بورس زيرسايه سياست
پيش‌بيني‌ها درست از آب درآمد، روز شنبه بازارهاي مالي تغيير مسير دادند و شاهد سرخ‌پوشي بورس تهران و رشد بازارهاي موازي همانند طلا، سكه و دلار بوديم.
پيش‌بيني‌ها درست از آب درآمد، روز شنبه بازارهاي مالي تغيير مسير دادند و شاهد سرخ‌پوشي بورس تهران و رشد بازارهاي موازي همانند طلا، سكه و دلار بوديم.
بررسي آمار و ارقام نشان مي‌دهد كه كاهش شاخص كل بورس تهران چندان قوي نبوده وتنها شاهد سرخ‌پوشي اعداد هستيم و بازار همچنان وارد فاز اصلاح سنگين نشده است و مي‌توان روند فعلي را به گونه‌اي استراحت براي بازار سرمايه تلقي كرد. بر همين اساس برخي كارشناسان عقيده دارند كه طي روزهاي آتي شاهد تغيير روند در بازار سهام باشيم و برخي ديگر نيز مي‌گويند به واسطه مصوبه‌هاي يك شبه احتمالا روند اصلاحي در بورس تقويت شود.
روز شنبه خبري مبني بر ابلاغ و بازبيني ضرايب تضامين معاملات خريد اعتباري براي انواع اوراق بهادار در بورس و فرابورس با در نظر گرفتن ريسك انواع اوراق بهادار منتشر شد و برخي كارشناسان عقيده دارند همين خبر باعث خروج نقدينگي از صندوق‌هاي اهرمي شده است.
عبدالرضا سيدي، رييس اداره بازرسي كارگزاران سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به آخرين تصميم كميته پايش ريسك بازار گفت: در تمام بورس‌هاي دنيا، ضرايب تضمين معاملات اعتباري با توجه به شرايط و ريسك بازار تعيين و به‌روزرساني مي‌شوند؛ به عبارتي ديگر به دليل خاصيت اهرمي بودن اعتبار، در دوران رونق بازار اين ضرايب كاهش و در دوران ركود افزايش مي‌يابند. البته در مقابل برخي كارشناسان عقيده دارند كه اين موضوع تاثيري بر خروج نقدينگي از بازار سهام نداشته و شرايط كنوني بازار به علت انتشار سيگنال‌هاي منفي از سمت وسوي مذاكرات است.
در حال حاضر برخي تحليلگران ريشه افت بازار را در افزايش نگراني‌ها نسبت به تنش‌هاي سياسي-اقتصادي كشور و بالا گرفتن شايعات و تغييرات احتمالي در فضاي سياسي مي‌دانند كه منجر به ايجاد جو رواني منفي در بازار شده است.
مهم‌ترين دليل ريزش بازار سهام در آغاز هفته انتشار اخبار ضدونقيض درباره وضعيت مذاكرات هسته‌اي و تحولات پيراموني بوده است. گزارش‌هاي غيررسمي در خصوص سرنوشت مذاكرات و نوسانات پيرامون آن موجب نگراني فعالان بازار سرمايه شده است؛ امري كه پيش از اين نيز تجربه شده بود و بازار بر اساس اخبار سياسي واكنش‌هاي هيجاني از خود نشان داده است.
حال اگر بخواهيم منطقي نگاه كنيم به اين نتيجه مي‌رسيم كه هر يك از مولفه‌ها به تنهايي روي بازار اثرگذار است و در كنار هم قرار گرفتن دو مولفه مهم مي‌تواند مسير بازار را نزولي سازد.
زهرا، يكي از سرمايه‌گذاران بورسي با بيان اينكه بيش از ۸۰ درصد سرمايه خود را در بورس به جريان انداخته است، نسبت به تاثير اخبار لحظه‌اي در تصميم‌گيري معامله‌گران ابراز نگراني كرد و گفت: «زماني كه اخبار منفي منتشر مي‌شود، اكثر سهامداران به فروشنده تبديل مي‌شوند و قيمت‌ها به سرعت كاهش مي‌يابد. در چنين شرايطي ما هم مجبور به فروش مي‌شويم تا از ضرر بيشتر جلوگيري كنيم. اين روش سرمايه‌گذاري صحيح نيست و اميدوارم بازار سرمايه ايران به سمت حرفه‌اي‌تر شدن حركت كند.»
به گفته بسياري از تحليلگران بيشترين وزن ريزش بازار سهام و در كنار آن صندوق‌ها به مذاكرات مربوط است؛ چراكه بررسي تجربه‌هاي گذشته نشان مي‌دهد معامله گران بورسي توجه ويژه‌اي به اخبار و تحولات سياسي دارند و به نوعي با تكيه به اين تحولات معامله مي‌كنند. با توجه به تنش‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي در سال‌هاي اخير، اين حساسيت چند برابر شده و فعالان بازار حتي به كوچك‌ترين اخبار و شايعات هم واكنش سريعي نشان مي‌دهند. اين واكنش‌ها عمدتا جنبه منفي دارند و در اغلب موارد، با افزايش عرضه سهام، شاخص كل بورس كاهشي مي‌شود.
براي نمونه بازار سهام نسبت به نرخ ارز يعني همان ارز نيمايي حساس است؛ چراكه مبناي قيمت‌گذاري بسياري از شركت‌هاي بورسي به شمار مي‌رود و مي‌تواند به سرعت خود را در صورت مالي كوتاه‌مدت و ماهانه نشان دهد. در زمان‌هايي كه نرخ ارز افزايش پيدا مي‌كند بازار نيز به واسطه افزايش تنش‌ها نيز نزولي مي‌شود.
رشد بازارهاي موازي
همراه با اصلاح بورس، بازارهايي مانند طلا، سكه و ارز شاهد رشد قيمت بودند؛ به گونه‌اي كه شاخص قيمت انواع سكه و نرخ ارز در بازار آزاد روند صعودي به خود گرفت. اين موضوع باعث جلب‌توجه برخي سرمايه‌گذاران به بازارهاي موازي شده و بخشي از سرمايه‌هاي كوچك و بزرگ را به سوي اين بازارها هدايت كرده است. در حال حاضر قيمت طلا از سقف خود فاصله گرفته و همين موضوع نقدينگي‌ها را به سمت و سوي بورس روانه كرده است.
برخي اقتصاددانان معتقدند كه نوسانات فعلي حاصل مهاجرت سرمايه از بورس به بازارهاي موازي است. در شرايطي كه ابهام و نگراني در بورس افزايش مي‌يابد، بخشي از سرمايه‌ها به دنبال امنيت بيشتر، وارد بازار طلا يا ارز مي‌شوند. اين روند نه تنها مي‌تواند تاثيرات كوتاه‌مدتي بر قيمت در اين بازارها داشته باشد، بلكه در درازمدت با كاهش نقدينگي در بورس، تامين مالي بنگاه‌هاي توليدي را نيز با چالش مواجه خواهد ساخت. با وجود افت بورس در ابتداي هفته، كارشناسان اميد دارند كه روند فعلي موقتي بوده و بازار سهام به زودي موقعيت خود را بازيابد. برخي تحليلگران با اشاره به بنيادهاي قوي بعضي شركت‌ها معتقدند در صورت ثبات نسبي در متغيرهاي سياسي و اقتصادي، اصلاح اخير به پايان خواهد رسيد و شاخص‌ها مسير متعادلي را در پيش خواهند گرفت.
بازار از نگاه معاملات
در اولين روز كاري هفته يعني شنبه 13 ارديبهشت ماه، شاخص كل بورس تهران به واسطه سيگنال‌هاي مخابره شده سرخ پوش شد. طي روز مذكور شاخص كل بورس تهران با كاهش ۶۱ هزار و ۸۵۰ واحدي معادل ۱.۹۵ درصدي به تراز ۳ ميليون و ۱۱۶ واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن نيز نسبت به معاملات روز گذشته نيز كاهش ۱۰ هزار و ۹۱۴ واحدي معادل ۱.۱۶ را داشت و عدد ۹۳۳ هزار و ۶۸۳ واحدي را به خود ديد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس۲۵۶ واحد كاهش را تجربه كرد و به عدد ۲۶ هزار و ۸۷۱ واحدي رسيد.
از ميان ۷۱۲ نماد بازار سرمايه در اين روز ۲۰۳ نماد مثبت و ۴۶۹ نماد منفي بودند. همچنين ۱۲۹ نماد معادل ۱۸ درصد از كل نمادها در صف خريد و ۲۹۰ نماد معادل ۴۰ درصد از نمادها در صف فروش قرار داشتند. طي روز شنبه تنها صنايع خرده فروشي به استثناي وسايل نقليه موتوري، نوشيدني، نساجي، وسايل خانگي، هتل و رستوران، ساير محصولات غذايي، ليزينگ و چوب بازه مثبت را تجربه كردند. در مقابل صنايع پيمانكاري صنعتي، بانك‌ها و موسسات اعتباري، موادشيميايي-متنوع، آهن و فولاد، چاپ و نشر، توليد كود و تركيبات نيتروژن، فعاليت مهندسي و سرمايه‌گذاري بيشترين بازه منفي را تجربه كردند.