توافق به شرطها و شروطها در دسترس است
با مشخص شدن تقريبي زمان و مكان مذاكرات ايران و امريكا، يك بار ديگر همان پرسش‌هاي قديمي در افكار عمومي ايرانيان تكرار شده است. اينكه مذاكرات به چه سمتي مي‌رود؟ مطالبات دو طرف شامل چه مواردي است و تا چه حد امكان توافق وجود دارد؟ سه‌شنبه شب ترامپ ضمن اشاره به اين واقعيت كه به دنبال توافق با ايران است، تاكيد كرد كه در جريان سفر به خاورميانه يك خبر بزرگ و سورپرايز خواهد داشت! بلافاصله پس از اين صحبت‌ها برخي رسانه‌هاي داخلي از جمله صدا و سيما شروع كردند به تحليل و رمزگشايي از اظهارات ترامپ. حتي در صدا و سيما كارشناسان از ديدار احتمالي پزشكيان و ترامپ در عربستان سخن گفتند.
با مشخص شدن تقريبي زمان و مكان مذاكرات ايران و امريكا، يك بار ديگر همان پرسش‌هاي قديمي در افكار عمومي ايرانيان تكرار شده است. اينكه مذاكرات به چه سمتي مي‌رود؟ مطالبات دو طرف شامل چه مواردي است و تا چه حد امكان توافق وجود دارد؟ سه‌شنبه شب ترامپ ضمن اشاره به اين واقعيت كه به دنبال توافق با ايران است، تاكيد كرد كه در جريان سفر به خاورميانه يك خبر بزرگ و سورپرايز خواهد داشت! بلافاصله پس از اين صحبت‌ها برخي رسانه‌هاي داخلي از جمله صدا و سيما شروع كردند به تحليل و رمزگشايي از اظهارات ترامپ. حتي در صدا و سيما كارشناسان از ديدار احتمالي پزشكيان و ترامپ در عربستان سخن گفتند.
چه در ۴سال اول دولت ترامپ و چه در ۱۲۰ روزي كه از دولت دوم ترامپ مي‌گذرد، هرگز شاهد اتخاذ مواضع واحد و باثباتي از سوي ترامپ نبوده‌ايم. موضع‌گيري‌هاي جنجالي و بعضا متناقض صرفا براي اينكه همواره ترامپ در صدر اخبار باشد، اتخاذ مي‌شود. اينكه قرار است يك رخداد بزرگ و خبر مهم را در سفرش به خاورميانه مطرح كند، مشخص نيست چيست؟
نمي‌خواهم بگويم احتمال ديدار ترامپ با پزشكيان وجود ندارد، چرا كه اگر منافع ملي كشورمان ايجاب كند و به نفع مردم باشد، قطعا آقاي پزشكيان پس از هماهنگي با نهادهاي بالادستي با ترامپ هم ديدار مي‌كند، اما مساله اين است كه آيا ترامپ آمادگي دارد تصميمات سخت بگيرد و به مطالبات ايران براي برداشتن تحريم‌ها و حق ايران براي غني‌سازي پاسخ دهد؟
بايد ديد ترامپ خبر مهمي درباره مذاكرات با ايران دارد يا اينكه كلا يك خبر مهم درباره هر موضوع ديگري دارد يا ندارد؟ تصور مي‌كنم خبر بزرگي كه ترامپ در جريان سفر به عربستان از آن صحبت مي‌كند، انعقاد قراردادهاي بزرگ مالي با عربستان است. قرارداد ۳۰۰ تا ۵۰۰ ميليارد دلاري كه برخي خبرها درباره آن درز كرده، احتمالا اين خبر بزرگ وعده داده شده است.
نبايد از ياد برد كه ترامپ صحبت‌ها و وعده‌هاي بسياري را نيز مطرح كرده كه اساسا عملي نشده‌اند. مثلا ترامپ اعلام كرده بود قادر است يك روزه جنگ پيچيده روسيه - اوكراين را حل و فصل كرده و صلح را در جهان به بار بياورد.
تنازع پيچيده‌اي كه ۳سال است تداوم داشته و نظام بين‌الملل نتوانسته تاثيري مثبتي در آن داشته باشد. اما ترامپ وعده حل تنازع روسيه- اوكراين را داد و بعد هم بلافاصله حرف خود را تغيير داد و اعلام كرد دو كشور به حرف او گوش نمي‌دهند. معتقدم اگر بين ايران و امريكا توافقات لازم صورت گرفته باشد به گونه‌اي كه به سمت تصميم‌گيري‌هاي دو رييس‌جمهور رسيده باشد، احتمال ديدار پزشكيان-ترامپ وجود دارد، اما اگر دو كشور به يك چنين مرحله‌اي نرسيده باشند، دليلي براي انجام اين ديدار وجود ندارد. ايران در صورتي مطالباتش را اجرايي شده مي‌بيند كه زمينه رفع تحريم‌هاي اقتصادي فراهم شده باشد.
در زمينه دورنماي مذاكرات اما همچنان فضاي خوش‌بينانه‌اي وجود دارد. ويتكاف اعلام كرده، دور بعدي مذاكرات به زودي آغاز مي‌شود. ممكن است اين ديدارها روز يكشنبه و ممكن است، پس از سفر ترامپ به منطقه انجام شود. اما تاييد بر ديپلماسي و مذاكرات نشانه خوبي است. اين روند نشان مي‌داد علي‌رغم طراحي خاص و فضاسازي‌هاي روبيو وزير خارجه امريكا و حتي اظهارات دو پهلوي ترامپ، عزم طرفين براي ديپلماسي جدي است. معتقدم اگر خواسته امريكايي‌ها، عدم دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي باشد، از طريق آژانس و ساير نهادهاي بين‌المللي مي‌توان اين گزاره را محقق كرد، اما اگر ترامپ و امريكا مطالبه‌اي فراتر داشته باشند بدون ترديد ايران به آن تن نخواهد داد. ايران هم مطالبه جدي پايان تحريم‌ها و بازگشت به بازارهاي جهاني در عين حفظ غني‌سازي را دارد. اگر دو طرف بر اين مطالبات تاكيد داشته باشتد و موضوعات فرامتني را در گفت‌وگوهايشان دخالت ندهند، توافق در دسترس خواهد بود.