زيان‌سازي به سبك دولت

چند هفته‌اي مي‌شود كه قطعي برق صنايع آغاز شده، آن هم در زماني كه بهار هنوز به پايان نرسيده و بيش از 30 روز تا پايان بهار مانده و هنوز فصل گرما آغاز نشده است.

قطعي برق هر سال خسارت‌هاي بسياري به صنايع وارد مي‌كند و همين موضوع باعث شده سرمايه‌گذاري در صنايع در فصولي كه ناترازي وجود دارد به حداقل برسد.درحال حاضر برق بسياري از صنايع قطع شده است و با توجه به افزايش گرماي هوا اين قطعي برق در هفته‌هاي پيش رو بيشتر و بيشتر خواهد شد و در نهايت صنايع با زياني كه ساخته دست دولت است مواجه خواهند شد.

ناترازي انرژي باعث شد كه دولت يك زيان‌سازي تمام عيار براي صنايع رقم بزند و همين موضوع نيز باعث مي‌شود كه شرايط اقتصادي كشور به خطر بيفتند. زماني برق قطع و سهميه‌بندي مي‌شود، توليدات كارخانجات نيز كاهش پيدا مي‌كند و برهمين اساس ممكن است حتي در ميان مدت كيفيت محصولات نيز كاهشي شود و درنتيجه اين عوامل دست به دست يكديگر مي‌دهند كه صادرات نيز تا حدود زيادي كاهش يابد و از سوي ديگر محصول موجود در كشور با قيمت بيشتري عرضه مي‌شود و همه اين عوامل دست به دست يكديگر مي‌دهند تا كاهش سود و حتي زيان‌سازي شامل حال صنايع مختلف كشور شود.

بحران در كشور

كمبود شديد برق و گاز در كشور، صنايع و شركت‌ها را با بحراني جدي روبرو كرده و برآوردها حاكي از آن است كه اين كمبودها روزانه حدود ۱۱۰ ميليون دلار از سود بالقوه شركت‌ها را مي‌بلعد. اين مساله، زنگ هشداري را براي اقتصاد ايران به صدا درآورده است.

نايب‌رييس انجمن قطعات بتني از كاهش و افزايش 50 و 100 درصدي توليد و قيمت سيمان به دليل قطعي برق برخي كارخانه‌ها خبر داد.

بر اساس گزارش كميسيون صنعت اتاق ايران، ۳۷ درصد از برق توليدي كشور توسط صنايع مصرف مي‌شود، در حالي كه سهم بخش خانگي ۳۱ درصد، كشاورزي ۱۳ درصد و خدمات عمومي ۹ درصد است. اين آمار نشان مي‌دهد كه قطعي برق، بيشترين خسارت را به بخش صنعت وارد مي‌كند.

بررسي‌ها نشان مي‌دهد صنايعي كه نقش مهمي در توليد ناخالص داخلي دارند، بيشترين آسيب را از قطعي برق متحمل مي‌شوند. توليد فلزات با شدت خسارتي ۱۰۵۹ برابر، مواد شيميايي ۷۹۱ برابر و مواد غذايي ۳۳۲ برابر، بيشترين تأثير را از اين وضعيت تجربه كرده‌اند.

در زمستان سال گذشته، قطعي برق روزانه ۱۷ هزار و ۹۷۳ ميليارد تومان به اقتصاد كشور خسارت وارد كرد كه سهم بخش صنعت از اين رقم، حدود ۹۲۱۸ ميليارد تومان بوده است. اين خسارت‌ها با در نظر گرفتن تورم ۳۵ درصدي نقطه‌به‌نقطه در شهريور ۱۴۰۳ محاسبه شده است. عليرضا كلاهي صمدي، رييس كميسيون صنعت اتاق بازرگاني، پيش‌تر درباره خسارت‌هاي قطعي برق هشدار داده و گفته بود كه تنها در حوزه صنايع فلزي، حدود ۸ ميليارد دلار كاهش صادرات در يك سال گذشته رخ داده است. وي همچنين به زيان ۴۱ هزار ميليارد توماني ناشي از عدم فعاليت معادن، ۳۸۸ ميليارد توماني در توليد نوشيدني‌ها و ۶۱۵ ميليارد توماني در توليد چرم اشاره كرد. به‌طور كلي، زيان قطعي برق براي كل صنعت بالغ بر ۲۵۰ هزار ميليارد تومان برآورد شده است.

زيان‌سازي صنايع بورسي

ناترازي برق، به ويژه به دو شكل، تأثيرات مخربي بر صنايع كشور وارد مي‌كند: كاهش توليد و سودآوري و كاهش سرمايه‌گذاري در بورس. اين مساله باعث شده تا سهام‌داران در فصول گرم سال، سرمايه‌هاي خود را از صنايع درگير با قطعي برق خارج كرده و به دنبال فرصت‌هاي سودآورتر در ساير بازارها باشند.

به اين ترتيب، در فصولي كه ناترازي انرژي تأثيري بر بورس ندارد، سرمايه‌ها مجدداً به اين بازار بازمي‌گردند. اما تكرار اين چرخه، باعث مي‌شود كه برخي از صنايع در ميان‌مدت به جاي سودسازي، به سمت زيان‌دهي سوق پيدا كنند و شرايطي غيرقابل‌قبول براي بازار سهام رقم بخورد. كارشناسان هشدار مي‌دهند كه اين وضعيت مي‌تواند به كاهش اعتماد سرمايه‌گذاران و كاهش ارزش سهام شركت‌هاي صنعتي منجر شود. ضرورت دارد دولت و نهادهاي مسوول، با اتخاذ تدابير فوري و كارآمد، ناترازي انرژي را برطرف كرده و از آسيب بيشتر به صنايع و بازار سرمايه جلوگيري كنند.

ضربه به ۳ صنعت اصلي

سه صنعت فولاد، سيمان و پتروشيمي جزو صنايع صادراتي بسيار مهم به حساب مي آيند و قطعي برق مي‌تواند موجب ضرر و زيان اين شركت‌ها شود و ميزان صادرات آنها را به صورت قابل توجهي كاهش دهد، در اصل اين كاهش زيان تنها شامل شركت‌ها مي‌شود بلكه به واسطه كاهش صادرات و كاهش سود اين صنايع در بورس نيز با اقبال كمتري مواجه مي‌شوند و در نهايت به زيان‌سازي خوش آمد مي‌گويند. قطعي برق و كاهش سود باعث مي‌شود كه ميزان p\e سهام نيز كاهشي شود و همين موضوع عاملي مهم براي كاهش سرمايه‌گذاري‌ها در بورس به حساب مي‌كند. با نگاهي عميق‌تر مي‌توان گفت كه مجموعه تصميمات دولت براي كاهش ناترازي به نفع خود است و تا حدودي دولت را از حساب و كتاب انرژي نجات مي‌دهد اما در يك تصوير بزرگ‌تر باعث مي‌شود كه اقتصاد كشور با صدمات بسياري مواجه شود و بازارهاي مالي نيز از سودسازي جا بمانند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه هرساله قطعي برق به شركت‌هاي فولادي و سيماني ضرر ميليارد دلاري وارد مي‌كند، البته شركت‌هاي پتروشيمي نيز از اين قاعده مسثني نيستند و در برخي از شركت‌هاي پتروشيمي نيز شاهد زيان‌سازي بسياري سنگين هستيم. سياست خاموشي يكي از ساده‌ترين راه كارها براي كنترل مصرف برق و جبران ناترازي است؛ اما اين سياست ضربه‌هاي بسياري سنگيني به اقتصاد كشور وارد مي‌كند و حتي ريتم زندگي مردم را بر هم ميزند. براي نمونه طي هفته‌هاي آينده شاهد كاهش توليد محصولاتي چون ميلگرد، ورق، آهن، سيمان و... خواهيم بود و همين موضوع باعث مي‌شود كه قيمت اين محصولات در بازار افزايش يابد. در نتيجه اين موضوع باعث افزايش اقتصادي به مردم و ختي كاهش خريد غيرضروري اين محصولات در ميان مدت مي‌شود و در نهايت شاهد افزايش تورم در سطح جامعه خواهيم بود. البته صنايع تنها در فصل گرم سال و به واسطه ناترازي در صنعت برق ضرر نمي‌كنند بلكه در فصول سرد سال نيز به واسطه ناترازي گاز صنايع قطع مي‌شود و همين موضوع تبديل به چالش بزرگ در صنايع مي‌شود. در اصل صنايع در فصل‌هاي تابستان و زمستان با قطعي برق و گاز مواجه هستند و در بيشتر موارد نمي‌توانند به سودهاي بالايي دست يابند و در برخي از موارد نيز سودسازي انها تبديل به زيان مي‌شود و در نهايت مسوولان صنايع را مقصر كاهش سود مي‌دانند در حالي عدم برنامه‌ريزي صحيح و استفاده از منابع باعث زيان‌سازي صنايع شده است.