به صدا درآمدن زنگ خطر ناترازي در شبكه برق كشور

همزمان با ثبت رشد بي‌سابقه مصرف برق در روزهاي ابتدايي ارديبهشت، زنگ خطر ناترازي ۲۰ هزار مگاواتي در شبكه برق كشور به صدا درآمده است. مسوولان صنعت برق با هشدار درباره تداوم اين روند، مديريت مصرف را تنها راه نجات شبكه در گرماي زودرس تابستان امسال مي‌دانند و از مردم مي‌خواهند با اصلاح الگوي مصرف، از خاموشي‌هاي احتمالي پيشگيري كنند. به‌گزارش ايسنا، افزايش دماي بي‌سابقه در ايران كه دو برابر ميانگين جهاني است، مصرف برق را به مرحله‌اي بحراني رسانده و كشور را با چالش جدي در تأمين انرژي روبه‌رو كرده است. روند گرمايش جهاني كه از دهه ۱۹۷۰ به‌طور جدي آغاز شده، در ايران شتاب بيشتري گرفته است؛ به‌طوري كه طي ۵۰ سال گذشته، دماي كشور حدود ۲ درجه افزايش يافته است؛ اين در‌حالي است كه متوسط جهاني اين عدد تنها ۰.۷۴ درجه بوده است. ايران با ناترازي حدود ۲۰ هزار مگاواتي در بخش برق روبروست؛ مساله‌اي كه به گفته مسوولان، نتيجه سال‌ها فقدان سرمايه‌گذاري در توسعه نيروگاه‌ها، همزمان با رشد فزاينده مصرف به‌ويژه در بخش خانگي و سرمايش است. آمارها نشان مي‌دهد تقاضاي برق در روزهاي ابتدايي ارديبهشت به بيش از ۵۶ هزار مگاوات رسيده كه رشدي بي‌سابقه در مقايسه با سال گذشته داشته و فشار بي‌سابقه‌اي بر شبكه وارد كرده است. از سوي ديگر، كاهش توان نيروگاه‌هاي برق‌آبي به دليل خشكسالي، اين ناترازي را تشديد كرده و احتمال اعمال محدوديت‌هاي گسترده در مصرف را بالا برده است. در اين شرايط، راهكارهايي همچون اجراي پويش «۲۵ درجه»، توسعه انرژي‌هاي تجديدپذير و مشاركت عمومي در كاهش مصارف غيرضرور، تنها راه عبور از بحران انرژي در تابستان پيش‌رو عنوان شده‌اند. محمد سليقه، استاد هواشناسي دانشگاه خوارزمي، با استناد به داده‌هاي هواشناسي اعلام كرده كه دماي مركز شهر تهران در فقط پنج سال گذشته حدود ۶ درجه افزايش يافته است. او اين تغيير را نتيجه‌اي از هم‌افزايي گرمايش جهاني و پديده «جزيره حرارتي» در كلان‌شهرهايي مانند تهران مي‌داند. در قم نيز افزايش دما به حدود ۳.۹ درجه رسيده و در برخي ديگر از شهرها نيز اعداد نگران‌كننده‌اي بين ۵ تا ۶ درجه ثبت شده است. اين افزايش دما منجر به رشد فزاينده استفاده از وسايل سرمايشي شده است. تا چند دهه پيش، استفاده از كولرهاي آبي معمول بود كه مصرف برق پاييني داشتند. اما امروزه، با شدت يافتن گرما، حتي كولرهاي آبي پاسخگوي نياز مردم نيستند و اغلب خانوارها به سمت استفاده از كولرهاي گازي روي آورده‌اند كه چندين برابر بيشتر برق مصرف مي‌كنند. اين وضعيت مصرف برق را به‌شدت بالا برده و كشور را در فصل گرما با ناترازي انرژي مواجه كرده است. طبق اعلام سخنگوي صنعت برق، ميزان تقاضاي برق در روز ۷ ارديبهشت امسال به ۵۶ هزار مگاوات رسيده كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۱۳.۶درصد رشد داشته است. اين عدد بسيار فراتر از رشد ۸.۷درصدي سال قبل است و نشان‌دهنده فشار شديد بر شبكه برق ملي است. در همين حال، كاهش توليد نيروگاه‌هاي برق‌آبي به دليل خشكسالي، وضعيت را بحراني‌تر كرده است. با اين شرايط، احتمال اعمال محدوديت‌هايي در مصرف برق براي مشتركان افزايش يافته است. در واكنش به برخي انتقادها از مديريت دولت در زمينه خاموشي‌ها، سخنگوي دولت با رويكردي علمي به تبيين واقعيت‌هاي صنعت برق پرداخت. وي با تأكيد بر اينكه ناترازي موجود حاصل يك يا دو سال نيست، گفت: ما با ناترازي حدود ۲۰ هزار مگاواتي مواجه‌ايم كه نتيجه سال‌ها كمبود سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌هاي توليد و همزمان گسترش بي‌برنامه شبكه‌هاي مصرف است. وي افزود: در شرايطي كه مصرف برق هر ساله رشد مي‌كند، بدون توسعه هم‌زمان ظرفيت توليد، طبيعي است كه جريان عرضه و تقاضا دچار ناترازي شود. به جاي فرافكني و متهم‌سازي، بايد با مردم صادقانه حرف زد و با زبان علمي واقعيت‌ها را بازگو كرد. به گفته او، در شرايط فعلي كه كشور نيازمند جهش توليد است، نمي‌توان بدون برق پايدار به توسعه صنعتي اميد داشت. اگر در زمستان گاز و در تابستان برق صنايع را قطع كنيم، عملاً چيزي به نام توليد باقي نمي‌ماند. به همين دليل، دولت تصميم گرفته تا بار تأمين برق را ميان بخش‌هاي خانگي و صنعتي تقسيم كند و همه را به مشاركت در عبور از اين بحران دعوت كند. در اين راستا، شركت توانير با اجراي ۱۴ مگاپروژه و ۳۶ بسته مديريت مصرف در تلاش است تعادل ميان توليد و مصرف را برقرار كند. همچنين پويش #۲۵_درجه با هدف ترغيب مردم به تنظيم دماي كولرهاي گازي روي ۲۵ درجه سانتي‌گراد آغاز شده است. تجربه نشان داده كه همراهي مردم در بحران‌ها همواره چشمگير و موثر بوده است. با افزايش دما، رشد شتاب‌دار مصرف، كاهش ظرفيت توليد نيروگاه‌ها و ناترازي گسترده شبكه برق، ايران بيش از هر زمان ديگري نيازمند همراهي ملي در مديريت مصرف انرژي است. از سياست‌گذاران و صنعتگران گرفته تا خانوارها و مصرف‌كنندگان خانگي، همه بايد بخشي از راه‌حل باشند، نه بخشي از مساله، بي‌شك آينده برق كشور با تصميم‌هاي امروز رقم خواهد خورد.