دليل رفتار گله‌اي در معاملات بورس
رفتار معامله‌گران به‌جاي وزن‌دادن به محاسبه ميانگين وزني عملكرد شركت‌ها، تنها بر اساس آخرين خبرها و گمانه زني‌ها است در اين وضعيت رفتار گله‌اي در معاملات رخ مي‌دهد.
رفتار معامله‌گران به‌جاي وزن‌دادن به محاسبه ميانگين وزني عملكرد شركت‌ها، تنها بر اساس آخرين خبرها و گمانه زني‌ها است در اين وضعيت رفتار گله‌اي در معاملات رخ مي‌دهد. پس از اظهارات ويتكاف، نماينده امريكا در مذاكرات، معامله‌گران باتجربه متوجه شدند كه اين خبر روند بازار را تحت تأثير قرار داده و باعث تغيير جو معاملات شده است. اين تغييرات در رفتار معامله‌گران به مساله سوگيري ذهني در بورس تهران اشاره دارد. در مورد معاملات، فعالان بازار احتمال موفقيت مذاكرات را حدود ۵۰ درصد تخمين مي‌زنند و بعيد است كه معامله‌گري بتواند نتيجه نشست مسقط را با قطعيت پيش‌بيني كند. با اين‌حال، نمي‌توان دليل فروش گسترده سهام در بازار امروز را اعلام كرد؟ آيا برخي سرمايه‌گذاران بر اساس مدل معاملات تصادفي تصميم گرفته‌اند، يا اينكه سوگيري ذهني آخرين معامله بر اساس آخرين خبر جايگزين محاسبه اميد رياضي اخبار شده است؟
سيد حسام شمس عالم معتقد است كه نبود مكانيزم‌هاي بازار دوطرفه در بورس تهران موجب شده كه ذهن معامله‌گر فرصت كافي براي محاسبه اميد رياضي سود و زيان معامله (ريسك به ريوارد) نداشته باشد، كه نتيجه آن شكل‌گيري سوگيري ذهني آخرين معامله بر اساس آخرين خبر است
سيد حسام شمس عالم گفت: در شرايط عادي، معامله‌گر پيش از انجام يك معامله، احتمال وقوع سود يا زيان را در بازده احتمالي ضرب كرده و سپس تصميم‌گيري مي‌كند. اما تجربه نشان داده كه در بورس تهران، سوگيري‌هاي ذهني تحت تأثير سنگين‌شدن صف‌هاي خريد و فروش تشديد مي‌شود. در اين شرايط، به‌جاي توجه به روند ميان‌مدت بازار و محاسبه ريسك به ريوارد، معامله‌گران تحت تأثير اثر آخرين معامله قرار مي‌گيرند. وي افزود: رفتار معامله‌گران به‌جاي وزن‌دادن به مجموع اخبار و محاسبه ميانگين وزني آنها، تنها بر اساس آخرين خبر مهم تنظيم مي‌شود. در اين وضعيت، اطلاعات قبلي عملا از تحليل معاملاتي حذف شده و تصميم‌گيري صرفا بر اساس آخرين رويداد انجام مي‌شود. نبود مكانيزم‌هاي بازار دوطرفه در بورس تهران نيز موجب شده كه ذهن معامله‌گر فرصت كافي براي محاسبه اميد رياضي سود و زيان معامله (ريسك به ريوارد) نداشته باشد، كه نتيجه آن شكل‌گيري سوگيري ذهني آخرين معامله بر اساس آخرين خبر است.
شمس عالم تاكيد كرد: صرف‌نظر از آينده بازار، يك نكته قطعي است؛ بازدهي بالاتر از شاخص كل در نهايت نصيب معامله‌گراني خواهد شد كه به‌جاي گرفتارشدن در سوگيري‌هاي مثبت و منفي ذهني، تمركز خود را بر روند قيمتي قرار داده و مفهوم اميد رياضي را به‌درستي در معاملات خود به‌كار گيرند. چنين رويكردي به معامله‌گران كمك مي‌كند تا به‌جاي تأثيرپذيري از اخبار لحظه‌اي، تصميمات استراتژيك‌تري اتخاذ كرده و عملكرد موفق‌تري در بلندمدت داشته باشند.
بررسي جو بازار و رفتار معامله گران
به‌طور قطع نمي‌شود براي چند صد ميليارد تومان دارايي با بررسي يك روز جو بازار و رفتار معامله گران تصميم سريع گرفت. از سوي ديگر و شايد از آن بدتر رفتار گله وار كميته‌ها و هيات‌مديره‌هاست كه البته بسياري از آنها اصلا علم و دانشي در بازار ندارند. متاسفانه خودكار و قلم تصميم‌گيري دست آنهاست آنها هميشه دركي از بازار نداشته و تا تابلو صف مي‌شود كاتوليك‌تر از پاپ دستور معامله مي‌دهند و سريع تصميم به خريد صندوق‌هاي طلا مي‌گيرند. بازار اسير اين اتفاقات و جريانات شده و اين بسيار تلخ و دردناك است. تا وقتي برخي براي حفظ دارايي به صفوف خريد وابسته هستند و دامنه تنگ و نوسان اينچنيني براي دلبري كردن و دل بردن از اين جماعت جذاب‌تر است اين حكايت نوسان بازار ادامه‌دار خواهد بود.
به گفته عليرضا سادات رخداد سياسي ويژه و خاص پيشخور شده و هيجان آن تخليه شده است. بازار بايد با واقعيت‌هاي آن كنار بيايد اين براي چندمين بار است كه با هيجان خبرهاي منفي مواجه شده است. در نهايت روند بايد به سود و زيان و جريان سودآوري و شرايط بازار برگردد. به واقع اين شركت‌ها و نمادها هستند كه مي‌توانند در بازار موثر و كارآمد عمل كرده و شرايط بهتري را ايجاد كنند.
همچنين عليرضا سادات كارشناس بازار سرمايه در گفت‌وگو با خبرنگار بازار گفت: هرچند سرعت رشد و كاهش آن در اختيار تحولات سياسي است اما كليتي از وضع بازار نشان مي‌دهد كه ما احتمالا دور هيجاني رشد بازار را پشت سر گذاشتيم و راهي دوره خاص و كم هيجان‌تر بازار شديم كه خصوصيات عجيب و ويژه‌اي دارد. در اين مقطع به‌شدت به جريان پول بيروني وابسته است. اخبار را با جديت دنبال مي‌كند. البته در اين سناريو بازار حجم خورده و دست به دست مي‌شود و شايد به‌طور مستمر قفل صف خريد رشد نكند، اما مسير خوبي را پيش مي‌رود و پول هم بين صنايع مي‌چرخد. اين نشان مي‌دهد پول خاصي هنوز راهي بازار نشده و با همين پول بچه‌هاي بازار پيش مي‌رويم يا اگر هم جريان پولي وارد شده بسيار اندك و محدود است. وي افزود: رخداد سياسي ويژه و خاص پيشخور شده و هيجان آن تخليه شده است. بازار بايد با واقعيت‌هاي آن كنار بيايد اين براي چندمين بار است كه با هيجان خبرهاي منفي مواجه شده است. در نهايت روند بايد به سود و زيان و جريان سودآوري و شرايط بازار برگردد. به واقع اين شركت‌ها و نمادها هستند كه مي‌توانند در بازار موثر و كارآمد عمل كرده و شرايط بهتري را ايجاد كنند.
سادات تاكيد كرد: يك توافق نصف و نيم بند هيجان آنچناني را شايد ايجاد نخواهد كرد در هر صورت فارغ از تمام اين مسائل بهتر است از اين نقطه به بعد با چشماني بازتر و دقيق‌تر به بازار نگاه كرده و صد البته اگر جريان پول وارد بازار شود بازدهي‌هاي خوبي پيش روي بازار خواهد بود. به خصوص اينكه به زودي وضعيت نمادهاي كوچك‌هاي بنيادي را داغ خواهد كرد.
همچنين سازمان بورس بايد در اسرع وقت به وضعيت صندوق‌ها رسيدگي كند و تا بازار سهام كاملا غرق نشده و كاركرد خود را از دست نداده است با تعيين سقف تعدادي و عددي متناسب با ارزش بازار جلوي تكثير اين ويروس مخرب را بگيرد، و الا در چند سال آينده با بازاري مواجه خواهيم بود كه ديگر در آن جذابيتي براي توليدكننده و سهامدار نيست و صرفا با يك بازي پانزي صندوق‌ها با هم بده و بستان دارند. بازاري كه مي‌بايست محلي براي جذب سرمايه جهت هدايت به توليدباشد تبديل شده به بازاري براي سفته‌بازي صرف بدون نفع عمومي براي چند نهاد مالي خاص و ذي‌نفعان روي پرده و پشت پرده اين نهادها كه حرف و حديث هم بسيار است.