف‌سازي جديدي در سامانه كدال منتشر كرد.
دولت در پي واگذاري
برخي از كارشناسان علت اين مشكلات پيرامون دو خودروساز مي‌دانند و عقيده دارند سنگ اندازي دولت باعث شده كه داستان خودرويي‌ها تمام نداشته باشد. حال سيد محمد اتابك، وزير صمت در پاسخ به اين پرسش كه با توجه به اتفاقات اخير برنامه دولت در مورد واگذاري سهام خودروسازان چيست، گفت: دولت سهام خودروسازان را واگذار خواهد كرد. اشكال خاصي در فرآيند واگذاري سهام خودروسازها وجود ندارد و برنامه دولت، واگذاري است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد متقاضي‌هاي بسياري براي خريد خودروسازان وجود دارد اما هيچ يك از اين افراد تا به امروز نتوانسته روندي موفقيت آمير داشته باشند. در اصل متقاضيان خريد سهام سايپا تا ۲۴ ارديبهشت‌ماه مهلت داشتند تا درخواست خود را ارائه دهند. پس از پايان اين بازه، قرار بود فرايند اهليت‌سنجي متقاضيان توسط كارگروه ويژه و با نظارت سازمان خصوصي‌سازي و وزارت امور اقتصادي و دارايي آغاز شود. كرمان‌موتور، گروه انتخاب، زرماكارون، كنسرسيوم قطعه‌سازان، فرداموتور و شركت دات وان متعلق به بابك زنجاني به عنوان خريدار پاكت‌هاي قيمت را ارسال كردند اما روند بررسي شرايط متقاضيان از روز يكشنبه هفته جاري متوقف شد. برخي از فعالان اقتصادي عقيده دارند كه شايد حضور بانك زنجاني به علت حواشي موجود باعث شده كه روند واگذاري خودروسازان متوقف شود اما برخي ديگر معتقدند كه در نهايت بانك زنجاني پيروز اين ميدان خواهد بود و شاهد يك تحول عميق صنعت خودروسازي كشور خواهيم بود. درحال حاضر شرايط صنعت خودروسازي كشور راضي‌كننده نيست و تغيير شرايط اين دو گروه خودروسازان و حضور سرمايه‌گذار احتمالا شرايط توليد، اقتصاد كشور و در نهايت شرايط انها در بورس را تغيير دهد.