حجاج بايد از خوردن گوشت و شير شتر خودداري كنند
بنا بر اخبار منتشرشده، ويروس «مرس» در عربستان شيوع دوباره پيدا كرده است. شيوع اين ويروس در شرايطي كه افراد زيادي از اقصي نقاط جهان براي بهجا آوردن مراسم حج به اين كشور سفر مي‌كنند مي‌تواند تا حد زيادي نگران‌كننده باشد اما اگر افراد به توصيه‌هاي بهداشتي و پزشكي توجه و آنها را رعايت كنند، قطعا احتمال مبتلا شدن به اين ويروس را تا حد زيادي پايين مي‌آورند. هشدارها درباره مشاهده دوباره ويروس مرس در عربستان و تداوم ابتلا به كوويد در ايران، نگراني‌هايي در بين جامعه ايجاد كرده است.
واكسني براي محافظت در برابر «مرس» ساخته نشده است
گلي ماندگار|
بنا بر اخبار منتشرشده، ويروس «مرس» در عربستان شيوع دوباره پيدا كرده است. شيوع اين ويروس در شرايطي كه افراد زيادي از اقصي نقاط جهان براي بهجا آوردن مراسم حج به اين كشور سفر مي‌كنند مي‌تواند تا حد زيادي نگران‌كننده باشد اما اگر افراد به توصيه‌هاي بهداشتي و پزشكي توجه و آنها را رعايت كنند، قطعا احتمال مبتلا شدن به اين ويروس را تا حد زيادي پايين مي‌آورند. هشدارها درباره مشاهده دوباره ويروس مرس در عربستان و تداوم ابتلا به كوويد در ايران، نگراني‌هايي در بين جامعه ايجاد كرده است. سويه جديد كوويد علائمي شبيه به سرماخوردگي دارد. در مورد ويروس مرس نيز مي‌توان به علائمي نظير تب، سرفه و تنگي‌نفس اشاره كرد. مساله اينجاست كه انتقال بيماري‌ها در ايامي مانند حج يا اربعين كه با ازدحام افراد همراه است، امري اجتناب‌ناپذير به نظر مي‌رسد. اما رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي بيش از همه مي‌تواند مانع انتقال اين بيماري‌ها باشد.
افزايش موارد ابتلا به ويروس مِرس در عربستان سعودي، تنها چند هفته پيش از آغاز مراسم حج تمتع، نگراني‌هايي را درباره اين تجمع ميليوني برانگيخته است. روزنامه تلگراف در گزارشي با اشاره به افزايش موارد ابتلا به كوروناويروس سندروم تنفسي خاورميانه (MERS - CoV) در عربستان سعودي، نگراني‌هايي را درباره احتمال شيوع اين بيماري همزمان با برگزاري مناسك حج تمتع كه انتظار مي‌رود نزديك به سه ميليون نفر را در شهر مكه گردهم آورد، مطرح كرده است. بنابر اعلام وزارت بهداشت عربستان، از ماه مارس (اسفند ـ فروردين) تاكنون دست‌كم ۹ نفر به اين ويروس - كه خويشاوند نزديك كروناويروس است - مبتلا شده‌اند. از ميان اين مبتلايان، دو نفر جان خود را از دست داده‌اند.
شش مورد از جديدترين ابتلاها در ميان كاركنانِ بخش درمان گزارش شده است كه همگي در يك بيمارستان در شهر رياض و از طريق تماس با يك بيمار علامت‌دار به اين ويروس آلوده شده‌اند.
با اين حال، منشأ ابتلا در دو مورد همچنان ناشناخته باقي مانده است كه اين موضوع باعث شده زنگ خطر احتمال شيوع مخفيانه ويروس در جامعه بزرگ‌تر عربستان به صدا درآيد.
احتمال خطر بروز شيوع و گسترش بالقوه ويروس‌ها
شركت تحليل داده‌هاي بيماري‌هاي واگيردار «ايرفينيتي» هشدار داده است اين موارد «احتمال خطر بروز شيوع و گسترش بالقوه بين‌المللي بيماري را در آستانه مراسم حج كه در آن ميليون‌ها نفر گردهم مي‌آيند، افزايش مي‌دهد.»
روزنامه تلگراف در اين گزارش اشاره كرده است كه در برخي از تصاوير مربوط به سفر اخير دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا به رياض، پيشخدمت‌ها و ساير افراد حاضر در محل با ماسك صورت ديده شده‌اند.
مراسم حج كه در اوايل ماه ژوئن (خردادماه) برگزار مي‌شود، بيش از سه ميليون نفر را در منطقه‌اي به وسعت تنها ۱۲ كيلومتر مربع متمركز مي‌كند و معمولا به عنوان بستري براي شيوع بيماري‌هاي تنفسي مانند آنفلوآنزا و مننژيت باكتريايي شناخته مي‌شود. از همين رو عربستان تمام زایراني كه قصد شركت در مناسك حج تمتع را دارند ملزم مي‌كند كه پيش از ورود به اين كشور، واكسن مننژيت تزريق كنند.
از سال ۲۰۱۲ تاكنون، مجموعا ۲۶۱۳ مورد تأييدشده از ابتلا به مرس در جهان ثبت شده است كه بيش از ۸۰ درصد آنها در عربستان سعودي رخ داده است. نرخ مرگ ومير ناشي از اين بيماري حدود ۳۶ درصد گزارش شده است.
ويروس «مرس» چيست؟
«مرس» يك ويروس قابل انتقال بين حيوان و انسان است كه توسط شترها حمل مي‌شود و از طريق تماس با حيوانات آلوده، مصرف گوشت يا شير آنها، يا خوردن مواد غذايي آلوده به مدفوع، ادرار يا بزاق شتر قابل انتقال است. انتقال انسان به انسان اين ويروس عمدتا از طريق قطرات تنفسي در محيط‌هاي بسته بيمارستاني اتفاق مي‌افتد، اما مواردي از انتقال درون‌خانوادگي يا در سطح جامعه نيز مشاهده شده است. علائم اصلي بيماري شامل تب بالا، سرفه، تنگي نفس، درد عضلات، اسهال و حالت تهوع است. بيشتر افرادي كه بر اثر مرس جان مي‌بازند، دست‌كم يك بيماري زمينهاي مانند ديابت، بيماري قلبي، سرطان يا فشار خون بالا دارند.
واكسني براي محافظت در برابر «مرس» ساخته نشده است
در حال حاضر هيچ واكسني براي محافظت در برابر مرس در دسترس نيست، اگرچه كارآزمايي‌هاي باليني در اين زمينه در حال انجام است.ويروس مرس در صورت استاندارد نبودن شرايط بيمارستان مي‌تواند كادر درمان را تهديد كند. اين ويروس از همان ابتدا كه در عربستان شايع شد هم بيشتر كادر درمان را درگير مي‌كرد؛ چرا كه افراد پس از شديد شدن بيماري به بيمارستان مراجعه مي‌كردند.
زنگ خطر براي كادر درمان و زائران به صدا درآمده است
دكتر مينو محرز، متخصص برجسته بيماري‌هاي عفوني، زنگ خطر را براي گروه‌هاي پرخطر، به‌ويژه كادر درمان و زایران، به صدا درمي‌آورد و با نگاهي موشكافانه به علل شيوع اخير بيماري اشاره مي‌كند و مي‌گويد: فاصله زماني زياد از آخرين دوزهاي واكسيناسيون باعث كاهش ايمني جمعي در سطح كشور شده است. از سوي ديگر تجمعات و سفرها، اعم از مراسم حج، سفرهاي زيارتي به عتبات عاليات و افزايش سفرهاي داخلي در تعطيلات، به نوبه خود در افزايش نرخ بيماري سهيم بوده و كاهش رعايت پروتكل‌ها، يعني استفاده محدود از ماسك و عدم رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي در اماكن عمومي، به گسترش ويروس كمك كرده‌اند.
كرونا برگشته؛ اما نه در قالب سويه جديد
بنا به گفته اين متخصص عفوني، به‌طور دقيق مشخص نيست كه موارد ابتلا به كرونا ناشي از سويه جديدي باشند يا نه؛ اما اصلاعات موجود حاكي از آن است كه اين افزايش، از سويه‌ها و زيرسويه‌هاي شناخته شده ناشي شده است.
او در ادامه مي‌گويد: اگرچه اكنون نرخ ابتلا و شدت بيماري تاحدودي كاهش يافته، اما تا همين چند وقت گذشته مراكز درمان همه‌روزه شاهد و پذيراي مراجعه مبتلايان بودند. علاوه بر آن، موارد ابتلا به ويروس آنفلوانزا نيز در ميان بيماران بود؛ كه خوشبختانه از ميزان آن هم كاسته شده است. بيشتر مبتلايان و بستري‌ها اغلب كساني هستند كه بيماري زمينهاي دارند و در برابر عوارض ويروس آسيب‌پذيرتر از سايرين هستند. متأسفانه بايد گفت كه واكسن‌هاي موجود ديگر در برابر ويروس كوويد، به‌ويژه موج‌هاي اخير بيماري، موثر نيستند و آن مصونيت سابق را به همراه ندارند.محرز تصريح مي‌كند: نگراني فعلي ما بيشتر در خصوص بيماري «مِرس» است كه در عربستان شيوع يافته و بر اهميت مراقبت جدي و رعايت اصول بهداشتي تأكيد مي‌كند. در همين راستا نياز است كه به حجاج اطلاعات كافي ارائه شود؛ تا از گسترش بيماري و تبديل شدن آن به يك بحران پيشگيري شود.
احتمال انتقال ويروس «مِرس» از انسان به انسان كم است
مينو محرز همچنين درباره ميزان خطر و راه‌هاي انتقال ويروس مرس به «تعادل» مي‌گويد: ويروس مرس در صورت استاندارد نبودن شرايط بيمارستان مي‌تواند كادر درمان را تهديد كند. اين ويروس از همان ابتدا كه در عربستان شايع شد هم بيشتر كادر درمان را درگير مي‌كرد؛ چراكه افراد پس از شديد شدن بيماري به بيمارستان مراجعه مي‌كردند. البته اگر در بيمارستان اصول پيشگيري رعايت شود و وسايل حفاظتي در برابر انتقال ويروس تعبيه شده، وضعيت بهتر خواهد بود. نگهداري بيماران بدون تجهيزات و اصول لازم مي‌تواند كادر درمان را تهديد كند.
حجاج از خوردن شير و گوشت شتر و تماس با اين حيوان خودداري كنند
او مي‌افزايد: ويروس مرس كه از شتر به انسان منتقل مي‌شود و خطر همه‌گيري چنداني ندارد. احتمال انتقال انسان به انسان اين ويروس كم است و با كوويد تفاوت دارد. اگرچه براي كادر درمان مي‌تواند تهديدآميز باشد. در صورت شدت يافتن بيماري، خطر مرگ نيز در كمين است. درباره روش پيشگيري در اين مورد خاص توصيه مي‌شود افراد از تماس با شتر و مصرف شير و گوشت اين جاندار اجتناب كنند.
سرعت گسترش ويروس‌هايي مانند مِرس و كرونا متفاوت است
اين متخصص بيماري‌هاي عفوني ادامه مي‌دهد: سويه جديدي از كوويد در حال گسترش است كه چندان خطري ندارد. تزريق واكسن هم‌اكنون اثري ندارد چراكه ويروس دائمادر حال جهش يافتن است. واكسن ديگر اثر به‌خصوصي روي ويروس ندارد. براي پيشگيري رعايت سه اصل اوليه فاصله‌گذاري اجتماعي كافي است. اين سه اصل عبارتند از: اجتناب از تماس نزديك، شستن دست‌ها و استفاده از ماسك. او توضيح مي‌دهد: ويروسي كه در ايران در حال گسترش است با ويروس مرس كه در عربستان شيوع پيدا كرده تفاوت دارد. سرعت گسترش اين دو ويروس متفاوت است و هر دو در صورت رعايت اصول اوليه در رابطه با بيماري‌هاي مسري، قابل كنترل هستند.
عربستان آماري درباره بيماري‌هاي مسري از جمله مرس منتشر نمي‌كند
مينو محرز مي‌گويد: ويروس مرس هم از خانواده ويروس‌هاي كروناست. چندين سال پيش نيز اين بيماري در عربستان زياد مشاهده مي‌شد. دليل آن هم مصرف زياد شير شتر و تماس با شتر بود. عربستان مسووليتي در قبال ميليون‌ها مسافري كه مراسم حج را بهجا مي‌آورند احساس نمي‌كند و آماري در اختيار نمي‌گذارد، اما سازمان بهداشت جهاني خواستار رعايت اصول مرتبط با انتقال بيماري‌هاي ويروسي از سوي مسافران اين كشور است. ممكن است انواع ديگري از ويروس نيز از كشورهاي ديگر وارد ايران شوند. او در پايان يادآور مي‌شود: در شرايط كنوني كه انواع ويروس‌ها در كشورهاي مختلف شيوع دارد رعايت نكات بهداشتي و اصول اوليه رفتارهاي اجتماعي و فاصله‌گذاري‌هاي مطمئن با ديگر افراد مي‌تواند تا حد زيادي فرد را از ابتلا به انواع بيماري‌ها در امان نگه دارد، ضمن اينكه تعداد قابل توجهي از افرادي كه در مراسم حج شركت مي‌كنند افراد مسن هستند و عموما بيماري‌هاي زمينهاي نيز دارند و ممكن است سيستم ايمني بدن‌شان توانايي لازم براي مقاومت در برابر ويروس‌ها را نداشته باشد؛ بنابراين قطعا بايد بيش از هميشه به توصيه‌ها و نكتههاي بهداشتي‌اي كه به آنها گوشزد مي‌شود، توجه كنند.