نقش ديپلماسي آب در تقويت صلح منطقه‌اي
مديركل دفتر رودخانه‌هاي مرزي و منابع آب مشترك وزارت نيرو در نخستين نشست «آب و صلح» بر لزوم نگاه چندلايه، واقع‌بينانه و مشاركتي در ديپلماسي آب تأكيد كرد و خواستار بهره‌گيري از تجربيات تاريخي، ظرفيت دانشگاه‌ها و تدوين قراردادهاي حقوقي پايدار شد.
مديركل دفتر رودخانه‌هاي مرزي و منابع آب مشترك وزارت نيرو در نخستين نشست «آب و صلح» بر لزوم نگاه چندلايه، واقع‌بينانه و مشاركتي در ديپلماسي آب تأكيد كرد و خواستار بهره‌گيري از تجربيات تاريخي، ظرفيت دانشگاه‌ها و تدوين قراردادهاي حقوقي پايدار شد.
به گزارش ايلنا از وزارت نيرو، جبار وطن‌فدا، مديركل دفتر رودخانه‌هاي مرزي و منابع آب مشترك وزارت نيرو در نخستين نشست «رويكرد آب و صلح» با موضوع نقش ديپلماسي آب ايران در تقويت صلح با كشورهاي همسايه با تمركز بر منطقه قفقاز كه به ميزباني شركت مديريت منابع آب ايران و در ادامه سلسله نشست‌هاي تاريخ شفاهي ديپلماسي آب ايران برگزار شد، با اشاره به نقش ديپلماسي آب در تقويت صلح با كشورهاي همسايه، گفت: هماهنگي و همكاري در بخش آب، يك ويژگي ذاتي و حياتي در فرآيندهاي كاري است كه بدون درك عميق از ابعاد مختلف اين موضوع پيچيده، نمي‌توان به موفقيت دست يافت.
وي با تأكيد بر اينكه ديپلماسي آب تنها محدود به وزارت نيرو و امور خارجه نيست، افزود: اين حوزه، گستره‌اي فراتر دارد و تعاملات محيط‌زيستي، اقتصادي، فرهنگي، ورزشي و حتي ديپلماسي عمومي را نيز در بر مي‌گيرد. وطن‌فدا بر ضرورت انتقال تجربه، آموزش و بهره‌گيري از تاريخ شفاهي تأكيد كرد و گفت: نگاه صفر و يكي در مواجهه با مسائل آب كارآمد نيست؛ هر تجربه و اقدامي ممكن است نقاط قوت و ضعف خاص خود را داشته باشد كه بايد تحليل شود. نسل جديد بايد آمادگي مواجهه با رويدادها و تغييرات را داشته باشد.
وي در ادامه به اهميت حوزه‌هاي آبريز مشترك با كشورهاي همسايه از جمله عراق، تركيه، افغانستان، تركمنستان، ارمنستان، آذربايجان و پاكستان اشاره كرد و گفت: سياستگذاري در اين مناطق بايد مبتني بر تعامل، شناخت دقيق از مرزها و همكاري منطقه‌اي باشد، زيرا بسياري از منابع آبي يا داخلي نيستند يا در معرض تنش‌هاي سياسي قرار دارند.
اين مقام مسوول با اشاره به تجربه ۴۰ ساله ايران در ساماندهي رودخانه‌هاي مرزي تصريح كرد: مديريت منابع آب مرزي نيازمند همكاري چندلايه در حوزه‌هاي فني، حقوقي و سياسي است. براي مثال، قراردادهاي تاريخي مانند توافقنامه ۱۹۲۱، ۱۹۲۶ و ۱۳۰۴ با شوروي سابق (در حوزه كشورهاي آذربايجان و ارمنستان) نمونه‌هايي موفق از اسناد حقوقي هستند كه باوجود تغيير رژيم‌ها، همچنان مبناي همكاري‌ها هستند. وي افزود: همكاري‌هاي فني دو كشور همسايه در حوزه رودخانه‌هاي مرزي مثل ايران و افغانستان، ايران و آذربايجان و...، به دليل ادبيات فني مشترك، بسيار سريع اتفاق مي‌افتد و مي‌تواند خيلي زود به توافق منجر شود، اما اين همكاري‌ها بدون پشتوانه سياسي پايدار نخواهد بود. بايد توافقات حقوقي به‌صورت مستند و مكتوب در مراجع قانوني دو كشور تصويب شوند تا مهندسان دو طرف بتوانند همكاري‌هاي خود را ادامه بدهند.
وطن‌فدا با اشاره به مذاكرات چندجانبه و قراردادهاي چند ده‌هاي و دوجانبه با هريك از كشورهاي حوضه فرامرزي ارس، افق بلندمدت‌در اين حوضه را تدوين رژيم حقوقي چند جانبه بين ايران و كشورهاي تركيه، آذربايجان و ارمنستان ذكر كرد و گفت: هدف از اين روند، تضمين منافع مشترك و كاهش تنش‌هاست. بهره‌گيري از تجربيات جهاني، نمونه‌هاي موفق بين‌المللي، و تنظيم قراردادهاي چندجانبه مي‌تواند به اين فرآيند كمك كند.
مديركل دفتر رودخانه‌هاي مرزي، در پايان با اشاره به نقش افراد موثر و پتانسيل‌هاي فردي در پيشبرد پروژه‌هاي ديپلماسي اظهار كرد: پيشنهاد ساخت سد مشترك با آذربايجان در شرايط خاص به وجود آمده در اين محدوده مرزي و به‌صورت يك‌طرفه نشان داد كه جمهوري اسلامي ايران با اتكا به ديپلماسي فعال و با رعايت موازين حقوقي و مرزي توانايي اجراي ابرپروژه‌هاي مشترك را با هدف تحكيم صلح و دوستي بلندمدت و پايدار در منطقه دارد. ديپلماسي فعال، تقويت همكاري‌هاي منطقه‌اي، استفاده از ظرفيت دانشگاه‌ها و تدوين سياست‌هاي بلندمدت، راهكاري موثر براي مديريت منابع آب و حفظ منافع مشترك است. وي تأكيد كرد: آب، در عين حال كه مي‌تواند منشأ چالش باشد، با مديريت صحيح و ديپلماسي هوشمندانه، به عاملي براي تقويت همكاري و امنيت منطقه‌اي تبديل خواهد شد.
مديركل دفتر رودخانه‌هاي مرزي در پايان اين جلسه، به پرسش حاضران در خصوص موضوعات حقوقي و ديپلماسي آب ايران با كشورهاي همسايه پاسخ داد و اظهار اميدواري و اعلام آمادگي كرد كه اين جلسه استمرار داشته باشد.