ایران به سوییفت نیاز ندارد!

با هدف گسترش همكاري‌ها و توسعه ظرفيت بانكي بين‌المللي و در راستاي تفاهمات بلندمدت مقامات ايران و روسيه در جهت تقسيم روابط تجاري و توسعه صنعت توريسم و همچنين در جهت توسعه پيمان‌هاي اجرايي بين بانك‌هاي مركزي دو كشور، پروژه اتصال شبكه كارت ايران و روسيه تعريف شد و شبكه كارتي دو كشور بدون واسطه به يكديگر وصل شده است. اين دستاورد علاوه بر دارا بودن اهميت راهبردي در مسير توسعه روابط راهبردي و تقويت زيرساخت‌هاي روابط بين‌المللي و كسب و كاري اقدامي برجسته ميان دو كشور به حساب مي‌آيد و براي ايران اولين تجربه از اتصال شبكه كارتي با يك كشور همسايه است. از زمان عملياتي شدن اين طرح نزديك به دو ميليون عمليات برداشت وجه توسط ۱۰۰ هزار كاربر ايراني در روسيه صورت گرفته است. در فاز دوم اين طرح با همكاري وزارت ميراث فرهنگي و گردشگري شهرهاي مقصد توريستي گردشگران روسي در ايران شناسايي شده و شرايط تحقق اين طرح در شهرهاي گردشگرپذير ارايه خدمات مورد اشاره در بيش از ۱۶۵ هزار نقطه پيش‌بيني شده است كه امكان مشاهده آن در پايگاه اطلاع‌رساني شاپرك موجود است.

اين بخشي از خبري است كه روز گذشته از سوي نوش‌آفرين مومن واقفي -‌معاون نظام‌هاي پرداخت و فناوري‌هاي نوين بانك مركزي- اعلام شد. بر اين اساس و پس از مدت‌ها برنامه‌ريزي سرانجام ايده ارتباط ميان بانك‌هاي ايران و روسيه مستقل از شبكه‌هاي جهاني مانند سوييفت به مرحله اجرا در آمد.

اين تحول مهم در‌حالي اجرايي شده كه هر دو كشور ايران و روسيه در سال‌هاي گذشته و تحت‌تاثير تحريم‌هاي امريكا با مشكلات و محدوديت‌هايي در دسترسي به برخي خدمات جهاني نظام بانكي در حوزه‌هاي مختلف جغرافيايي مواجه شده‌ بودند. در اين چارچوب، با پيگيري دو طرف بنا شد مسيرهايي فراهم شود كه بتوان مستقل از نظام‌هاي بين‌المللي ارتباط ميان بانك‌ها را فراهم كرد و اين موضوع روز گذشته رسما به مرحله اجرا در آمد. قائم‌مقام بانك مركزي گفت: شبكه پرداخت كارتي ايران و روسيه روز سه‌شنبه متصل شد كه براساس آن، شهروندان روسي مي‌توانند با استفاده از اپليكيشن «ميرپي» در پايانه‌هاي فروشگاهي ايران خريد خود را انجام دهند كه قابليت تجربه خريد امن در كشور ديگر را فراهم مي‌كند. اصغر ابوالحسني در آيين رونمايي از مرحله دوم طرح اتصال شبكه شتاب ايران به شبكه مير روسيه اظهار كرد: اين پروژه گامي بلند در جهت شبكه و سيستم پرداخت خرد ميان دو كشور است كه در سه فاز طراحي شده است. فاز اولمان با موفقيت افتتاح شد كه در آن شهروندان و گردشگران ايراني توانستند با استفاده از برنامه‌هاي مربوطه از دستگاه‌هاي خودپرداز در كشور روسيه و وجه نقد به واحد پول روبل دريافت كنند. 

وي افزود: اين امكان نه تنها به تسهيل كار براي مسافران و تجار بود، بلكه نشان‌دهنده سطح بالاي هماهنگي فني و تجاري ميان دو كشور است. امروز فاز دوم پروژه اتصال شبكه پرداخت كارتي ايران و روسيه رونمايي مي‌شود كه در آن شهروندان روسي مي‌توانند با استفاده از اپليكيشن «ميرپي» در پايانه‌هاي فروشگاهي ايران خريد خود را انجام دهند و اين قابليت تجربه خريد امن در كشور ديگر را فراهم مي‌كند. فاز سوم اين پروژه در حال پيشرفت است كه در آن به صورت متقابل عمل مي‌شود؛ به‌طوري كه شهروندان ايراني قادر هستند با استفاده از برنامه مربوطه در پايانه فروشگاهي روسيه خريد كنند كه از شهريور ماه سال جاري به صورت پايلوت آغاز خواهد شد. قائم‌مقام بانك مركزي در پايان خاطرنشان كرد: اميدواريم اين پروژه نه تنها به بهبود تجربه ميان شهروندان دو كشور كمك كند، بلكه به عنوان الگويي براي همكاري‌هاي بين‌المللي در منطقه شناخته شود. 

به اين ترتيب رويكرد دو وجهي مسوولان ايراني در اداره اقتصاد كشور همچنان با قدرت در حوزه‌هاي مختلف دنبال مي‌شود. يعني از سويي با پيگيري وزارت خارجه تلاش براي رفع تحريم‌ها و بازگشت به عرصه جهاني وجود دارد و از سوي ديگر حتي در صورت تداوم تحريم نيز مسيرهاي جايگزين فراهم شده است. در همين زمينه روز گذشته رييس كل بانك مركزي ايران اعلام كرد كه فعاليت شبكه بانكي كشور، مستقل از شبكه سوييفت همچنان ادامه دارد. رييس كل بانك مركزي ضمن اعلام اينكه تجارت پولي و بانكي با كشورهاي همسايه در دستور كار است و بانك مركزي به دنبال بسترسازي جديد در اين حوزه با كشورهاي منطقه است، گفت: فعاليت و برنامه‌هاي بانك مركزي در حوزه پولي و بانكي مستقل از موضوع مذاكرات غير‌مستقيم ميان ايران و امريكاست و از طريق سيستم سپام با سيستم پيام رسان بانكي هر كشوري مي‌توانيم ارتباط خود را برقرار كنيم بدون اينكه نيازي به سوييفت باشد. محمدرضا فرزين در مراسم رونمايي از فاز دوم طرح اتصال شبكه بانكي شتاب ايران به شبكه مير روسيه، گفت: ديپلماسي سياسي كشور ما در سال‌هاي اخير بر توسعه روابط با كشورهاي عضو بريكس به خصوص روسيه و همچنين كشورهاي منطقه همراستا با توسعه روابط فرهنگي و اقتصادي است. هيچ رابطه تجاري و اقتصادي بدون روابط پولي و بانكي محقق نمي‌شود. وي افزود: زماني كه نظام ديپلماسي كشور فعال مي‌شود متعاقب آن نيز نظام‌هاي بانكي با كشورهاي همسايه توسعه مي‌يابد براي مثال در سفر اخير رييس‌جمهور به جمهوري آذربايجان به سرعت شعبه بانك ملي ايران در باكو بازگشايي شد؛ بنابراين ديپلماسي با كشورهاي همسايه نقش مهمي در توسعه روابط تجاري و مالي با يكديگر دارد. 

رييس كل بانك مركزي خاطرنشان كرد: پروژه اتصال مير به شتاب نشان‌دهنده اراده جمعي براي توسعه روابط تجاري و اقتصادي ميان ايران و روسيه بود. اين پروژه بخشي از يك بسته همكاري تجاري است كه ايران با روسيه آغاز كرده است و همكاري اوليه آن با اتصال شبكه مالي ميان ايران و روسيه آغاز شد كه براساس آن سوييفت از شبكه مالي ميان دو كشور حذف شد و بعد از آن روابط كارگزاري ميان ايران با روسيه توسعه پيدا كرد؛ به‌طوري كه امروز ما با بانك‌هاي مهم روسيه ارتباطات مناسبي داشته و روابط كارگزاري برقرار كرده‌ايم. فرزين گفت: متعاقب اين موضوع خط‌هاي ارتباطي مالي برقرار شد كه پروژه بعدي آن پيمان پولي ميان ايران و روسيه بود. تحقق اين پروژه مدتي زمان برد؛ چراكه به فناوري‌هاي نوين نياز داشت. پروژه اتصال شبكه كارتي ايران با روسيه خود داراي سه مرحله است و بي‌شك تمام مردم ايران و روسيه بايد بتوانند با يكديگر مبادلات پولي و بانكي داشته باشند. اين طرح آغاز كاري كه ما در تلاش هستيم تا آن را هم در ميان كشورهاي منطقه و هم با اعضاي بريكس توسعه دهيم، چراكه كشورهاي عضو بريكس سهم مهمي در تجارت جهاني دارند. وي خاطرنشان كرد: همچنين پروژه كار با كشورهاي همسايه در حوزه تجارت پولي و بانكي در دستور كار است و بانك مركزي به دنبال آن است كه يك بسترسازي جديد در اين حوزه با كشورهاي منطقه داشته باشد و اميدواريم اين طرح شروع مجددي براي توسعه روابط بانكي باشد. همچنين اميدواريم با تلاش مشترك ميان ايران و روسيه همين طرح در كشورهاي منطقه و همچنين كشورهاي عضو بريكس اجرا و عملياتي شود. 

رييس كل بانك مركزي همچنين در حاشيه مراسم رونمايي از مرحله دوم طرح اتصال شبكه شتاب ايران به مير روسيه در جمع خبرنگاران گفت: تحقق طرح اخير اتصال شبكه كارتي شتاب ايران به شبكه كارتي مير روسيه حاصل سه سال برنامه‌ريزي و كار ميان طرفين ايراني و روسيه است. فرزين افزود: در رابطه با گسترش روابط بانكي در حوزه بريكس و همچنين كشورهاي منطقه، براي اينكه بتوانيم روابط پولي و بانكي داشته باشيم، بايد زيرساخت‌هاي خود را ايجاد كنيم و اين زيرساخت به صورت مجزا از زيرساخت‌هاي موجودي است كه كشورهاي غربي از آن استفاده مي‌كنند، چراكه امنيت لازم را براي مبادلات بانكي ما ندارد؛ بنابراين در چند سال اخير همكاري‌هاي بانكي با كشورهاي حوزه بريكس به ويژه با فدراسيون روسيه آغاز شده است. وي ادامه داد: طرح اخير حاصل بيش از سه سال تلاش فني سياسي و همچنين روابط بانكي ميان ايران و روسيه است كه در هر گام آن توسعه نسبت به دور قبلي آن قابل مشاهده است و در حال حاضر روابط بانكي ما با بانك‌هاي روسيه يك روابط كارگزاري بسيار مثبت و مطلوب است. سيستم شبكه كارتي دو كشور به يكديگر متصل شده و دلار از روابط بانكي ميان دو كشور حذف شده است. تجارت با ارزهاي ملي ميان دو كشور آغاز شده و اميدواريم اين توسعه بانكي با ديگر كشورها نيز صورت بگيرد. 

رييس كل بانك مركزي در ادامه با اشاره به روابط ميان ايران با اعضاي بريكس و همچنين موضوع مذاكرات ايران و اثر آن بر روابط بانكي گفت: ارتباطات بانكي كه در حال حاضر برقرار شده است، هيچ ارتباطي با موضوع مذاكرات موجود ندارد. روابط ايران با حوزه بريكس بيش از سه سال است كه آغاز شده و در حال حاضر در حوزه بريكس متقاضي عضويت در بانك توسعه بريكس هستيم و مذاكرات لازم با كشورهاي ازجمله هند آفريقاي جنوبي و چين آغاز شده است. در حال حاضر پروژه‌هاي بانكي ميان ايران و روسيه نيز در حال به نتيجه رسيدن است و مسير اقدامات اخير به دور از مسير مذاكراتي است كه در جريان است؛ به عبارتي اين مسير از قبل آغاز شده و ادامه دارد. فرزين افزود: در رابطه با مذاكرات با كشورهاي همسايه، با افغانستان مذاكراتي آغاز شده و همچنين روابط بانكي با كشور عراق روابط خوبي است. علاوه بر اين در همين حوزه با كشور تركيه نيز روابط خوبي برقرار است؛ با اين حال معتقديم براي آنكه تجارت‌مان توسعه پيدا كند روابط پولي و بانكي بايد بيش از اين توسعه يابد. وي در پايان گفت: فعاليت و برنامه‌هاي بانك مركزي در حوزه پولي و بانكي مستقل از موضوع مذاكرات غير‌مستقيم ميان ايران و امريكاست، از طريق سيستم سپام با سيستم پيام‌رسان بانكي هر كشوري مي‌توانيم ارتباط خود را برقرار كنيم بدون اينكه نيازي به سوييفت باشد. اگر هم لازم باشد از سوييفت استفاده خواهيم كرد، با اين حال در حال حاضر نيازي به استفاده از سوييفت نداريم.

همچنين سفير جمهوري اسلامي ايران در فدراسيون روسيه گفت: در حال حاضر بيش از ۱۰ هزار دانشجوي ايراني در فدراسيون روسيه مشغول به تحصيل هستند و با تحقق فاز سوم اتصال شبكه شتاب به مير روسيه در ماه‌هاي آينده، امكان خريد فروشگاهي با كارت‌هاي عضو شتاب براي دانشجويان ايراني در روسيه برقرار خواهد شد. سيد كاظم جلالي در مراسم رونمايي از مرحله دوم طرح اتصال شبكه شتاب ايران به مير روسيه گفت: در ابتداي امر از بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران مراتب تشكر را داريم كه اهتمام خود را در توسعه روابط تجاري ميان ايران و روسيه انجام داد. وي اظهار كرد: در تاريخ ۲۵ ارديبهشت ماه جاري، موافقتنامه تجارت آزاد بين جمهوري اسلامي ايران و كشورهاي عضو اتحاديه اوراسيا اجرايي و عملياتي خواهد شد و همين مسائل ما را ملزم مي‌كند تا ارتباط خود را در همه حوزه‌ها به ويژه حوزه‌هاي پولي و بانكي به شكل ويژه گسترش دهيم. 

سفير ايران در فدراسيون روسيه گفت: جمعيت دانشجويان ايراني در فدراسيون روسيه بيش از ۱۰هزار نفر است اتصال شبكه شتاب ايران به مير روسيه از اهميت بسيار بالايي برخوردار است. در چند ماهه اخير ما شاهد افتتاح فاز اول اين طرح بوديم كه براساس آن كارت عضو شبكه شتاب ايران به خودپردازهاي روسيه متصل شد و امروز نيز كارت‌هاي شبكه مير روسيه مي‌توانند از فروشگاه‌هاي ايران خريد انجام داده و عملاً اتصال شبكه مير و شبكه شتاب برقرار خواهد شد و در مرحله سوم كه به زودي در ماه‌هاي آينده تحقق مي‌يابد امكان خريد از طريق كارت‌هاي شتاب ايران در فروشگاه‌هاي روسيه ايجاد خواهد شد كه متعاقب آن گردشگران و همچنين دانشجويان ايراني مي‌توانند با كارت شتاب ايران در كشور روسيه خريدهاي خود را انجام دهند. جلالي در پايان گفت: اين اقدام كار بسيار بزرگي بود و اميدواريم وزارت ميراث فرهنگي و گردشگري با همكاري بانك مركزي اقدامات بيشتري در اين رابطه انجام دهد تا امكان جذب گردشگران روز به كشور بيشتر شود و اميدواريم سال جاري سال گره‌گشايي در حوزه پولي و بانكي ميان ايران و روسيه باشد. 

به اين ترتيب ايران همچنان ايده ارتباط با كشورهاي دوست و همسايه به عنوان جايگزيني براي عبور از دوران تحريم را با قدرت دنبال مي‌كند و مي‌توان انتظار داشت كه مسير طي شده با روسيه به زودي در ساير كشورها نيز دنبال شود.