اكثريت بازنشستگان به خاطر كمبود مستمري و موانع اداري از وام محرومند

هرچند بخش قابل توجهي از حداقل‌بگيران به خاطر شرايط مالي خود براي پرداخت اقساط، از دريافت وام محروم هستند، اما شرايط و مراحل اداري دسترسي به همين وام نيز چندان آسان نيست و بازنشستگان در سال‌هاي اخير با موانع ديگري نيز رو به رو بودند. بخش قابل توجهي از بازنشستگان سازمان تامين اجتماعي و ديگر صندوق‌هاي بازنشستگي كشور در سال‌هاي اخير مساله نياز به وام ضروري صندوق‌هاي خود را به عنوان ابزاري براي گذران زندگي (نه سرمايه‌گذاري و خريد) قلمداد مي‌كنند. وجود هزينه‌هاي ناگهاني درمان يا حتي هزينه‌هاي كمرشكن اجاره باعث مي‌شود كه بازنشستگان تامين اجتماعي تلاش كنند تا به وام‌هاي ۳۰ و ۵۰ ميليون توماني بانك رفاه برسند. هرچند بخش قابل توجهي از حداقل بگيران به خاطر شرايط مالي خود براي پرداخت اقساط، از دريافت وام محروم هستند، اما شرايط و مراحل اداري دسترسي به همين وام نيز چندان آسان نيست و بازنشستگان در سال‌هاي اخير با موانع ديگري نيز رو به رو بودند.

پرداخت اقساط براي حداقل بگيران  دشوار است

مازيار گيلاني نژاد (فعال كارگري) با اشاره به مشكلات ثبت نام وام بانك رفاه براي بازنشستگان گفت: واقعيت اين است كه با فرض دسترسي آسان بازنشستگان به اين وام نيز شاهد آن هستيم كه مقدار مستمري دريافتي بازنشسته و به ويژه حداقل بگيران به نحوي است كه اساسا اقساط ۲۴ ماهه فشرده با مبالغ بالاي يك ميليون و نيم، براي بازنشسته‌اي كه عموما ۱۵ ميليون تومان دريافتي دارد، بسيار دشوار است و بسياري از بازنشستگان به اين دليل كه در بازپرداخت اقساط مشكل داشته و بايد ۱۰ درصد حقوق ماهانه خود يا بيشتر را بدهند، با اين وام مشكل دارند. به ويژه اينكه اقساط اين وام قبل از پرداخت مستمري و حقوق ماهانه از فيش دريافتي‌شان كسر مي‌شود! وي با اشاره به اينكه «اگر مستمري بازنشسته آبرومندانه باشد نياز به وام ۳۰ يا ۵۰ ميليون توماني وجود ندارد» اظهار كرد: به جا بود كه حداقل در زمان پرداخت اقساط، دوره‌هاي اقساط را بلندتر كنند تا فشار شديد بر بازنشستگان نيايد. چطور در زمان پرداخت وام به كارمندان بانك شاهد اين هستيم كه گاهي برخي كارمندان تا زمان فوت خود نيز اقساط پرداخت مي‌كنند و گاه مابقي اقساط بر دوش فرزندان و همسرشان مي‌افتد اما درباره بازنشستگان تامين اجتماعي با اقساط نهايتا دوساله مواجهيم. در واقعيت بايد گفت كه در عمل شايد چند ميليون بازنشسته از دريافت وام به خاطر شرايط مالي و شرايط ثبت نامي محروم باشند يا در عمل محروم شوند.

عدم شفافيت در مراحل اعطاي وام

گيلاني نژاد تاكيد كرد: در خود فرآيند پرداخت وام نيز سلسله مراتب شفاف و مشخصي وجود ندارد. ما خواهان شفاف‌سازي روندها هستيم. براي مثال چرا اين شائبه‌ها مدام مطرح مي‌شود كه افراد نزديك به برخي تشكل‌ها، برخي بانك‌ها يا نزديك به تامين اجتماعي در صفوف دريافت وام، جلوتر از بقيه قرار مي‌گيرند؟ از طرف ديگر بر چه مبناي قانوني شرط دريافت وام بايد عضويت در كانون‌هاي بازنشستگي باشد؟ اين درحالي است كه بازنشسته ما براي درخواست وام مدت‌ها بايد فرآيند دشوار حضوري عضويت در كانون‌ها (ضمن پرداخت مبلغ حق عضويت) را طي كرده و بعد دوباره با كمك فرزندانش فرآيند دشوار اينترنتي و چند مرحله‌اي درخواست وام را طي كند تا روزي مشمول دريافت وام قرار بگيرد!

رشد 50 درصدي اعتبارات

در اين ارتباط عليرضا حيدري (نايب‌رييس اتحاديه پيشكسوتان جامعه كارگري و عضو هيات‌مديره كانون بازنشستگان تامين اجتماعي تهران) اظهار كرد: اعتبارات تبصره بودجه سال ۱۴۰۴ با رشد ۵۰ درصدي نسبت به سال ۱۴۰۳ مواجه بود. هيات امناي تامين اجتماعي نيز آن را تصويب و بانك رفاه موظف شد از محل منابع داخلي خود به نيابت از سازمان تامين اجتماعي براي وام قرض الحسنه به بازنشستگان تسهيلاتي به ارزش ۳۰ هزار ميليارد تومان در قالب وام ۵۰ ميليون توماني به بازنشستگان تامين اجتماعي واجد شرايط پرداخت كند. وي افزود: اين وام‌ها اصولا به كساني داده مي‌شود كه شرايط استحقاق وام را داشته باشند. كساني ممكن است در گذشته وام‌هايي را در فاصله معيني از درخواست وام جديد استفاده كرده باشند كه اين موضوع باعث خروج آنها از شمول شرايط دريافت وام مي‌شود. سامانه‌اي كه براي سنجش اين موضوع در نظر گرفته شده است، سامانه‌اي است كه سازمان تامين اجتماعي و بانك رفاه آن را تعيين كرده و تمام ثبت نام‌ها به شرط بازنشسته بودن فرد در آن سامانه ثبت مي‌شود. حيدري اضافه كرد: اين امكان وجود دارد كه سهميه محدودي به كانون‌ها بابت معرفي بازنشستگان ثبت نامي خودشان در نظر گرفته شده باشد. اين البته نافي اين نيست كه افراد بتوانند مستقيمااز طريق سامانه بانك رفاه خودشان راسااقدام به درخواست وام كنند كه دشوارتر است. در سال گذشته نيز ثبت نام از دو كانال انجام مي‌شد. طبيعتا كساني كه مي‌خواستند خدمات تسهيل مراحل دريافت وام را از طريق كانون بازنشستگي منطقه خود انجام بدهند، بايد عضو كانون مي‌شدند تا اين امكان براي آنها فراهم شود. البته دريافت وام نيازمند عضويت در كانون نداشته باشد و ممنوعيتي در اين حوزه نبايد وجود داشته باشد.

امكان تخلف در هيچ موضوعي صفر نيست

وي درباره علت تغييرات زمان دريافت وام و صفوف دريافت وام و شائبه‌هاي مطرح گفت: البته هيچ زمان نمي‌توان گفت كه امكان تخلف در موضوعي صفر است اما تمامي فرآيندهاي دريافت وام سامانه‌اي طي مي‌شوند. يعني سامانه اعتبارسنجي بانك در هنگام تعيين استحقاق افراد عمل كرده و مثلا در صورتي كه شما در بانكي ضامن فردي شده باشيد كه اقساط خود را پرداخت نكرده باشد يا ساير شرايط ديگر را نداشته باشيد، در اين صورت درخواست وام شما تا زمان تحقق شرايط پذيرفته نمي‌شود.