سايپا؛ مقصد بعدي «بابك»!
آخرين خودروساز دولتي خود را براي خصوصي شدن آماده مي‌كند. بنابر براعلام رسمي، ايدرو، متقاضيان خريد سهام تودلي سايپا به صورت تجميعي (۴۲ درصد) تا ۲۴ ارديبهشت ماه مهلت دارند كه تقاضاي خود را ارسال كنند و در ادامه فرآيند اهليت سنجي متقاضيان آغاز مي‌شود.
تعادل| فرشته فريادرس|
آخرين خودروساز دولتي خود را براي خصوصي شدن آماده مي‌كند. بنابر براعلام رسمي، ايدرو، متقاضيان خريد سهام تودلي سايپا به صورت تجميعي (۴۲ درصد) تا ۲۴ ارديبهشت ماه مهلت دارند كه تقاضاي خود را ارسال كنند و در ادامه فرآيند اهليت سنجي متقاضيان آغاز مي‌شود. اما مدعيان خريد «نارنجي پوشان» چه كسي هستند؟ «كرمان موتور» كه اواخر سال گذشته در نامهاي خواستار خريد سهام سايپا شده بود، حالا ازآن به عنوان خريدار اصلي و مشتري دست به نقد نام برده مي‌شود. از طرفي، برخي منابع هم از علاقه‌مندي گروه صنعتي «انتخاب»، «زر ماكارون» و حتي «ماموت» براي تملك اين سهام خبر مي‌دهند. اما چهره جنجالي اقتصاد ايران براي تصاحب مالكيت سايپا اين روزها بيشتر خبر ساز شده است. ورود هلدينگ «دات وان» مرتبط با «بابك زنجاني» و خريد سهام سايپا گمانه زني‌هاي زيادي را درباره ابعاد حقوقي اين سرمايه‌گذاري در رسانه‌ها و افكار عمومي به دنبال داشته و مشخص نيست كه آيا اهليت او براي اين واگذاري تاييد مي‌شود يا خير؟
واگذاري نارنجي پوشان رسما كليد خورد
با روي كار آمدن دولت چهاردهم با رياست مسعود پزشكيان، بحث واگذاري خودروسازي دولتي به بخش خصوصي جدي شد. البته رويكرد ا اين دولت از پيش از انتخابات رياست‌جمهوري درباره خصوصي سازي صنايع مشخص بود وگفته بود پس از روي كارآمدن، اصلاحات اساسي و ساختاري را در مديريت دولتي صنايع را رقم خواهد زد. البته زيان انباشته دو شركت خودروسازي كشور، مزيد بر علت شد تا مجموعه حاكميت هم به يك جمع بندي كلي در مورد واگذاري مديريت ايران خودرو سايپا به بخش خصوصي برسد. به عبارتي ديگر، حاكميت تا زماني كه زيان انباشته به حداكثر ممكن خودش نرسيده بود، به جمع بندي در مورد مديريت بخش خصوصي نرسيد. در واقع وضعيت مديريتي صنعت خودرو به جايي رسيد كه حاكميت و به تبع آن دولت مجبور به اقدام در جهت واگذاري شد.
از اين رو، پس از كش وقوس‌هاي فراوان، ايران خودرو در سال گذشته واگذار شد. در مورد واگذاري مديريت ايران خودرو به بخش خصوصي داستان بسيار پيچيده بود اما سرانجام و با برگزاري مجمع اين شركت، مديريت اين گروه خودروسازي به صورت عملياتي به بخش خصوصي واگذار شد. البته كه اين واگذاري حواشي بسياري داشت و هنوز هم اين حواشي ادامه دارد. اما در مورد سايپا داستان كاملا متفاوت است. مديريت سايپا بايد از طريق واگذاري سهام صورت گيرد و اين يعني قرار نيست شاهد يك پروسه چند ساله و جمع آوري سهام‌هاي خرد و كلان باشيم. اين يعني سهام حداكثري سايپا بايد در عمل به يك خريدار بخش خصوصي واگذار شود و پس از آن سيت‌هاي مديريتي هم بر همان اساس انتخاب مي‌شوند. پس روي كاغذ واگذاري سايپا ساده‌تر و سريع‌تر رقم مي‌خورد. به نظر مي‌رسد با تجديد ارزيابي دارايي‌هاي اين شركت و برگزاري مجمع، آغاز اين فرآيند را شاهد باشيم.
پس از تمديد ۱۵ روزه زمان فراخوان واگذاري ۴۲ درصد از سهام شركت سايپا، نامهاي مختلفي از صاحبان صنايع و متقاضيان اين شركت خودروسازي به گوش مي‌رسد. كارشناسان مي‌گويند فرآيند واگذاري بايد شفاف و خريدار بايد اهليت لازم را داشته باشد تا چالشي روي ندهد. بنابه توضيحاتي كه سهيل معمارباشي معاون سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران (ايدرو) درباره آخرين وضعيت واگذاري سايپا داده: « واگذاري خودروسازان به بخش خصوصي تكليف بند ب قانون برنامه هفتم توسعه است و بر اساس همين تكليف قانوني، سازوكار لازم را براي واگذاري شركت سايپا مدنظر داريم. از اين رو، كارگروهي تشكيل و فراخواني توسط خود شركت منتشر شده و بر اين اساس شناسايي متقاضيان بخش خصوصي كه تمايل دارند مديريت اين صنعت را در دست بگيرند آغاز شده و تا ۲۴ ارديبهشت ماه مهلت است تا تقاضاها ارسال شود بعد از آن موضوع اهليت‌سنجي اين متقاضيان در چارچوبي كه مدنظر سازمان خصوصي سازي و وزارت امور اقتصادي و دارايي است توسط كارگروه انجام مي‌شود. در ادامه نيز مديريت شركت سايپا در راستاي پيشبرد اين شركت براي شكوفا شدن صنعت خودرو به بخش خصوصي واگذار خواهد شد.»
بهنام رضواني عضو كميسيون صنايع و معادن مجلس هم در فرودين ماه امسال با اشاره به آغاز واگذاري بلوك ۴۲ درصد سهام سايپا به بخش خصوصي گفته بود: به نظر مي‌رسد هدف دولت از عرضه سهام سايپا به شكل بلوك ۴۲ درصدي، ارزيابي نتايج خصوصي سازي مديريت ايران خودرو و سپس واگذاري سايپا به بخش خصوصي است كه ديدگاه بسيار منطقي به نظر مي‌رسد.
مدعيان اصلي خريد سايپا
چه كساني هستند؟
اما برخلاف ايران خودرو كه مشخص بود چه گروهي قرار است مديريت آن را در دست بگيرند، در مورد سايپا ماجرا كاملا متفاوت است. در حال حاضر چند مدعي اصلي براي خريد سهام و نشستن بر صندلي مديريت اين شركت مطرح مي‌شوند. اما فضاي حاكم بر روند كلي صنعت خودرو در ماه‌هاي اخير نشان مي‌دهد، «كرمان موتور، گروه صنعتي انتخاب و گروه «زر» و حتي گروه «ماموت» به عنوان ديگرخريداران سهام سايپا نام برده مي‌شود. اگرچه در هفته‌هاي اخير بحث واگذاري سهام به گروه زر كمرنگ‌تر شد اما همچنان برخي از كارشناسان اين گروه قدرتمند را هم يكي از مشتريان پر و پا قرص اين واگذاري مي‌دانند.شركت كرمان موتور در حال حاضر 9 درصد از سهام شركت سايپا را در اختيار دارد. مديرعامل شركت كرمان موتور اواخر سال گذشته، طي نامهاي به رياست‌جمهوري كشور، با اشاره به برنامه‌هاي توسعه‌اي و اهداف تعيين‌شده براي شركت در برنامه هفتم توسعه و همچنين تأكيد مقام معظم رهبري و دولت بر استفاده از ظرفيت‌هاي بخش خصوصي، آمادگي خود را براي مديريت سايپا اعلام كرد. با توجه به سابقه بيش از ۳۰ سال در صنعت خودرو، اهليت كرمان موتور براي مديريت سايپا حركت به سمت داخلي‌سازي و توسعه محصول، و همچنين برنامه‌هاي تدوين‌شده براي خروج از زيان‌دهي و افزايش توليد، كاملا قابل تأييد است. اما كرمان خودرو حالا با يك رقيب جدي و دست به نقدتري هم دارد، كه اين روزها نامش در رسانه‌ها پررنگ‌تر شده است؛ يكي از جنجالي‌ترين چهره‌هاي اقتصادي ايران. او كسي نيست جز « بابك زنجاني»!. هلدينگ «دات وان» متعلق به بانك زنجاني. كسي كه اين روزها با پروپاگانداي رسانه‌اي سعي دارد كه سهام بلوكي سايپا را از آن خود كند. بابك زنجاني بعد از افتتاح شركت هواپيمايي و اتوبوس و تاكسيراني و راه آهن خودش، براي خريد شركت سايپا اعلام امادگي كرده و گفته به زودي به جاي كوييك قرار است بنز توليد كند.
البته مشخص نيست كه اهليت او براي خريد سهام سايپا تأييد خواهد شد يا عدم اهليتش احراز مي‌شود، اما همين اندازه كه باز هم نامش بر سر زبان‌ها افتاده مي‌تواند براي زنجاني حكم برد داشته باشد. البته سابقه قضايي و اقتصادي بابك زنجاني همچنان موضوع مناقشه‌اي جدي در سطح افكار عمومي و نخبگان اقتصادي كشور است.