اصلاح بورس زير سايه ريسك‌هاي سياسي
هرچند عوامل سياسي عامل افت بورس شد اما كارشناسان معتقدند اصلاح براي بازار ضروري بوده تا از سرعت رشد كاسته شود و نقدينگي با كيفيت بهتري در آن گردش پيدا كند. تحليل روند بازار و تأثيرات تحولات سياسي از مهم‌ترين موضوعات موردتوجه سهامداران در موقعيت كنوني است، چراكه عامل اصلي فشار فروش اخير، تحولات و تغييرات سياسي بوده است.
هرچند عوامل سياسي عامل افت بورس شد اما كارشناسان معتقدند اصلاح براي بازار ضروري بوده تا از سرعت رشد كاسته شود و نقدينگي با كيفيت بهتري در آن گردش پيدا كند. تحليل روند بازار و تأثيرات تحولات سياسي از مهم‌ترين موضوعات موردتوجه سهامداران در موقعيت كنوني است، چراكه عامل اصلي فشار فروش اخير، تحولات و تغييرات سياسي بوده است. در پايان هفته، بازار تحت تأثير دو نيروي منفي قرار گرفت: از يك‌سو، جو منفي عمومي، و از‌سوي ديگر، تأثير كاهش اعتبار صندوق‌هاي اهرمي. به‌طور كلي، به‌جز برخي نمادهاي خاص مانند اهرمي‌ها، چند بانك و سهم‌هاي منتخب، ساير نمادها به‌صورت مقطعي در محدوده منفي جمع شدند. بااين‌حال، روند عرضه همچنان پابرجا باقي ماند و بازار نتوانست از فشار فروش رهايي يابد.
عليرضا سادات، كارشناس بازار سرمايه در گفت‌وگو با بازار گفت: وقتي بورس با يك خبر دچار صف فروش مي‌شود، ممكن است با انتشار خبري ديگر به‌كلي تغيير مسير دهد. از طرف ديگر از اين هفته، انتشار گزارش‌ها در سامانه كدال سرعت بيشتري خواهد گرفت و اطلاعات مهمي در اين حوزه منتشر خواهد شد. اين داده‌ها مي‌توانند فضاي بازار را به‌طور متفاوتي تحت تأثير قرار دهند و جهت‌گيري آن را تغيير دهند.
عليرضا سادات معتقد است كه اخيرا موضوع صندوق‌هاي اهرمي و كاهش ضريب اعتباري آنها مطرح شد. بسياري بر اين باورند كه فشار فروش تحت‌تأثير مجموعه‌اي از عوامل از جمله اين تصميم نيز بوده است. اين عامل، در كنار تحولات سياسي، تأثير منفي مضاعفي بر بازار گذاشته و جو عمومي آن را تحت‌فشار قرار داده است.
وي افزود: در همين حال، به تازگي موضوع صندوق‌هاي اهرمي و كاهش ضريب اعتباري آنها مطرح شد. بسياري بر اين باورند كه فشار فروش تحت تاثير مجموعه‌اي از عوامل از‌جمله اين تصميم نيز بوده است. اين عامل، در كنار تحولات سياسي، تأثير منفي مضاعفي بر بازار گذاشته و جو عمومي آن را تحت فشار قرار داده است.
سادات تاكيد كرد: در شرايط رشد سريع بازار، افزايش قيمت‌ها و بازدهي بالاتر از ميانگين روزهاي قبل، حتي كوچك‌ترين اتفاقات منفي سياسي مي‌توانند واكنش‌هاي شديد و ناگهاني را به همراه داشته باشند. واكنش‌هاي اوليه غالباً سريع و شديد هستند، اما پس از گذشت يكي، دو روز معاملاتي، بازار به شرايط عادي نزديك‌تر مي‌شود.
وي تصريح كرد: در حال حاضر، جريان نقدينگي در بازار محتاطانه‌تر عمل مي‌كند. برخي سرمايه‌گذاران ترجيح داده‌اند با فروش دارايي‌هاي خود، در حاشيه بمانند و منتظر نتايج مذاكرات روز جمعه باشند. ما نمي‌خواهيم بيش‌ازحد خوشبين يا بدبين باشيم، اما به نظر مي‌رسد اين دوره اصلاحي براي بازار ضروري بوده تا از سرعت رشد كاسته شود و نقدينگي با كيفيت بهتري در آن گردش كند.
بازار نياز به تحولات مثبت دارد
براي ادامه روند صعودي، بازار نيازمند محرك‌هاي مثبت و رويدادهاي اثرگذار است. فضاي فعلي، فضاي كنترل شده‌اي است كه نه سقوط جدي را نشان مي‌دهد و نه رشدي محسوس دارد. نقش تحولات بنيادي، انتشار گزارش‌هاي جديد و گردش نقدينگي بيش‌ازپيش اهميت پيدا خواهد كرد. بااين‌حال، بايد پذيرفت كه هيجان رشد روزهاي گذشته فروكش كرده و اكنون فضاي متفاوتي را تجربه مي‌كنيم. در تمام اين تحولات، نگاه‌ها همچنان به سوي سياست و اخبار سياسي خواهد بود.
داريوش روزبهانه معتقد است كه در شرايط فعلي تنها يك سناريو مطرح است و سرمايه‌گذاراني كه داراي استراتژي مشخصي هستند، تصميماتي برمبناي حفظ سرمايه اتخاذ مي‌كنند كه قابل ارزيابي دقيق‌تر هستند. اين مساله بازار را وارد شرايط احتياط كرده است. هر بار كه ايران و امريكا وارد مذاكرات مي‌شوند، خروج از آن هزينه‌هاي بالايي دارد كه بر چشم‌انداز اقتصادي تأثير مي‌گذارد.
بايد توجه داشت كه بازار درگير سطح بالايي از عدم قطعيت است كه باعث افزايش چالش‌هاي موجود شده است. پس از پشت سر گذاشتن مرحله اول رشد قدرتمند، ضروري است كه در مرحله دوم، سرمايه‌گذاران با دقت و وسواس بيشتري رفتار كنند. بايد نه به مذاكرات و نه به بازار بدبين بود، بلكه معتقديم مسيري كه تاكنون طي شده، ادامه خواهد داشت. بااين‌حال، ميزان خوشبيني مورد انتظار كمي تعديل شده است. دنياي سياست پر از ناشناخته‌هاست و هيچ‌كس نمي‌تواند با قطعيت پيش‌بيني كند كه طي چند ساعت يا چند روز آينده چه اتفاقي رخ خواهد داد.
داريوش روزبهانه، استاد دانشگاه، تأكيد دارد: برخي فعالان بازار بر اين باورند كه اعلام ناگهاني برخي تصميمات دولتي تأثيرات منفي بر روند كلي بازار داشته است. اما حتي اگر اين تصميمات با اعلام قبلي و زمان‌بندي مشخص اجرايي مي‌شدند، آيا از تشكيل صفوف فروش جلوگيري مي‌شد؟ سازمان بورس معتقد است كه اين تصميمات آثار مالي خاصي داشته‌اند و اجراي آنها با تأخير دلايل مشخصي داشته است. بازار در مقطع حساس سياسي قرار داشت و تصميمات جديد تأثيرات مضاعفي بر آن گذاشت.
وي افزود: در شرايط فعلي تنها يك سناريو مطرح است و سرمايه‌گذاراني كه داراي استراتژي مشخصي هستند، تصميماتي برمبناي حفظ سرمايه اتخاذ مي‌كنند كه قابل ارزيابي دقيق‌تر هستند. اين مساله بازار را وارد شرايط احتياط كرده است. هر بار كه ايران و امريكا وارد مذاكرات مي‌شوند، خروج از آن هزينه‌هاي بالايي دارد كه بر چشم‌انداز اقتصادي تأثير مي‌گذارد.
روزبهانه افزود: در صورت رسيدن به نقطه‌عطفي در مذاكرات، احتمال حصول توافقي وجود دارد كه بازار آن را يك ريسك ارزيابي خواهد كرد. بازار در وضعيت فعلي به‌طور كامل تحت تأثير جو مثبت يا منفي قرار دارد و همين موضوع تحليل سهم‌هاي مختلف را دشوار مي‌كند.
ريسك‌هاي سياسي مانع ورود جريان پول
براساس داده‌هاي اين گزارش، ريسك‌هاي سياسي مانع ورود جريان پول قوي به بازار شده‌اند و سرمايه‌گذاران ترجيح داده‌اند به سمت دارايي‌هايي بروند كه در شرايط بحراني نقدشوندگي بالايي داشته باشند. صنايعي مانند خودروسازي، بانكداري، فولاد، پتروشيمي و پالايشگاه‌ها ممكن است در شرايط خاص قابليت نقدشوندگي سريع‌تري داشته باشند. اما در زمان بحران، همين صنايع ممكن است با چالش‌هاي جدي فروش مواجه شوند.
علاوه بر عوامل سياسي، انتشار گزارش‌هاي مالي سالانه شركت‌ها، اخبار اقتصادي مهم و انتخاب وزير اقتصاد، از جمله رويدادهاي اثرگذار بر بازار خواهند بود. با اين‌حال، بدون شك مذاكرات سياسي همچنان مهم‌ترين عامل تعيين‌كننده روند بازار است.
اگر نگاهي به روند بازار در ۵ تا ۶ ماه گذشته داشته باشيد، متوجه خواهيد شد كه اين عوامل چگونه تأثيرگذار بوده‌اند. همچنين، عملكرد صندوق‌هاي اهرمي نشان داده است كه در شرايط پنيك سل (فروش هيجاني)، نقش خريدار بازار را ايفا مي‌كنند و در شرايط صف خريد، به عنوان عرضه‌كننده عمل مي‌كنند. اين الگوي رفتاري موجب سودآوري آنها شده و بايد در تحليل آنها مورد توجه قرار گيرد.