پيام شفاف ايران: آماده براي ديپلماسي، استوار در برابر تهديدها
هرچند پس از مذاكرات شنبه گذاشته در عمان، اين طور به نظر مي‌رسيد كه امروز (شنبه) دور جديد مذاكرات غير مستقيم ميان ايران و امريكا يا در پايتخت ايتاليا يا در پايتخت عمان از سر گرفته خواهد شد اما در روزهاي پاياني هفته خبرهايي منتشر شد كه نشان از آن تعويق مذاكرات و برنامه‌ريزي براي از سرگيري آن در روزهاي آتي داشت.
هرچند پس از مذاكرات شنبه گذاشته در عمان، اين طور به نظر مي‌رسيد كه امروز (شنبه) دور جديد مذاكرات غير مستقيم ميان ايران و امريكا يا در پايتخت ايتاليا يا در پايتخت عمان از سر گرفته خواهد شد اما در روزهاي پاياني هفته خبرهايي منتشر شد كه نشان از آن تعويق مذاكرات و برنامه‌ريزي براي از سرگيري آن در روزهاي آتي داشت. بر خلاف برخي خبرسازي‌ها، به نظر مي‌رسد كه اين تعويق نياز ميان دو طرف و البته طرف عماني با هماهنگي صورت گرفته و به زودي امكان از سرگيري آنها وجود خواهد داشت. همزمان ايران به اظهارات و اقدامات متناقض امريكا اعتراض و تاكيد كرده كه كاخ سفيد با پيگيري زبان زور و تهديد به جايي نخواهد رسيد.
«بدر بن حمد آل البوسعيدي» وزير امور خارجه عمان روز پنجشنبه از تعويق دور چهارم گفتوگوهاي ايران و امريكا خبر داد. او در شبكه اجتماعي «ايكس» نوشت: «به دلايل لجستيكي، ما جلسه ايران و امريكا را كه براي روز شنبه سوم مي‌برنامه‌ريزي شده بود، به زمان ديگري موكول مي‌كنيم. تاريخ‌هاي جديد پس از توافق طرفين اعلام خواهد شد.» پيش از اين «سيد عباس عراقچي» وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران خبر داده بود كه دور چهارم مذاكرات در رم برگزار مي‌شود. وزير امور خارجه ايران گفته بود روز جمعه و قبل از دور بعدي مذاكرات، يك جلسه با سه كشور اروپايي خواهيم داشت. طبق گزارش آكسيوس و الميادين، گفت‌وگو با سه كشور اروپايي عضو برجام شامل فرانسه، آلمان و انگليس نيز به زمان ديگري موكول شده است.
پس از اعلام اين خبر، طرف ايراني در مسير اطلاع‌رساني شفاف توضيحاتي را در اين باره منتشر كرد. «اسماعيل بقايي» سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران روز پنجشنبه و در گفت‌وگو با خبرنگاران از تغيير زمان برگزاري دور بعدي گفتوگوهاي غيرمستقيم ايران-امريكا كه قرار بود روز شنبه ۱۳ ارديبهشت در رم برگزار شود، خبر داد. سخنگوي وزارت امور خارجه ايران با اشاره به اعلام اين موضوع از سوي وزير امور خارجه عمان، تصريح كرد تعويق گفت‌وگوها بنا به پيشنهاد وزير امور خارجه عمان بوده و در مورد تاريخ احتمالي بعدي، متعاقبا اطلاع‌رساني خواهد شد. بقايي در ادامه و با تاكيد مجدد بر اراده جمهوري اسلامي ايران براي بهره‌گيري از ديپلماسي جهت تامين منافع مشروع و قانوني ملت ايران و خاتمه‌دادن به تحريم و فشار اقتصادي كه حقوق انساني و رفاه تك‌تك ايرانيان را نشانه گرفته است، خاطرنشان كرد كه هيات نمايندگي ايران از ابتداي ورود به گفت‌وگوها با حسن نيت، چارچوب‌هاي مشخصي را بر اساس مواضع اصولي كشورمان وفق حقوق بين‌الملل در حوزه استفاده صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي و خاتمه تحريم‌هاي غيرقانوني تعيين و جديت خود را براي گفت‌وگوهايي نتيجه‌محور جهت نيل به تفاهمي عادلانه، معقول و پايدار نشان داده و در اين مسير با قوت و قدرت ثابت‌قدم خواهد ماند.
همچنين وزير امور خارجه با اشاره به تعويق افتادن برگزاري دور چهارم گفتوگوهاي ايران و امريكا در مطلبي در شبكه اجتماعي ايكس نوشت: ما به همراه طرف‌هاي عماني و امريكايي، تصميم گرفتيم دور چهارم مذاكرات را به دلايل تداركاتي و فني به تعويق بيندازيم. وي تصريح كرد: از طرف ايران، هيچ تغييري در عزم ما براي دستيابي به يك راه‌حل مذاكراتي ايجاد نشده است. اين ديپلمات عاليرتبه ايراني افزود: در واقع، ما بيش از هر زمان ديگري مصمم به دستيابي به يك توافق عادلانه و متوازن هستيم؛ توافقي كه پايان تحريم‌ها را تضمين و در خصوص اينكه برنامه هسته‌اي ايران براي هميشه صلح‌آميز خواهد ماند اعتمادسازي كند؛ ضمن آنكه تضمين شود حقوق ايران به‌طور كامل رعايت خواهد شد. همزمان با انتشار اين اخبار، اقدامات و اظهارات متناض امريكايي‌ها ادامه دارد. در جديدترين دور، امريكا تحريم‌هايي جديد را عليه ايران اعمال كرده است. «ماركو روبيو» وزير امور خارجه امريكا عصر چهارشنبه از تصميم اين كشور براي اعمال تحريم‌هاي تازه عليه ايران خبر داد.
روبيو اعلام كرد كه دولت ايالات متحده تحريم‌هايي را عليه هفت نهاد و ۲ كشتي كه ادعا مي‌شود در تجارت فرآورده‌هاي نفتي ايران دست داشته‌اند، اعمال كرده است. روبيو در بيانيه‌اي ادعا كرد: «وزارت امور خارجه (امريكا) امروز هفت نهاد مرتبط با تجارت فرآورده‌هاي نفتي و پتروشيمي ايران را تحريم مي‌كند و ۲ كشتي را به عنوان اموال مسدود شده شناسايي مي‌كند. رييس‌جمهور امريكا متعهد است كه صادرات غيرقانوني نفت و پتروشيمي ايران، از جمله صادرات به چين را تحت فشار حداكثري خود به صفر برساند.» وزير امور خارجه امريكا همچنين مدعي شد كه اين تحريم‌ها چهار فروشنده و يك خريدار پتروشيمي ايران «به ارزش صدها ميليون دلار» و همچنين يك شركت مديريت دريايي كه نقش كليدي در زنجيره تأمين انرژي خام ايران ايفا مي‌كند و يك شركت بازرسي محموله مستقر در ايران را هدف قرار مي‌دهد. تحريم‌هاي تازه امريكا عليه ايران درحالي است كه ساعاتي پيش «سيد عباس عراقچي» وزير امور خارجه ايران در پاسخ به پرسشي درباره تحريم‌هاي اخير امريكا، گفت: «اين امر مسلماپيام منفي دارد. اينكه در جريان مذاكرات طرف‌هاي مقابل اقدامات تحريك‌آميز را انجام دهند، مي‌تواند جديت آنان را زير سئوال ببرد. البته ما در جريان هستيم كه ديدگاه‌هاي مختلفي در امريكا وجود دارد و لابي‌هاي مختلفي در آنجا عمل مي‌كنند.»
«اسماعيل بقايي» سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران روز پنجشنبه تحریم‌های جدید آمریکا عليه اشخاص حقيقي و حقوقي در ايران و چند كشور ديگر به بهانه همكاري با ايران در حوزه‌هاي مختلف اقتصادي و تجاري را به‌شدت محكوم كرد. بقايي با اشاره به ادامه سياست‌هاي خصمانه، غيرقانوني و ضد انساني امريكا عليه ملت ايران، تحريم‌هاي ظالمانه اين كشور عليه ايران را ناقض اصول و قواعد بنيادين حقوق بين‌الملل، از جمله موازين حقوق بشر، دانست و تصريح كرد: تحريم‌هايي كه طي چند روز گذشته به بهانه‌هاي گوناگون عليه اشخاص و شركت‌هاي ايراني و غير ايراني اعلام شد نشانه روشني از اصرار سياست‌گذاران امريكايي بر قانون‌شكني و نقض حقوق و منافع ساير كشورها و نيز تلاش آنها براي اخلال در روابط دوستانه و قانوني كشورهاي در حال توسعه از طريق تروريسم اقتصادي مي‌باشد.
سخنگوي وزارت امور خارجه ايران همچنين اين تحريم‌ها كه در راستاي سياست شكست‌خورده و مجرمانه فشار حداكثري عليه ملت بزرگ ايران طراحي شده است را گواه آشكار ديگري از رويكرد متناقض تصميم‌گيران امريكايي و فقدان حسن نيت و جديت در آنها براي پيشبرد مسير ديپلماسي توصيف و تاكيد كرد مسووليت تبعات و آثار مخرب مترتب بر رفتارهاي ضد و نقيض و بيانيه‌هاي تحريك‌آميز مقامات امريكا در رابطه با ايران، بر عهده طرف امريكايي خواهد بود. بقايي با يادآوري سابقه طولاني امريكا در دشمني با مردم ايران، از جمله از طريق تحريم اقتصادي و اخلال در مسير توسعه و پيشرفت علمي و اقتصادي و فناورانه ايران، كه موجب بي‌اعتمادي و سوء ظن عميق ايرانيان به امريكا شده است، بر عزم ملت ايران براي ايستادگي در برابر سياست ارعاب و فشار امريكا و استفاده از همه ابزارها براي ادامه مسير بالندگي عزتمندانه ايران تاكيد كرد.
همزمان با اين موضوع، وزير خارجه امريكا، صحبت‌هايي را عليه برنامه هسته‌اي ايران نيز مطرح كرده است. «ماركو روبيو»، وزير امور خارجه امريكا در گفت‌وگويي درباره برنامه هسته‌اي ايران گفت: اگر ايران خواستار يك برنامه صلح‌آميز غيرنظامي و نيروگاه اتمي است، راهش اين است كه مانند ديگر كشورها چند رآكتور ساخته شود و اورانيوم غني شده را براي سوخت رساني به اين رآكتورها وارد كنند. روبيو در گفت‌وگو با فاكس نيوز گفت: ده‌ها كشور در جهان اين كار را انجام مي‌دهند تنها كشورهايي كه در جهان غني‌سازي اورانيوم انجام مي‌دهند، كشورهايي هستند كه اورانيوم غني‌سازي مي‌كنند. اين در حالي است كه مقام‌هاي ايران تاكيد كرده‌اند توليد و به‌كارگيري تسليحات اتمي جايي در دكترين دفاعي ايران ندارد. علاوه بر اين، آژانس بين‌المللي انرژي اتمي كه برنامه هسته‌اي ايران تحت يكي از سختگيرانه‌ترين برنامه‌هاي نظارتي و راستي‌آزمايي آن قرار دارد، تاكنون اين ادعا را در گزارش‌هاي فني متعدد خود اثبات يا تاييد نكرده است.
با اين حال، روبيو در ادامه اين گفت‌وگو بيان كرد: ايراني‌ها مي‌گويند سلاح هسته‌اي نمي‌خواهند اما اساسا از ما مي‌خواهند تنها كشور غيرهسته‌اي باشند كه اورانيوم غني‌سازي مي‌كند. از سوي ديگر، سطح غني‌سازي آنها هم با اهداف صلح‌آميز متناسب نيست؛ اگر توان غني‌سازي ۳.۶۷ درصد را داشته باشيد، در مدت چند هفته به غني‌سازي ۲۰ درصد، ۶۰ درصد و بعد ۹۰ درصدي كه براي سلاح نياز است دست پيدا مي‌كنيد. روبيو گفت: ايران فقط بايد بگويد كه ما توافق مي‌كنيم ديگر غني‌سازي انجام ندهيم، مي‌خواهيم رآكتور هسته‌اي داشته باشيم چون به انرژي اتمي نياز داريم و اورانيوم غني شده را وارد مي‌كنيم. اين فرصتي است كه از آن استفاده كنند و بهترين فرصت آنها خواهد بود. وزير خارجه امريكا ادعا كرد: رييس‌جمهور ترامپ رييس‌جمهور صلح است. او به دنبال جنگ و درگيري نيست. هيچ كدام از ما خواهان آن نيستيم. آنچه نبايد اتفاق بيفتد زندگي در جهاني است كه ايران سلاح هسته‌اي داشته باشد. روبيو در پاسخ به اينكه آيا امريكا مي‌خواهد از بازرسان امريكايي براي متوقف كردن غني‌سازي در ايران استفاده شود و آيا از نظر او ايران با آن موافقت خواهد كرد، گفت: نمي‌توان گفت كه به‌كل به بازرسان امريكايي اجازه نمي‌دهيم. اگر واقعا قصد جلوگيري از يك برنامه هسته‌اي وجود داشته باشد، اگر واقعا، يك سلاح اتمي نمي‌سازيد، پس بايد درهاي تمام تاسيسات خود را باز كنيد. با وجود اينكه ايران تاكيد كرده توانمندي‌هاي دفاعي كشور و برنامه موشكي ايران قابل مذاكره نيست، روبيو با ادعايي درباره برنامه هسته‌اي ايران گفت: يكي از نقض‌هاي توافق هسته‌اي دولت اوباما اين بود كه اجازه بازرسي از تاسيسات نظامي وجود نداشت. موضوع اين است كه اگر ساختن يك سلاح نظامي وجود داشته باشد، احتمالا در يك تاسيسات نظامي ساخته مي‌شود. در گذشته ثابت شد كه ايران يك برنامه نظامي مخفي داشته است. به نظرم اگر ايران مي‌خواهد بگويد علاقه‌اي به تسليحات اتمي ندارد بايد بگويد فقط خواستار انرژي هسته‌اي صلح‌آميز است و نبايد نگران بازرسي‌ها، از جمله از سوي بازرسان امريكايي باشند.
به دنبال اين اتفاقات، وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در خصوص اصرار امريكا بر ادامه و تشديد تحريم‌هاي غيرقانوني، بيانيه‌اي را صادر كرد.
در اين بيانيه آمده است: متعاقب نامه رييس‌جمهور امريكا به رهبر معظم انقلاب اسلامي و اعلام آمادگي براي انتخاب مسير ديپلماسي جهت حل بحران غيرضروري و تصنعي ايجادشده بر سر برنامه هسته‌اي صلح‌آميز ايران، جمهوري اسلامي ايران با رويكردي مبتني بر حسن نيت و به پشتوانه اقتدار و اعتماد ملي، وارد گفت‌وگوي غيرمستقيم با امريكا شد.
طي سه دور گفت‌وگوي صورت گرفته، مذاكره‌كنندگان جمهوري اسلامي ايران بر اساس چارچوبي مشخص كه مبتني بر رويكردهاي اصولي ايران وفق حقوق بين‌الملل در زمينه استفاده صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي و خاتمه تحريم‌هاي ظالمانه است، مواضع و مطالبات بحق ملت ايران را تبيين و با جديت براي نيل به تفاهمي عادلانه، معقول و پايدار تلاش كرده است. جمهوري اسلامي ايران ضمن تاكيد بر تعهد به مسير ديپلماسي و اعلام آمادگي براي ادامه مذاكرات، به هيچ عنوان رويكردهاي مبتني بر تهديد و فشار را - كه همگي بر خلاف اصول منشور ملل متحد و حقوق بين‌الملل بوده و با هدف ضربه‌زدن به منافع ملي ايران و تضييع حقوق انساني هموطنان ايراني طراحي شده است - برنمي‌تابد؛ در همين جهت، ادامه تحريم‌هاي غيرقانوني و فشار بر شركاي تجاري و اقتصادي ايران را به‌شدت محكوم كرده و آن را نشانه ديگري از محق‌بودن ملت ايران براي بدگماني و سوء‌ظن عميق نسبت به جديت امريكا در مسير ديپلماسي مي‌داند. ادامه اين رفتارهاي غيرقانوني هيچ تغييري در مواضع منطقي، مشروع و مبتني بر حقوق بين‌الملل ايران ايجاد نخواهد كرد. بدون ترديد آزمودن دوباره شيوه‌ها و شگردهاي ناموفق، نتيجه‌اي جز تكرار همان ناكامي‌هاي پرهزينه قبلي نخواهد داشت.
به اين ترتيب جمهوري اسلامي ايران بار ديگر بر اين موضع حق خود تاكيد كرده كه همزمان با اينكه آماده است بار ديگر صلح آميز بودن برنامه هسته‌اي ايران را اثبات كند، در برابر تهديدها نيز حاضر به عقب‌نشيني نخواهد بود. موضوعي كه بايد ديد در نهايت در كاخ سفيد به آن چه واكنشي ارايه مي‌شود.